جراحی مجرای اشکی (DCR)

جراحی مجرای اشکی (DCR) یک روش جراحی است که در آن بین چشم و بینی یک مسیر جدید برای تخلیه اشک ایجاد می‌شود. این عمل در افرادی صورت می‌گیرد که به دلایل ژنتیکی، وارد شدن ضربه، زخم و مشکلات آناتومیک و التهابی بینی مانند پولیپ، انحراف تیغه بینی، سینوزیت و... دچار انسداد مجاری اشکی شده‌اند. این افراد اشک‌ریزش مدام و ترشح از چشم دارند و برای برطرف شدن این مشکل باید از طریق جراحی یک مجرای جدید بین چشم و بینی به منظور تخلیه اشک ایجاد شود. 

 

انواع روش عمل مجرای اشکی

در مورد عمل بسته شدن مجرای اشکی چشم باید به این موضوع اشاره کرد که در این روش یک کانال استخوانی در ناحیه گوشه داخلی چشم به سمت بینی فرد بیمار ایجاد می‌شود که می‌تواند اشک چشم را به سمت بینی هدایت و تخلیه کند. جراحی مجرای اشکی (DCR) به دو روش انجام می‌شود که در ادامه با ویژگی‌های هر یک از این روش‌ها و نحوه انجام آن‌ آشنا می‌شویم. 

جراحی مجرای اشکی به روش DCR خارجی

در روش دی سی آر از بیرون یا DCR خارجی جراح برای ایجاد مجرای اشکی جدید بین چشم و بینی فرد بیمار به روش زیر عمل می‌کند:

 

•  مرحله اول

یک برش به طول 10 الی 15 میلیمتر در کنار بینی و گوشه چشم داخلی ایجاد می‌شود 

 

•  مرحله دوم

در این مرحله جراح یک سوراخ بر روی استخوان زیرین ایجاد می‌کند تا ارتباط بین کیسه اشکی و حفره بینی برقرار شود

 

•  مرحله سوم

در این مرحله یک لوله نازک از جنس پلی‌اتیلن درون بینی قرار می‌گیرد. این کار برای اطمینان از باز ماندن مجرای جدید ایجاد شده در طول دوره بهبودی انجام می‌شود؛ در واقع این لوله در تخلیه اشک نقشی ندارد و وظیفه آن باز نگه داشتن مجرای جدید است. 

 

پس از انجام عمل و در حدود 6 الی 12 هفته بعد، جراح پس از اطمینان از باز بودن مجرای جدید ایجاد شده،‌ لوله پلی‌اتیلن را خارج می‌کند. در این روش عمل انسداد مجرای اشکی، برش ایجاد شده در کمترین زمان بهبود پیدا کرده و به ندرت آثار آن بر روی پوست باقی می‌ماند. 

جراحی مجرای اشکی به روش آندوسکوپی

جراحی اندوسکوپی مجرای اشکی روش دیگری از جراحی مجرای اشکی (DCR) است که نسبت به روش قبل، کمتر تهاجمی به حساب می‌آید. روش اندوسکوپی شباهت زیادی به روش DCR خارجی دارد با این تفاوت که در این روش برش روی پوست ایجاد نشده و به همین دلیل پس از عمل جای زخم روز صورت باقی نخواهد ماند. در این روش جراح از یک اندوسکوپ یا دوربین ریز استفاده می‌کند تا با سوراخ کردن استخوان زیرین مجرای لازم بین کیسه اشکی و حفره بینی را ایجاد کند. در این روش نیز مانند روش DCR خارجی از یک لوله پلی‌اتیلن به منظور اطمینان از باز ماندن مجرای ایجاد شده پس از بهبودی در داخل بینی استفاده می‌شود. 

 

مزایای جراحی مجرای اشکی

جراحی مجزای اشکی (DCR) یک روش جراحی مؤثر برای درمان مشکل افرادی است که به انسداد مجاری اشکی مبتلا شده‌اند. همانطور که اشاره شده در این روش به منظور رفع گرفتگی مجرای بین چشم و بینی با هدف بهبود تخلیه اشک و کاهش عفونت، مجرای جدید بین چشم و بینی ایجاد می‌شود. از مهم‌ترین مزایای این روش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

 

•     جراحی مجرای اشکی بزرگسالان به روش اندوسکوپ، نیاز به بریدگی و بخیه ندارد

•     در روش DCR خارجی نیز اثری از زخم باقی نمی‌ماند

•     این عمل جراحی بدون درد و خونریزی انجام می‌شود

•     به طور معمول 90 درصد افراد پس از انجام این عمل بهبودی کامل پیدا می‌کنند

•     عمل به صورت سرپایی انجام شده و نیاز به بستری ندارد

•     خطرات و عوارض این عمل ناچیز و نادر است

 

مراقبت‌های بعد از عمل مجرای اشکی

افرادی که عمل جراحی مجرای اشکی (DCR) انجام می‌دهند به منظور تسریع روند بهبودی باید مراقبت‌های زیر را پس از عمل مورد توجه قرار دهند:

 

•     استفاده از قطره چشم و اسپری ضد احتقان و داروهای تجویز شده توسط پزشک به صورت منظم

•     پرهیز از خم کردن سر به پایین و به سمت جلو به مدت یک هفته

•     عدم مصرف مواد غذایی و نوشیدنی‌های داغ برای جلوگیری از تحریک بیشت

•     مصرف مواد غذایی حاوی آهن

•     خودداری از بلند کردن و جابجا کردن اجسام سنگین و فعالیت‌های سنگین ورزشی

•     خودداری از حضور در محیط‌های پر گرد و غبار به مدت یک هفته

•     خودداری از مالش چشم و بینی

•     پرهیز از فین کردن

 

عوارض بعد از عمل مجرای اشکی

جراحی انسداد مجرای چشم که در آن با زدن مجرای جدید ارتباط بین غدد اشکی چشم و حفره بینی برقرار می‌شود، یکی از عمل‌های جراحی کمتر تهاجمی است که عوارض شدید و زیادی به همراه ندارد. از مهم‌ترین عوارض جراحی مجرای اشکی (DCR) که احتمال دارد به صورت خفیف در افراد دیده شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

 

• درد خفیف در ناحیه جراحی که با مصرف مسکن قابل کنترل و مدیریت است
• عفونت در محل جراحی که نادر بوده و با مصرف آنتی‌بیوتیک رفع می‌شود

 

در صورتی که در موارد نادر بیمار 24 ساعت پس از عمل دچار خونریزی از بینی شود، در این شرایط باید سر را در زاویه 30 درجه نگه داشته تا خونریزی بند آید. چنانچه خونریزی ادامه پیدا کند یا از حلق باشد در این شرایط باید بیمار در اسرع وقت به مرکز درمانی انتقال داده شود. 

 

هزینه جراحی مجرای اشکی (DCR)

در مورد هزینه عمل جراحی انسداد مجرای اشکی (DCR) باید گفت که هزینه این عمل به عوامل متعددی بستگی دارد. میزان مهارت، تخصص و تجربه جراح، کیفیت و نوع تجهیزات مورد استفاده و نوع عمل از جمله عواملی هستند که قیمت این جراحی برای رفع انسداد مجاری اشکی را تحت تأثیر قرار می‌دهند.