عمل پلیسه معده

چاقی مفرط یکی از مشکل‌های شایع در دنیای امروز است که ممکن است منجر به بیماری‌های مختلف و حتی مرگ شود. عمل‌های جراحی چاقی راه‌حلی موثر برای درمان این مشکل هستند. در میان آن‌ها، عمل پلیسه معده به‌دلیل مزایا و نتایج قابل‌توجه محبوبیت زیادی پیدا کرده است.

این جراحی برخلاف روش‌های دیگر لاغری سریع، دوره نقاهت بسیار کوتاهی دارد و غیرتهاجمی است. به‌همین دلیل اگر به‌دنبال روش ساده‌تر و کم‌تهاجمی‌تری برای لاغری می‌گردید، گزینه بسیار مناسبی خواهد بود. در این مقاله به بررسی روند این جراحی، مزایا، معایب و همچنین نکات مهم قبل و بعد از این عمل می‌پردازیم. پس همراهمان بمانید.

 

دلایل انجام پلیسه معده

پلیسه معده که با عنوان پلیکاسیون نیز شناخته می‌شود، نوعی عمل جراحی چاقی بوده که هدفش کاهش وزن افراد چاق و دارای شاخص توده بدنی (BMI) بالا است. در این روش، جراح با تا زدن و بخیه زدن بخش‌هایی از معده، حجم آن را به‌طور قابل‌توجهی (تا 75درصد) کاهش می‌دهد.

 

این امر منجر به احساس سیری زودتر و مصرف غذای کمتر در فرد می‌شود و در نتیجه به کاهش وزن پایدار و آشکار کمک می‌کند. دلایل رایج انجام این جراحی عبارت‌اند از:

 

کاهش وزن

مطالعات نشان داده‌اند که پلیکاسیون منجر به کاهش ۲۰ الی ۳۰درصدی وزن اضافی فرد می‌شود. کاهش وزن به‌دلیل عمل به بهبود یا رفع بسیاری از مشکلات سلامتی مرتبط با چاقی مانند دیابت نوع دو، فشار خون بالا، آپنه خواب و کلسترول بالا کمک می‌کند. همچنین با کوچک‌شدن معده، فرد تمایل کمتری به خوردن غذا خواهد داشت و حین غذاخوردن زودتر احساس سیری می‌کند.

یکی دیگر از روش‌های کاهش وزن نیز فوندوپلیکاسیون است. البته این روش اغلب برای درمان رفلاکس اسید مزمن و بهبود علائمی مانند سوزش سردل، ترش کردن، بلع دشوار و درد قفسه سینه به‌کار گرفته می‌شود.

 

کاهش خطر برخی از انواع سرطان

بعضی تحقیقات نشان داده‌اند که پلیکاسیون ممکن است منجر به کاهش خطر ابتلا به بعضی از انواع سرطان به‌ویژه سرطان مری، معده و پانکراس شود. این امر به‌دلیل کاهش ترشح اسید معده و هورمون گرلین (هورمون اشتها) پس از این عمل جراحی است. بااین‌حال، به تحقیقات بیشتری برای تأیید آن نیاز داریم.

 تا کردن لاپاروسکوپیک معده (LGCP) حجم معده را بدون برش یا کاشت جسم خارجی کاهش می‌دهد.

کاندیدهای مناسب برای پلیسه معده

به‌طور کلی افرادی با شرایط زیر می‌توانند کاندیدای این جراحی باشند:

• شاخص توده بدنی ۴۰ یا بیشتر؛
• شاخص توده بدنی بین ۳۵ تا ۳۹.۹ اما با بیماری‌های مرتبط با چاقی مانند دیابت نوع دو، فشار خون بالا و آپنه خواب؛
• قبلا با رژیم غذایی و ورزش توانایی کاهش وزن مناسب نداشته‌اند.
• شرایط سلامتی عمومی مناسب برای جراحی؛
• حداقل ۱۸ سال؛
• عدم مصرف دخانیات و الکل؛
• دارای تعهد به انجام تغییرات لازم در سبک زندگی پس از عمل.

پلیسه معده به طور کلی برای افرادی که سابقه مصرف وعده‌های غذایی بزرگ دارند، مناسب است. اگر الگوی غذایی شما شامل میان‌وعده‌خوری یا مصرف مقادیر کم غذا باشد، این روش کاهش وزن برای شما مناسب نخواهد بود

همچنین پیش از هر اقدامی با پزشک متخصص خود مشورت کنید. او به شما کمک می‌کند تا مسیر مناسب شرایطتان را برای لاغری در پیش بگیرید.

 

چه افرادی کاندید مناسب برای پلیسه معده نیستند

درست است که این شیوه درمانی طرفدارهای بسیار زیادی دارد اما برای همه افراد مناسب نیست. در بعضی شرایط فرد نمی‌تواند از این جراحی برای کاهش وزن استفاده کند، مانند:

 

• شاخص توده بدنی (BMI) کمتر از ۳۰:

پلیکاسیون معمولا برای افرادی توصیه نمی‌شود که BMI کمتر از ۳۰ دارند. سایر روش‌های کاهش وزن مانند رژیم غذایی، ورزش و دارو ممکن است برای این افراد مناسب‌تر باشد.

 

• شرایط سلامتی خاص:

بعضی از شرایط مانند بیماری‌های التهابی روده، زخم معده، فتق هیاتال و سابقه جراحی‌های گوارشی قبلی ممکن است خطر بروز عوارض را حین یا بعد از پلیسه معده افزایش دهند. به‌همین دلیل این افراد کاندیدای مناسبی برای این عمل جراحی نیستند.

 

• مشکلات اعتیاد:

افرادی که به الکل یا مواد مخدر اعتیاد دارند، ممکن است برای پیروی از رژیم غذایی و تغییرات سبک زندگی لازم پس از عمل پلیکاسیون معده با مشکل مواجه شوند. به‌همین دلیل کاندیدای مناسبی برای این عمل جراحی نیستند.

 

• بارداری یا شیردهی:

این شیوه درمانی در دوران بارداری یا شیردهی نیز توصیه نمی‌شود.

 

• اختلالات سلامت روان:

افرادی که دارای اختلالات سلامت روان مانند افسردگی شدید یا اضطراب هستند، ممکن است قبل از در نظر گرفتن این جراحی به ارزیابی و درمان بیشتر نیاز داشته باشند.

 

• نداشتن تمایل یا آمادگی برای تغییر سبک زندگی:

این شیوه فقط زمانی ممکن است در بلندمدت مؤثر باشد که فرد متعهد به ایجاد تغییرات قابل‌توجه در رژیم غذایی و سبک زندگی خود شود. افرادی که برای این تغییرات آماده نیستند، کاندیدای مناسبی برای این عمل جراحی نخواهند بود.

علاوه‌بر موارد ذکرشده، بعضی شرایط دیگر مانند سن بالا، سابقه لخته‌شدن خون، سیگار کشیدن و مصرف بعضی داروها باعث افزایش خطر این جراحی می‌شوند.

 

مزایا پلیسه معده

بعضی از مزایای مهم عمل پلیکاسیون معده به شرح زیر هستند:

 

• کاهش وزن قابل‌توجه:

مطالعات نشان داده‌اند که این جراحی وزن اضافی افراد را به‌طور چشم‌گیری کاهش می‌دهد. این میزان کاهش وزن به‌مراتب بیشتر از سایر روش‌های کاهش وزن مانند رژیم غذایی و ورزش به تنهایی است.

 

• بهبود شرایط سلامتی:

کاهش وزن ناشی پس از این جراحی به بهبود یا رفع بسیاری از مشکلات سلامتی مرتبط با چاقی مانند دیابت نوع دو، فشار خون بالا، آپنه خواب و کلسترول بالا کمک می‌کند.

 

• کاهش میل به غذا:

با کوچک شدن معده، فرد تمایل کمتری به خوردن غذا خواهد داشت و زودتر احساس سیری می‌کند. این امر باعث مصرف کالری کمتر می‌شود.

 

• کاهش یا قطع نیاز به دارو:

افراد چاق که به‌دلیل اضافه وزن خود با مشکلاتی مانند دیابت یا فشار خون بالا روبه‌رو هستند، ممکن است پس از پلیکاسیون بتوانند دوز داروهایشان را کاهش دهند یا مصرف آن‌ها را قطع کنند.

 

• کاهش خطر ابتلا به بعضی از انواع سرطان:

بعضی از تحقیقات حاکی از آن هستند که این شیوه درمانی خطر ابتلا به بعضی سرطان‌ها را کاهش می‌دهد.

 

• کمترین عوارض و خطر:

این جراحی کم‌تهاجمی به‌طور لاپاراسکوپی انجام می‌شود. به‌همین دلیل با برش‌های کوچک‌تر و درد و خون‌ریزی کمتری همراه است. 

 

• برگشت‌پذیری:

پلیکاسیون در مقایسه با سایر روش‌های جراحی چاقی مانند بای پس معده، تا حدی قابل برگشت است. یعنی در صورت نیاز یا تمایل شما، می‌توان نتایج عمل را برگرداند. این موضوع برای بیمارهایی مفید خواهد بود که در آینده باردار می‌شوند یا شرایط سلامتی متغیر دارند.

 

• تغییرنکردن مسیر روده‌ها:

در این روش برخلاف بای پس معده هیچ برداشت یا تغییر مسیر اندام‌های گوارشی دیده نمی‌شود. چنین موضوعی خطر عوارضی مانند سوء جذب مواد مغذی و اسهال را کاهش می‌دهد.

 

• نیاز نداشتن به کاشت دستگاه:

عمل پلیکاسیون معده برخلاف روش‌هایی مانند حلقه معده یا باند معده، شامل کاشت هیچ دستگاه خارجی در بدن بیمار نمی‌شود. این امر خطر عفونت، جابه‌جایی یا فرسایش دستگاه و نیاز به تنظیمات و ویزیت‌های دوره‌ای را از بین می‌برد.

 

• نیاز نداشتن به تنظیمات خاص:

این شیوه برخلاف روش‌هایی مانند باند معده که نیاز به تنظیمات دوره‌ای توسط پزشک دارند، روشی دائمی است که پس از انجام عمل نیازی به تنظیم یا مداخله بیشتر ندارد.

دیابت، فشار خون بالا، آپنه خواب انسدادی و سطوح غیرطبیعی کلسترول در بیش از ۷۵٪ از بیمارانی که تحت عمل جراحی چاقی قرار می‌گیرند، بهبود می‌یابند.

 

معایب پلیسه معده

اگرچه این شیوه درمانی مزایای زیادی برای افراد چاق و دارای شاخص توده بدنی بالا دارد، اما مانند هر عمل جراحی دیگری با معایب و خطرات خاصی نیز همراه است. از جمله:

حالت تهوع و استفراغ: این عارضه جانبی شایع معمولا طی چند روز تا چند هفته پس از عمل برطرف می‌شود.

درد: درد شکم و ناراحتی در محل برش‌ها از دیگر عوارض جانبی شایع محسوب می‌شوند که معمولا با داروهای مسکن قابل کنترل هستند.

سوء هاضمه: نفخ، گاز معده، یبوست و اسهال نیز ممکن است بعد از عمل رخ دهند.

عفونت: عفونت محل برش یا عفونت در حفره شکم گرچه نادر است، اما عارضه‌ای جدی محسوب می‌شود.

کمبود مواد مغذی: به‌دلیل کاهش حجم معده و سوء جذب احتمالی، ممکن است با کمبود ویتامین و مواد معدنی مانند آهن، ویتامین B12 و کلسیم مواجه شوید.

تغییر در اشتها: برخی افراد ممکن است بعد از عمل دچار بی‌اشتهایی یا تمایل به خوردن غذاهای شیرین و پرچرب شوند.

افتادگی معده: در بعضی موارد نادر ممکن است معده بعد از عمل دچار افتادگی شود.

نیاز به عمل جراحی مجدد: در بعضی موارد ممکن است جراحی پلیسه معده به‌اندازه کافی موثر نباشد و به عمل جراحی مجدد برای کاهش وزن بیشتر نیاز باشد.

هزینه: این روش درمانی در حال حاضر تحت پوشش بیمه نیست و هزینه آن ممکن است برای برخی افراد زیاد باشد.

زمان ریکاوری: معمولا باید یک الی دو هفته از محل کارتان مرخصی بگیرید. در این مدت فعالیت بدنی‌ شما محدود خواهد شد.

تغییر سبک زندگی: برای حفظ وزن و جلوگیری از عوارض جانبی باید بعد از عمل تغییرات قابل‌توجهی در رژیم غذایی و سبک زندگی خود ایجاد کنید.

شایع‌ترین عارضه، انسداد معده است و این مسئله اصلی‌ترین دلیل برای جراحی مجدد محسوب می‌شود

مراحل عمل پلیسه معده

این جراحی مراحل مختلفی دارد که پزشک متخصص آن‌ها را با دقت طی می‌کند تا هیچ مشکلی طی این روند و همچنین پس از عمل پیش نیاید. این مراحل عبارت‌اند از:

• بیهوشی:

ابتدا بیمار با استفاده از داروهای بیهوشی به‌طور کامل بیهوش می‌شود.

 

• ایجاد برش‌ها:

جراح چند برش کوچک (معمولا 3 تا 4 برش) در ناحیه شکم و در نزدیکی ناف ایجاد می‌کند.

 

• ورود لاپاراسکوپ و ابزارها:

لاپاراسکوپ که یک لوله نازک و مجهز به دوربین است، همراه ابزارهای جراحی از طریق برش‌ها وارد حفره شکم می‌شود.

 

• بررسی حفره شکم:

جراح با استفاده از لاپاراسکوپ، حفره شکم را به‌دقت بررسی می‌کند تا از نبود مشکل یا چسبندگی مطمئن شود.

 

• تا زدن معده:

جراح با استفاده از ابزارهای جراحی، بخش بالایی معده را به‌سمت داخل تا می‌زند و با بخیه آن را در جای خود ثابت می‌کند. این کار باعث کاهش چشمگیر حجم معده (تا ۷۵درصد) می‌شود.

 

• بررسی نهایی و بخیه‌زدن:

جراح مجددا حفره شکم را بررسی می‌کند تا از نبود خون‌ریزی یا عوارض دیگر مطمئن شود. سپس برش‌ها با بخیه یا منگنه مخصوص بسته می‌شوند.

 

• ریکاوری:

بیمار یک الی دو روز زیرنظر پزشک‌ها قرار می‌گیرد تا از هوشیاری کامل او و پایداری علائم حیاتی مطمئن شوند. این جراحی با روش باز نیست، به‌همین دلیل مدت ریکاوری کوتاه‌تر از حالت عادی خواهد بود.

 

• مرخصی از بیمارستان:

معمولا بیماران ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد از عمل از بیمارستان مرخص می‌شوند. دوران نقاهت نیز بسته به شرایط بیمار متفاوت است، اما به‌طور کلی بیماران می‌توانند طی ۷ الی ۱۰ روز به فعالیت‌های عادی خود بازگردند.

 

اقدامات لازم قبل از انجام پلیسه معده

پیش از عمل باید اقدامات خاصی انجام دهید تا از ایمنی و موفقیت عمل مطمئن شوید. با انجام آن‌ها همچنین دوران نقاهت راحت و بدون مشکلی خواهید داشت. از جمله:

 

• مشاوره با پزشک:

قبل از هر چیزی باید با پزشک متخصص مشورت کنید تا درباره تمام جوانب عمل پلیکاسیون معده، از جمله مزایا، خطرات، عوارض جانبی و دوران نقاهت به‌طور کامل صحبت کنید. پزشک سابقه‌تان را بررسی می‌کند، معاینات فیزیکی انجام می‌دهد و درباره گزینه‌های جایگزین مانند جراحی اسلیو یا بای پس معده با شما حرف می‌زند. همچنین آزمایش‌های لازم مانند آزمایش خون، ادرار و عکس‌برداری از قفسه سینه را برایتان تجویز می‌کند.

 

• آمادگی‌های پزشکی:

درباره تمام داروهایی که مصرف می‌کنید، چه با نسخه و چه بدون نسخه، با پزشک صبحت کنید. ممکن است لازم باشد مصرف بعضی از داروها را قبل از عمل قطع کنید. همچنین اگر به هر نوع دارو یا ماده غذایی آلرژی دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. از طرفی بیماری‌های زمینه‌ای خاص خود مانند دیابت، فشار خون بالا یا بیماری قلبی را به پزشک بگویید. شاید لازم باشد قبل از عمل برای کنترل این بیماری‌ها اقدامات خاصی انجام شود.

 

• آمادگی‌های تغذیه‌ای:

چند هفته قبل از عمل، باید رژیم غذایی سالم و کم‌چرب داشته باشید. چون به کاهش چربی کبد و بهبود عملکرد آن کمک می‌کند. با رعایت این موضوع روند عمل و ریکاوری ساده‌تر خواهد بود. ممکن است پزشکتان مصرف بعضی مکمل‌ها مانند ویتامین‌ها و مواد معدنی را تجویز کند.

 

• اصلاح سبک زندگی:

اگر سیگار می‌کشید، باید حداقل دو هفته قبل از عمل مصرف آن را قطع کنید. چون در غیر این صورت خطر خون‌ریزی و عفونت را افزایش می‌دهد. مصرف الکل را نیز باید حداقل دو هفته قبل از عمل قطع کنید. الکل ممکن است با داروهای بیهوشی تداخل داشته باشد و خطر خون‌ریزی را افزایش دهد.

 

• اقدامات روز جراحی:

۱۲ ساعت پیش از موعد عمل، از خوردن غذا پرهیز کنید. همچنین از ۶ ساعت قبل از آن به‌جز آب، نوشیدنی دیگری ننوشید. لباس‌های گشاد و راحت بپوشید که به‌راحتی بتوانید آن‌ها را درآورید. همچنین از یکی از دوست‌ها یا آشناهایتان بخواهید در این روز همراهتان باشد.

 

مراقبت بعد از جراحی پلیسه معده

این شیوه درمانی مانند هر عمل جراحی دیگری نیازمند مراقبت‌های لازم بعد از عمل است. این مراقبت‌ها برای اطمینان از بهبودی کامل و بدون عارضه بیمار و همچنین برای حفظ نتایج عمل جراحی ضروری هستند. مانند:

 

• رعایت رژیم غذایی

در هفته اول پس از عمل، باید فقط مایعاتی مانند آب، آبمیوه، سوپ و عصاره گوشت مصرف کنید. در هفته دوم می‌توانید به‌تدریج غذاهای جامد نرم مانند پوره سیب زمینی، ماست و فرنی را به رژیم غذایی‌ خود اضافه کنید. در هفته سوم قادرید غذاهای جامد عادی را به‌تدریج و با احتیاط بخورید. بهتر است وعده‌های غذایی را به ۶ تا ۸ وعده کوچک در روز تقسیم کنید. غذا را به‌آرامی و باحوصله بجویید. همچنین از مصرف غذاهای پرچرب، سرخ کردنی، تند و اسیدی خودداری کنید.

 

• فعالیت‌های بدنی

در هفته‌های اول و دوم پس از عمل می‌توانید فعالیت‌های سبک مانند پیاده‌روی کوتاه را شروع کنید. به‌تدریج می‌توانید فعالیت بدنی خود را افزایش دهید و به انجام ورزش‌های هوازی و قدرتی بپردازید. البته تا ۶ هفته پس از عمل فعالیت‌های سنگین انجام ندهید.

 

• سایر نکات مراقبتی

ممکن است پزشکتان برای جبران کمبود مواد مغذی، مصرف مکمل‌هایی مانند آهن، ویتامین B12 و کلسیم را تجویز کند. آن‌ها را به‌طور مرتب و طبق دستور مصرف کنید. محل زخمتان را تمیز و خشک نگه دارید و طبق دستور پزشک از پانسمان و مراقبت‌های لازم استفاده کنید.

همچنین پس از عمل برای چکاپ به پزشکتان مراجعه کنید. وزنتان را به‌طور منظم تحت نظر بگیرید و در صورت نیاز با پزشک خود درباره تنظیم رژیم غذایی و برنامه ورزشی‌تان صحبت کنید. سیگار کشیدن ممکن است روند بهبودی را آهسته‌تر کند و خطر عوارض را افزایش دهد. پس آن را ترک کنید. 

 

عوارض عمل پلیسه معده

همان‌طور که ذکر کردیم، این جراحی با وجود مزایای فراوان عوارضی نیز دارد. عوارض پلیسه معده عبارت‌اند از:

 

• تهوع شدید:

تهوع و استفراغ بعد از عمل شایع است و معمولا طی چند روز تا چند هفته با دارو و رژیم غذایی مناسب برطرف می‌شود.

 

• باز شدن بخیه‌های معده:

باز شدن بخیه‌ها عارضه‌ای نادر اما جدی است که ممکن است منجر به عفونت و سایر مشکلات شود. علائم آن شامل درد شدید شکم، قرمزی، تورم و ترشح در محل بخیه‌ها می‌شود. در صورت مشاهده این علائم، باید فورا به پزشک مراجعه کنید.

 

• عفونت در محل جراحی:

عفونت محل جراحی علائمی مانند تب، لرز، قرمزی، تورم و درد در محل برش دارد. در صورت مشاهده این علائم باید به پزشک مراجعه کنید تا برای شما آنتی بیوتیک مناسب تجویز کند.

 

• برگشت معده به حالت قبل:

در موارد نادری ممکن است معده بعد از عمل به‌تدریج به حالت قبل از عمل برگردد و دوباره دچار افزایش وزن شوید.

 

• خون‌ریزی بخیه‌ها:

خون‌ریزی جزئی از بخیه‌ها بعد از عمل شایع است و معمولا با مراقبت مناسب متوقف می‌شود. اما خون‌ریزی شدید یا مداوم ممکن است خبر از مشکلی جدی‌تر مانند باز شدن بخیه‌ها دهد. در این صورت باید سریع به پزشک مراجعه کنید.

 

• مشکلات بیهوشی:

مانند هر عمل جراحی دیگری، پلیکاسیون نیز با خطرات احتمالی مربوط به بیهوشی همراه است. این خطرات شامل واکنش های آلرژیک، مشکلات تنفسی و حتی مرگ می‌شوند.

 

•  افسردگی:

برخی افراد بعد از عمل ممکن است دچار افسردگی شوند، به‌خصوص اگر سابقه آن را داشته باشند.

 

• ریزش مو:

ریزش مو بعد از عمل عارضه جانبی شایعی است که معمولا خیلی زود برطرف می‌شود. 

 

• سنگ کیسه صفرا:

به‌دلیل تغییرات در هضم چربی پس از عمل، ممکن است احتمال ابتلا به سنگ کیسه صفرا افزایش یابد. اگر درد شدید در قسمت فوقانی و راست شکم و حالت تهوع دارید، به پزشکتان اطلاع دهید.

 

• کمبود مواد مغذی:

گاهی به‌دلیل کاهش حجم معده و سوء جذب احتمالی ممکن است دچار کمبود ویتامین و مواد معدنی شوید. خستگی، ضعف عضلانی، کم خونی و پوکی استخوان پس از عمل را جدی بگیرید. داشتن رژیم غذایی سالم و مصرف مکمل‌های مناسب از چنین کمبودهایی جلوگیری می‌کند.

 

هزینه عمل پلیسه معده

هزینه عمل پلیکاسیون معده به عوامل مختلفی بستگی دارد. مثلا مقدار آن در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی مختلف متفاوت خواهد بود. به‌طور کلی، هزینه عمل در بیمارستان‌های خصوصی و شهرهای بزرگ بیشتر از بیمارستان‌های دولتی و شهرهای کوچک است. یکی دیگر از عوامل موثر بر این هزینه، دستمزد جراح است. معمولا جراح‌های باتجربه و مشهور مبلغ بیشتری دریافت می‌کنند.

هزینه‌های بیمارستان نیز یکی از مهم‌ترین بخش‌های مبلغ نهایی است. این هزینه شامل اتاق، تخت، دارو، تجهیزات و خدمات پرستاری می‌شود و هزینه نهایی به نوع بیمارستان و امکانات ارائه‌شده بستگی دارد. مواردی مانند هزینه بیهوشی و نوع آن، آزمایش‌ها و معاینه‌های مختلف نیز در تعیین هزینه عمل موثر هستند.