عمل ترمیمی گوش

عمل‌های ترمیمی گوش مجموعه‌ای از روش‌های جراحی هستند که با هدف بازگرداندن عملکرد طبیعی شنوایی یا اصلاح ساختار ظاهری گوش انجام می‌شوند. گوش یکی از پیچیده‌ترین اندام‌های بدن است و هر بخش آن—از پرده گوش گرفته تا استخوانچه‌های گوش میانی و لاله گوش—می‌تواند در اثر عفونت‌های مزمن، آسیب‌های ضربه‌ای، مشکلات مادرزادی یا جراحی‌های قبلی دچار اختلال شود. این اختلال‌ها گاهی باعث کاهش شنوایی، دردهای مکرر، عفونت‌های طولانی‌مدت یا حتی مشکلات ظاهری و کاهش اعتمادبه‌نفس می‌شوند.

جراحی‌های ترمیمی با توجه به نوع مشکل، در چند دسته اصلی قرار می‌گیرند؛ از جمله ترمیم پرده گوش (تمپانوپلاستی)، بازسازی استخوانچه‌های گوش میانی (اوسیکولوپلاستی) و اصلاح فرم لاله گوش (اتوپلاستی). هدف همه این جراحی‌ها کمک به بیمار است تا بتواند شنوایی بهتر، کیفیت زندگی بالاتر و در صورت نیاز، ظاهر متناسب‌تری را تجربه کند. خوشبختانه پیشرفت‌های پزشکی باعث شده این عمل‌ها با درصد موفقیت بالا، دوره نقاهت کوتاه و کمترین میزان عوارض انجام شوند.

در این مقاله با انواع عمل‌های ترمیمی گوش، کاربردهای آنها، مراحل انجام، کاندیدای مناسب، مراقبت‌های لازم و پرسش‌های رایج بیماران آشنا خواهید شد.

 

انواع عمل ترمیمی گوش و نحوه انجام هر کدام

عمل‌های ترمیمی گوش مجموعه‌ای از جراحی‌ها هستند که با هدف بهبود شنوایی، اصلاح ساختار گوش و رفع آسیب‌های مادرزادی یا اکتسابی انجام می‌شوند. بسته به اینکه کدام بخش از گوش دچار مشکل شده باشد (پرده گوش، استخوانچه‌های گوش میانی یا لاله گوش) نوع جراحی متفاوت است. سه عمل اصلی در این دسته عبارت‌اند از تمپانوپلاستی، اوسیکولوپلاستی و اتوپلاستی که هرکدام نقش مشخصی در بازگرداندن عملکرد طبیعی گوش یا اصلاح ظاهر آن دارند. در ادامه با این جراحی‌ها و کاربردهای هر یک بیشتر آشنا می‌شویم:

 

1. تمپانوپلاستی (Tympanoplasty)

معرفی روش و موارد کاربرد

تمپانوپلاستی عملی است که برای ترمیم پارگی پرده گوش یا بهبود عملکرد گوش میانی انجام می‌شود. این جراحی زمانی کاربرد دارد که پرده گوش به‌دلیل عفونت‌های مکرر، آسیب‌های ضربه‌ای یا جراحی‌های قبلی دچار پارگی شده باشد. همچنین در مواردی که پارگی پرده گوش باعث کم‌شنوایی، خروج ترشحات مزمن یا افزایش احتمال عفونت شود، این عمل بهترین گزینه درمانی است. هدف اصلی تمپانوپلاستی بازسازی پرده گوش و بازگرداندن شنوایی طبیعی است.

نحوه انجام تمپانوپلاستی

در ابتدا بیمار تحت بیهوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی قرار می‌گیرد. جراح از داخل مجرای گوش یا از پشت گوش یک برش کوچک ایجاد می‌کند تا به پرده گوش دسترسی پیدا کند. سپس یک قطعه بافت طبیعی بدن—معمولاً فاسیا یا غضروف—به‌عنوان پیوند برداشته می‌شود. این بافت مانند تکه‌ای از پرده، روی بخش پارگی قرار داده می‌شود. در ادامه، پیوند با پانسمان‌های مخصوص تثبیت شده و برش‌ها بسته می‌شوند. پس از ترمیم، پرده گوش به‌تدریج جوش می‌خورد و عملکرد شنوایی بهبود می‌یابد.

 

2. اوسیکولوپلاستی (Ossiculoplasty)

معرفی روش و موارد کاربرد

اوسیکولوپلاستی عمل ترمیم یا جایگزینی استخوانچه‌های گوش میانی (چکشی، سندانی و رکابی) است. این استخوانچه‌ها وظیفه انتقال امواج صوتی از پرده گوش به گوش داخلی را بر عهده دارند و آسیب به آنها باعث کاهش شنوایی رسانشی می‌شود.
این عمل بیشتر در موارد زیر انجام می‌شود:

تخریب استخوانچه‌ها بر اثر عفونت‌های مزمن گوش

آسیب‌های ناشی از ضربه

برداشت استخوانچه‌ها در جراحی‌های قبلی

اختلالات مادرزادی

در اوسیکولوپلاستی، هدف اصلی بازسازی مسیر انتقال صدا با استفاده از پروتزهای مصنوعی یا بافت‌های طبیعی بدن است.

نحوه انجام اوسیکولوپلاستی

پس از بیهوشی، جراح از پشت گوش یا داخل مجرای گوش وارد گوش میانی می‌شود. استخوانچه‌های آسیب‌دیده بررسی و بخش‌های تخریب‌شده برداشته می‌شوند. سپس یک پروتز مخصوص—مانند PORP یا TORP—یا استخوانچه طبیعی بدن برای جایگزینی استفاده می‌شود. این پروتز در موقعیت دقیق قرار گرفته و ثابت می‌شود تا امواج صوتی دوباره به‌درستی منتقل شوند. در پایان، مجرا پانسمان شده و برش‌ها بسته می‌شوند.

نتیجه این جراحی معمولاً افزایش محسوس شنوایی است.

 

3. اتوپلاستی (Otoplasty)

معرفی روش و موارد کاربرد

اتوپلاستی عملی زیبایی و در برخی موارد ترمیمی است که برای اصلاح شکل، اندازه یا زاویه لاله گوش انجام می‌شود. رایج‌ترین کاربرد آن درمان گوش‌های برجسته است؛ یعنی حالتی که گوش‌ها بیش از حد از سر فاصله دارند.
این عمل همچنین در موارد زیر کاربرد دارد:

اصلاح بدشکلی‌های مادرزادی

ترمیم گوش آسیب‌دیده بر اثر حادثه

بازسازی فرم گوش در موارد عدم تقارن

تناسب بخشیدن گوش‌ها با سایر اجزای چهره

اتوپلاستی یک روش قطعی و دائمی برای ایجاد شکل طبیعی‌تر و هماهنگ‌تر لاله گوش است.

نحوه انجام اتوپلاستی

بسته به سن بیمار و نوع اصلاح، بیهوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. جراح در پشت گوش یک برش باریک ایجاد می‌کند و به غضروف دسترسی می‌یابد. بسته به نیاز، غضروف تراشیده، خم یا در حالت جدید با بخیه‌های دائمی ثابت می‌شود. در گوش‌های برجسته، غضروف به سر نزدیک‌تر شده و گوش‌ها فرم نرمال‌تری پیدا می‌کنند. در موارد بازسازی، شکل جدیدی برای لاله گوش ساخته و تثبیت می‌شود. در نهایت، پوست بسته شده و پانسمان محافظ روی گوش قرار می‌گیرد.

اتوپلاستی معمولاً 1 تا 2 ساعت طول می‌کشد. اگر از بی‌حسی موضعی استفاده کنید، معمولاً می‌توانید همان روز به خانه بروید. ممکن است پزشک برای کمک به بهبودی گوش‌ها در موقعیت جدید و محافظت از آنها در برابر عفونت، یک پانسمان بزرگ دور سر شما ببندد.

 

در تحقیقات بالینی اخیر، ارتباط بین عمل ترمیمی گوش و بهبود نتایج آناتومیک از طریق عمل زیبایی گوش مورد بررسی قرار گرفته است و نشان داده که این دو پروسه می‌توانند مکمل یکدیگر باشند.

عمل ترمیم گوش برای چه کسانی مناسب است؟

عمل‌های ترمیمی گوش زمانی توصیه می‌شوند که فرد دچار مشکلات ساختاری، شنوایی یا ظاهری در گوش باشد و این مشکلات کیفیت زندگی، اعتمادبه‌نفس یا عملکرد شنوایی او را تحت‌تأثیر قرار دهد. به‌طور کلی، افرادی که در یکی از گروه‌های زیر قرار می‌گیرند، گزینه‌های مناسبی برای جراحی‌های ترمیمی گوش محسوب می‌شوند:

• افرادی که دچار پارگی پرده گوش هستند

اگر پرده گوش به‌دلیل عفونت‌های مزمن، آسیب‌های ضربه‌ای یا پارگی‌های طولانی‌مدت دچار اختلال شده باشد و به‌صورت طبیعی ترمیم نشود، تمپانوپلاستی بهترین گزینه درمانی است.

 

• افرادی که کاهش شنوایی ناشی از آسیب استخوانچه‌های گوش دارند

کسانی که بر اثر عفونت‌، ضربه یا جراحی‌های قبلی، استخوانچه‌های گوش میانی‌شان آسیب دیده و شنوایی‌شان افت کرده است، می‌توانند از اوسیکولوپلاستی برای بازگرداندن شنوایی بهره ببرند.

 

• کسانی که با بدشکلی مادرزادی یا اکتسابی لاله گوش مواجه هستند

بیماران مبتلا به میکروشیا، گوش‌های برجسته، عدم تقارن گوش‌ها یا افرادی که بر اثر حادثه دچار تغییر شکل گوش شده‌اند، کاندید مناسب اتوپلاستی یا جراحی‌های بازسازی گوش هستند.

 

• افرادی که مشکلات گوش باعث کاهش اعتمادبه‌نفس شده است

در مواردی که ظاهر گوش—به‌ویژه گوش‌های برجسته—باعث ناراحتی روانی یا اجتماعی فرد شود، جراحی می‌تواند تأثیر زیادی در بهبود کیفیت زندگی داشته باشد.

 

• کودکان بالای ۵ تا ۶ سال با گوش‌های برجسته یا بدشکلی‌های مادرزادی

از آنجا که رشد لاله گوش تا این سن تقریباً کامل می‌شود، کودکان می‌توانند به‌طور ایمن اتوپلاستی انجام دهند و از مزایای بلندمدت آن بهره‌مند شوند.

 

• افرادی که گوششان پس از آسیب ترمیم نشده است

بیمارانی که در اثر تصادف، سوختگی یا ضربه، بخشی از لاله گوش را از دست داده‌اند یا دچار بدشکلی شدید شده‌اند، می‌توانند با جراحی ترمیمی، فرم طبیعی‌تری برای گوش خود به دست آورند.

 

• افرادی که عفونت‌های مزمن گوش باعث آسیب ساختاری شده است

در مواردی که گوش میانی بر اثر عفونت‌های طولانی‌مدت دچار تخریب شده باشد، جراحی‌های ترمیمی به بازگرداندن عملکرد طبیعی کمک می‌کند.

 

یکی از شاخص‌ترین موارد بررسی در حوزه جراحی گوش، تأثیر عمل میکروشیا بر اصلاح نواقص مادرزادی است که در طراحی روش‌های عمل ترمیمی گوش نقش اساسی دارد.

عمل ترمیمی گوش که اغلب برای ظاهری زیبا انجام می‌شود، یکی از معدود روش‌های زیبایی است که کودکان 5 سال به بالا می‌توانند آن را انجام دهند.

در سنین بسیار پایین، غضروف گوش به اندازه‌ای نرم است که نمی‌تواند بخیه‌ها را نگه دارد.

 

مزایای عمل ترمیمی گوش

•  افزایش اعتماد به نفس

گوش اولین قسمتی است که در ظاهر فرد دیده می‌شود و زیبایی آن نقش به‌سزایی در اعتماد به نفس فرد دارد.

 

•  جراحی ایمن

عمل ترمیمی گوش یک جراحی کم تهاجمی است و در بیشتر مواقع از بی‌حسی موضعی به‌جای بیهوشی عمومی استفاده می‌نماید.

 

•  ماندگاری دائمی

نتایج به‌دست آمده از این جراحی دائمی هستند و نیاز به تکرار ندارند.

 

•  مناسب برای سنین پایین

این جراحی زیبایی جزء معدود جراحی‌هایی است که برای خردسالان نیز مناسب خواهد بود تا از سالهای کودکی ظاهر زیبای خود را به دست آورند.

 

نتایج مطالعات متعدد نشان می‌دهد که ترکیب عمل ترمیمی گوش با جراحی نرمه گوش می‌تواند منجر به بهبود ساختار و هماهنگی ظاهری گوش شود.

 

معایب عمل ترمیمی گوش 

•  جای زخم

اسکارهای ناشی از برش‌ها پس از جراحی اتوپلاستی از بین نمی‌روند. اما احتمالاً پشت گوش‌های شما یا در چین‌های گوش شما پنهان می‌شوند.

 

•  گوش‌های نامتقارن

این عارضه ممکن است به دلیل تغییرات در طول فرایند بهبودی اتفاق بیفتد. بااین‌حال در برخی مواقع از این جراحی زیبایی برای رفع نامتقارن بودن هر دو گوش استفاده می‌کنیم.

 

•  احساس ناخوشایند در محل جراحی

تغییر موقعیت گوش‌ها می‌تواند بر احساس شما در آن نواحی تأثیر بگذارد. این اثر اغلب از بین می‌رود، اما در برخی موارد نادر دائمی است.

 

•  گوش‌ها پس از جراحی چسبیده به نظر می‌آیند

اگر پزشک بیش از حد گوش را به سر نزدیک کند و بخیه بزند، این عارضه بوجود می‌آید. 

گوش‌های سفت - ممکن است چندین ماه طول بکشد تا دوباره انعطاف‌پذیر شوند.

 

مراقبت‌های بعد از ترمیم گوش

•  پس از عمل ترمیمی گوش ممکن است برای چند روز یا چند هفته احساس تورم، خارش یا بی‌حسی داشته باشید. این علائم معمولاً با گذشت زمان از بین می‌روند. 

•  باید حدود یک هفته پانسمان را نگه دارید. پس از آن، می‌توانید به‌آرامی صورت، گوش‌ها و موهای خود را بشویید. 

•  جراح به شما می‌گوید که چگونه از زخم‌ها مراقبت کنید و از پماد آنتی‌بیوتیکی برای جلوگیری از عفونت استفاده نمایید. 

•  می‌توانید یک هدبند انعطاف‌پذیر و پشتیبانی کننده ببندید تا گوش‌هایتان را برای چند هفته در جای خود بدون حرکت نگه دارید، به‌خصوص زمانی که خواب هستید. 

•  اکثر افراد در عرض چهار تا شش هفته پس از اصلاح نواقص گوش به طور کامل بهبود می‌یابند. 

بررسی‌های علمی پیرامون فرآیندهای پس از عمل ترمیمی گوش نشان داده‌اند که سوراخ کردن گوش می‌تواند اثرات مهمی بر پروسه ترمیم و نیاز به مراقبت‌های ویژه داشته باشد.

 

♦   در این مدت باید از انجام کارهای زیر اجتناب کنید:

• ورزش،
• قرار دادن قسمت جراحی شده در معرض نور خورشید یا برنزه کردن،
• بلند کردن اجسام سنگین،
• استفاده از گوشواره یا عینک، از جمله عینک‌آفتابی.

اگر دور سرتان بانداژ دارید، آن را تمیز و خشک نگه‌دارید. تا زمانی که بانداژ برداشته نشده، نمی‌توانید موهایتان را بشویید.

عوارض عمل ترمیمی گوش

اتوپلاستی مانند هر جراحی زیبایی دیگر عوارضی دارد. این خطرات عبارتند از: خونریزی، لخته‌شدن خون و عفونت. همچنین ممکن است به داروهای بیهوشی و مسکن‌ها حساسیت نشان دهید. عوارض دیگری هم وجود دارند که به سرعت درمان می‌شوند. این عوارض عبارتند از: احساس درد، مورمور شدن یا خارش در گوش، سرخی گوش، تورم و کبودی محل جراحی.

تحلیل داده‌های آناتومیک نشان می‌دهد که انجام پیرسینگ گوش در برخی بیماران، می‌تواند پیچیدگی‌هایی را در فرآیند عمل ترمیمی گوش ایجاد کند که باید در تصمیم‌گیری‌های پیش‌عملیاتی مدنظر قرار گیرد.

هزینه ترمیم گوش

هزینه عمل ترمیم گوش بستگی به تجربه پزشک، کلینیک یا بیمارستان محل جراحی، هزینه متریال لازم مانند غضروف خارجی، و عوامل دیگری دارد. جراحی اتوپلاستی معمولاً تحت پوشش بیمه قرار نمی‌گیرد؛ زیرا اغلب به‌عنوان یک جراحی زیبایی در نظر گرفته می‌شود. 

 

البته برخی از جراحان پلاستیک شرایط پرداخت مناسبی دارند که می‌توانند به شما کمک کنند. همچنین اگر این جراحی به‌منظور درمان بیماری خاصی انجام شود، ممکن است شامل بیمه شما شود. برای آگاهی از این مورد باید با مشاور بیمه خود صحبت کنید.