میکروشیا

جراحی میکروشیا یک روش جراحی است که با هدف بهبود ظاهری افراد مبتلا به ناهنجاری مادرزادی گوش میکروشیا، تقویت قدرت شنیداری، طبیعی شدن الگوی صحبت کردن و در نهایت افزایش اعتماد به نفس در این افراد صورت می‌گیرد. این عمل جراحی توسط یک جراح متخصص گوش و حلق و بینی انجام می‌شود. مهم‌ترین اقدام برای افرادی که به میکروشیا مبتلا شده‌اند، جراحی ترمیمی و بازسازی گوش است. جراحی گوش میکروتیا به صورتی طراحی شده که علاوه بر برطرف کردن مشکل فرم گوش خارجی، می‌توان مشکلات مربوط به مجرای گوش را نیز برطرف نماید. 

 

علل و عوامل مؤثر در بروز میکروشیا

میکروشیا معمولاً یک ناهنجاری مادرزادی است که علت دقیق آن همیشه مشخص نیست، اما تحقیقات نشان می‌دهد مجموعه‌ای از عوامل ژنتیکی و محیطی می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند. مهم‌ترین عوامل عبارت‌اند از:

 

• عوامل ژنتیکی

در برخی خانواده‌ها احتمال بروز میکروشیا بیشتر است و ممکن است این ناهنجاری به‌صورت ارثی منتقل شود.

برخی سندرم‌ها مانند تریچر کالینز، گلدنهار یا سندرم CHARGE می‌توانند با میکروشیا همراه باشند.

 

• اختلال در رشد جنینی

لاله گوش در هفته‌های پنجم تا هشتم بارداری شکل می‌گیرد؛ هر عاملی که رشد جنین را در این دوره مختل کند می‌تواند باعث میکروشیا شود.

مشکلات جریان خون جفت یا اختلال رشد بافتی نیز از دلایل احتمالی هستند.

 

• عوامل محیطی و مادری

دیابت کنترل‌نشده مادر، کمبود مواد مغذی خاص مانند اسیدفولیک، مصرف الکل یا سیگار در دوران بارداری، عفونت‌های ویروسی (مانند سرخجه) در ماه‌های ابتدایی بارداری.

این عوامل می‌توانند در رشد طبیعی گوش تأثیر منفی بگذارند.

 

• مصرف برخی داروها در دوران بارداری

برخی داروها (به‌خصوص داروهای ضدصرع، رتینوئیدها و داروهای مؤثر بر رشد جنین) در مطالعات با افزایش احتمال میکروشیا مرتبط دانسته شده‌اند.

مصرف داروهای غیرمجاز یا خودسرانه در سه‌ماهه نخست بارداری نیز می‌تواند خطر را افزایش دهد.

 

• عوامل اتفاقی (بدون علت مشخص)

در بسیاری از موارد، میکروشیا بدون هیچ عامل شناخته‌شده‌ای رخ می‌دهد و مادر و جنین هیچ‌کدام مشکل پزشکی خاصی ندارند.

 

درجات مختلف میکروشیا

میکروشیا بر اساس شدت و شکل ناهنجاری گوش به چند درجه تقسیم می‌شود که هر درجه مشخص می‌کند چقدر لاله گوش طبیعی شکل نگرفته و آیا مشکل کانال گوش نیز وجود دارد یا خیر. متداول ترین دسته‌بندی به شرح زیر است:

درجه خفیف

در این حالت، لاله گوش کمی کوچک‌تر یا بدشکل است، اما بخش زیادی از ساختار طبیعی گوش قابل مشاهده است. معمولاً کانال گوش باز است و شنوایی چندان مختل نمی‌شود. این نوع بیشتر جنبه زیبایی دارد و ممکن است نیاز به جراحی اصلاحی ساده داشته باشد.

درجه متوسط 

در این درجه، لاله گوش به طور قابل توجهی کوچک یا ناقص است و شکل طبیعی خود را از دست داده است. کانال گوش ممکن است باریک یا ناقص باشد، که گاهی باعث کاهش شنوایی جزئی تا متوسط می‌شود. بازسازی گوش معمولاً در این موارد توصیه می‌شود.

درجه شدید 

در این حالت، لاله گوش تقریباً شکل نگرفته و به‌صورت یک بافت کوچک یا ضایعه غضروفی دیده می‌شود. کانال گوش بسته یا بسیار ناقص است و اختلال شنوایی قابل توجه وجود دارد. این نوع نیازمند جراحی بازسازی پیچیده و گاهی استفاده از پروتز یا ایمپلنت‌های کمک‌شنوایی است.

آترزی کانال گوش 

در شدیدترین حالت، لاله گوش کاملاً تشکیل نشده و کانال گوش به طور کامل بسته است. این ناهنجاری با کم‌شنوایی شدید همراه است و علاوه بر بازسازی گوش، درمان‌های مکمل شنوایی مانند BAHA یا جراحی کانال گوش نیز لازم است.

 

انواع عمل‌ های میکروشیا

جراحی میکروشیا با هدف بازسازی لاله گوش و ایجاد ظاهری طبیعی‌تر انجام می‌شود. این جراحی بسته به نوع روش، سن بیمار و شرایط بافتی می‌تواند به شیوه‌های مختلف انجام شود. مهم‌ترین روش‌های اصلاح میکروشیا عبارت‌اند از:

1. بازسازی گوش با غضروف دنده

در این روش، جراح بخشی از غضروف دنده بیمار را برداشته و آن را به شکل لاله گوش قالب‌گیری می‌کند. سپس این قالب زیر پوست ناحیه گوش قرار می‌گیرد.
این روش طبیعی‌ترین بافت را ایجاد می‌کند و دوام بسیار بالایی دارد، اما نیازمند چند مرحله جراحی و دوره نقاهت طولانی‌تر است.

2. بازسازی گوش با ایمپلنت مدپور (Medpor)

در این روش از یک چارچوب آماده و سبک به نام مدپور (نوعی ماده زیست‌سازگار) استفاده می‌شود. این چارچوب زیر پوست قرار می‌گیرد و ظاهر گوش را شکل می‌دهد.
مزیت اصلی این روش، انجام جراحی در سنین پایین‌تر و مراحل کمتر است، هرچند حساسیت بیشتری نسبت به ضربه و عفونت دارد.

3. بازسازی با پروتز گوش

در مواردی که بیمار نمی‌خواهد یا نمی‌تواند جراحی بازسازی انجام دهد، از پروتز سیلیکونی گوش استفاده می‌شود که بسیار شبیه گوش طبیعی است و با چسب یا ایمپلنت‌های کوچک روی پوست ثابت می‌شود.
این روش بدون جراحی سنگین است، اما نیاز به مراقبت روزانه و تعویض دوره‌ای پروتز دارد.

4. جراحی باز کردن یا ترمیم مجرای گوش (در صورت آترزی)

در برخی بیماران که همراه با میکروشیا دچار بسته بودن کانال گوش هستند، جراحی کانالوپلاستی برای باز کردن یا ترمیم مجرای گوش انجام می‌شود.
این عمل با هدف بهبود شنوایی است و معمولاً همراه یا پس از بازسازی لاله گوش انجام می‌شود.

5. ترکیب روش‌های جراحی و کمک‌شنوایی

برای کودکانی که کم‌شنوایی دارند، ممکن است جراحی میکروشیا همراه با استفاده از سمعک استخوانی (BAHA) یا سایر روش‌های کمک‌شنوایی صورت گیرد تا ظاهر و عملکرد گوش به‌طور هم‌زمان اصلاح شود.

 

میکروشیا ممکن است در درجات مختلفی ظاهر شود و همین موضوع بر انتخاب تکنیک جراحی تأثیر می‌گذارد. مطالعات نشان می‌دهند که شناخت تفاوت انواع عمل، از جمله روش‌های به‌کاررفته در عمل ترمیمی گوش و جراحی نرمه گوش، می‌تواند معیارهای تصمیم‌گیری را بهبود بخشد.

 

مراحل انجام عمل میکروشیا

مرحله اول:
شامل ارزیابی و برنامه‌ریزی قبل از جراحی، معاینه دقیق گوش و ناحیه اطراف آن، تصویربرداری (CT scan) برای بررسی ساختار غضروف و کانال گوش و سپس تعیین روش جراحی مناسب (غضروف دنده، Medpor یا پروتز)

 

مرحله دوم:

آماده‌سازی بیمار، انجام آزمایش‌های پیش از جراحی (خون، قلب، …)، بی‌حسی موضعی یا بیهوشی عمومی بسته به سن و نوع جراحی و تمیز و ضدعفونی کردن ناحیه گوش

 

مرحله سوم:

مرحله جراحی
الف. بازسازی با غضروف دنده: برداشتن غضروف از دنده بیمار، قالب‌گیری غضروف به شکل لاله گوش و قرار دادن غضروف شکل‌داده‌شده زیر پوست ناحیه گوش

ب. بازسازی با Medpor: آماده‌سازی چارچوب Medpor، ایجاد فضای زیر پوست و قرار دادن چارچوب و بخیه‌ برای تثبیت و شکل‌دهی گوش

ج. پروتز گوش: قالب‌گیری یا انتخاب پروتز آماده، اتصال پروتز به ناحیه گوش با چسب یا ایمپلنت کوچک

د. اصلاح کانال گوش (در صورت نیاز): باز کردن یا ترمیم مجرای گوش (کانالوپلاستی) برای بهبود شنوایی

 

مرحله چهارم:

پایان جراحی و زدن بخیه‌های ظریف برای تثبیت لاله گوش، پانسمان اولیه و قرار دادن محافظ گوش

 

مرحله پنجم:

مراقبت بعد از جراحی شامل استفاده از داروهای ضد درد و آنتی‌بیوتیک طبق نظر پزشک، جلوگیری از ضربه یا فشار به گوش تا بهبودی کامل، مراجعه منظم برای برداشتن بخیه‌ها و بررسی روند ترمیم

 

فرآیند جراحی میکروشیا شامل ارزیابی دقیق ساختار گوش، طراحی قالب غضروف و انجام مراحل ترمیمی است. این مراحل شباهت‌هایی با پروسه‌ی پیرسینگ گوش دارد، که درک آن‌ها می‌تواند در طراحی برنامه درمانی کمک کند.

 

اقدامات لازم قبل از انجام میکروشیا

مشاوره و ارزیابی پزشکی: در این مرحله، جراح سابقه پزشکی بیمار و ساختار گوش را بررسی می‌کند و بهترین روش جراحی را تعیین می‌نماید. همچنین نتایج مورد انتظار و برنامه زمان‌بندی عمل با بیمار و والدین او مطرح می‌شود.

آزمایش‌ها و تصویربرداری: انجام آزمایش‌های پیش‌جراحی و تصویربرداری (CT یا MRI) برای بررسی غضروف و کانال گوش ضروری است. ارزیابی شنوایی نیز برای تعیین نیاز به کمک‌شنوایی یا جراحی کانال گوش انجام می‌شود.

برنامه‌ریزی بیهوشی یا بی‌حسی: نوع بیهوشی یا بی‌حسی بسته به سن و پیچیدگی عمل مشخص می‌شود و حساسیت‌های احتمالی بیمار به داروهای بیهوشی پیش از عمل بررسی می‌گردد.

رعایت نکات دارویی و تغذیه‌ای: قطع داروهای رقیق‌کننده خون و ناشتا بودن طبق دستور پزشک از الزامات پیش از عمل است تا خطر خون‌ریزی و عوارض بیهوشی کاهش یابد.

آماده‌سازی روحی و روانی کودک: آماده‌سازی کودک با توضیح ساده روند عمل و کاهش اضطراب با همراهی والدین، به کنترل ترس و استرس قبل از عمل کمک می‌کند.

برنامه‌ریزی مراقبت‌های بعد از جراحی: تأمین شرایط مناسب برای استراحت و مراقبت اولیه و برنامه‌ریزی مراجعات بعدی برای کنترل روند ترمیم و برداشتن بخیه‌ها ضروری است.

 

مراقبت‌های بعد از عمل میکروشیا

افرادی که به دلیل ناهنجاری گوش تحت جراحی میکروشیا قرار می‌گیرند، باید یک سری نکات را به عنوان مراقبت‌های بعد از عمل به منظور بهبودی‌ سریع‌تر مورد توجه قرار دهند. از جمله مهم‌ترین مراقبت‌های بعد از عمل میکروشیا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

 

• مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک پس از عمل جراحی
• خودداری از تماس و وارد کردن ضربه و فشار به گوش بازسازی شده
• عدم تماس با محیط آلوده به منظور جلوگیری از بروز عفونت

 

مراقبت بعد از جراحی میکروشیا شامل حفظ بهداشت، پیگیری‌های دوره‌ای و رعایت نکات خاص پزشکی است. برای داشتن دیدگاهی کامل‌تر، مطالعه بخش مربوط به عمل زیبایی گوش می‌تواند بینش ارزشمندی ارائه دهد.

در مورد جراحی میکروشیا و مراقبت‌های بعد از عمل آن باید به این موضوع اشاره کرد که بهبودی اولیه پس از جراحی معمولا بین 10 روز تا دو هفته به طول می‌انجامد. جراح پس از عمل به منظور محافظت از گوش ترمیم شده در برابر ضربه و آسیب‌های مختلف یک محافظ قرار می‌دهد. 

 

عوارض عمل میکروشیا

در مورد عواض ناشی از جراحی میکروتیا باید گفت که این جراحی یک روش کم تهاجمی است؛ اما با این حال ممکن است برخی عوارض در افراد دیده شود که معمولا خفیف و موقتی بوده و پس از مدتی رفع می‌شود. از مهم‌ترین عوارض ناشی از عمل میکروشیا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

 

• احساس درد در ناحیه جراحی (می‌توان به کمک مسکن کنترل و مدیریت کرد)
• باقی ماندن جای زخم یا اسکار روی گوش
• خونریزی محل جراحی
• عفونت محل جراحی
• عوارض ناشی از داروی بیهوشی
• سرگیجه
• احساس انسداد و گرفتگی در ناحیه گوش

مانند هر جراحی دیگر، عمل میکروشیا با عوارضی احتمالی همراه است که نیازمند مدیریت علمی و دقیق است. بررسی مطالعات مرتبط با عمل ترمیمی گوش و روش‌های مشابه، اطلاعات بیشتری درباره پیش‌بینی و کاهش ریسک‌ها فراهم می‌آورد.

 

هزینه عمل گوش میکروتیا

هزینه عمل بزرگ کردن گوش یا بازسازی گوش در افراد مبتلا به بیماری میکروشیا به دو روش انجام می‌شود. در صورتی که برای بازسازی گوش از غضروف دنده‌های بیمار استفاده شود،‌ نیاز به دو مرحله جراحی وجود دارد؛ به همین دلیل این روش در مقایسه با روش استفاده از ایمپلنت و بافت مصنوعی، هزینه بیشتری دارد. به طور کلی هزینه عمل گوش میکروتیا به عواملی مانند تخصص، تجربه و مهارت جراح، نوع روش، تجهیزات و مواد مورد استفاده بستگی دارد.