ارتودنسی

ارتودنسی به بررسی، تشخیص و درمان ناهنجاری‌های دندانی و فکی می‌پردازد. این ناهنجاری‌ها ممکن است شامل تراکم، جابجایی، پروکسیمالیته، فاصله‌های بین دندان‌ها و ... باشد. هدف اصلی ارتودنسی، بهبود ظاهر و عملکرد دندان‌ها و فک‌ها است. برای این منظور، از ابزارهایی مانند پلاکت ارتودنسی، وایرها، الاستیک‌ها و دستگاه‌های ارتودنسی استفاده می‌شود.

 

در ادامه، همه چیز در مورد ارتودنسی و اطلاعات لازم برای انجام آن را در اختیار شما قرار خواهیم داد. 

 

انواع مدل‌های ارتودنسی 

انواع ارتودنسی دندان که برای بهبود ناهنجاری‌های فک و نامرتبی دندان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند شامل دو‌نوع اصلی ارتودنسی ثابت و متحرک می‌شود. رایج‌ترین انواع مدل‌های ارتودنسی شامل ارتودنسی ثابت و متحرک می‌شود.

 

ارتودنسی ثابت

پلاکت‌ها (قطعات کوچکی که بر روی دندان‌ها قرار می‌گیرند) و سیم‌های فلزی بر روی دندان‌ها نصب می‌شوند. 

نحوه قرارگیری دندان‌های شما بر سلامت دهان و دندان شما تأثیر قابل توجهی دارد. با بهبود نحوه قرارگیری دندان‌های فک بالا و پایین، می‌توانید خطر ابتلا به طیف وسیعی از مشکلات دهان و دندان، از جمله پوسیدگی دندان‌ها، بیماری لثه و سایش بیش از حد (فرسایش) را کاهش دهید.

ارتودنسی متحرک

در این روش، از دستگاه‌های متحرک استفاده می‌شود که قابلیت تنظیم و تغییر شکل دارند. این دستگاه‌ها شامل پلاک‌های شفاف، کاپ‌ها و رینگ‌های فلزی است. این روش برای موارد ساده‌تر و نیازمند درمان کوتاه‌تر استفاده می‌شود.

برای اطلاع از انواع مختلف درمان ارتودنسی می‌توانید به صفحه انواع ارتودنسی دندان مراجعه نمایید.

 

 

شرایط ارتودنسی 

برای اینکه ارتودنسی به بهترین نحو انجام شود، باید در قدم اول به یک متخصص ارتودنتیست مراجعه نمایید، چرا که تشخیص نوع ناهنجاری، انتخاب نوع ارتودنسی و سایر مشکلات فک و دندان توسط این متخصص انجام می‌شود و دندانپزشک معمولی قادر به انجام این کار نیست. شرایط ارتودنسی دندان در افراد مختلف با توجه به وضعیت قرار گیری دندان‌ها، برجستگی با عقب رفتگی فک و سایر بیماری‌های دهان و دندان متفاوت است اما به طور کلی شرایط ارتودنسی بزرگسالان و کودکان شامل موارد زیر می‌باشد. 

قبل از شروع درمان ارتودنسی ساده، باید مطمئن شوید که دندان‌ها و لثه‌ها سالم هستند و هیچ عفونت یا بیماری‌ای وجود ندارد.

فک‌ها باید به طور صحیح با یکدیگر تعامل کنند تا درمان ارتودنسی به خوبی جواب دهد. در صورت وجود مشکلات در تعامل فک‌ها مانند جابجایی غیرطبیعی چانه، ممکن است نیاز به درمان جراحی قبل از ارتودنسی باشد.

در اکثر موارد، ارتودنتیست‌ها این نوع درمان را انجام می‌دهند. ارتودنتیست پزشکی است که پس از فارغ‌التحصیل شدن از دانشکده دندانپزشکی، دو تا سه سال آموزش اضافی می‌بیند. آنها بر بهبود نیش شما تمرکز می‌کنند. آنها درمان‌های دندانپزشکی عمومی مانند پر کردن، روکش یا بریج را انجام نمی‌دهند.

برخی عادت‌های مضر مانند جویدن ناخن، استفاده از سیگار و ... ممکن است تاثیر منفی بر روی درمان ارتودنسی داشته باشند. لذا بزرگسالان باید اینگونه عادات را کنترل کرده و از آن‌ها خودداری کنند.

در صورتیکه فرد دچار ناهنجاری‌هایی در فک باشد، شرایط ارتودنسی یک فک، متقاوت خواهد بود. در بعضی افراد، دندان‌ها به طور نامتقارن قرار گرفته یا جابجا شده‌اند که باعث مشکلاتی در هضم غذا، سخت شدن تماس با دستگاه خطاب کننده (صحبت کردن) و صحبت کردن مطالب روزمره می‌شود.

 

پروگزیدژ نیز به معنای عدم تطابق بین دندان‌ها و فک‌ها است که می‌تواند باعث درد و ناراحتی در دهان و صورت شود. در اینگونه مواقع پزشک ارتودنتیست با بررسی ناهنجاری‌های فک و دندان، ارتودنسی ثابت و یا متحرک را متناسب با نیاز بیمار انجام می‌دهد.

داشتن لثه سالم و بدون عفونت و ناهنجاری‌های جزئی در دندان‌ها، از شرایط ارتودنسی نامرئی است. در این روش، پلاکت ارتودنسی و سیم‌ ارتودنسی به صورت شفاف و نامرئی درون دهان قرار می‌گیرند. ارتودنسی نامرئی بیشتر برای افرادی انجام می‌شود که نمی‌خواهند به هنگام لبخند زدن براکت‌های فلزی ارتودنسی ثابت دیده شود. هر کسی که مشکلات دندانی دارد و به تمایل دارد تا آنها را اصلاح کند، می‌تواند از این روش درمانی استفاده کند.

 

نحوه انجام ارتودنسی 

نحوه عملکرد ارتودنسی به این صورت است که پلاکت‌ها روی دندان‌های فک بالا قرار می‌گیرند و سیم‌های ارتودنسی به پلاکت‌ها متصل می‌شوند. با تغییر و تعویض دوره‌ای سیم‌های ارتودنسی، فشار و نیرویی به دندان‌ها وارد می‌شود که باعث جابجایی و تغییر مکان دندان‌ها می‌شود. پزشک ارتودنتیست نیز در طول درمان، منظماً دندان‌ها را بررسی می‌کند و اعمالی را انجام می‌دهد تا به نتایج مطلوب برسید.

 

این تنظیمات شامل تعویض سیم‌های ارتودنسی، تغییر فشار و نیروی مورد استفاده و تغییر شکل پلاکت‌ها است. با این روش، دندان‌ها به طور تدریجی به جایگاه صحیح خود منتقل می‌شوند و همچنین تغییر شکل می‌دهند. این فرآیند ممکن است مدت زمانی طولانی برای دندان‌ها با مشکلات شدید نیاز داشته باشد. اما با استمرار درمان، نتایج مطلوب حاصل می‌شود.

مراحل ارتودنسی دندان‌ها ممکن است براساس نیازهای هر فرد و وضعیت دندان‌ها و میزان ناهنجاری‌های فک و دندان متفاوت باشد. نحوه ارتودنسی دندان‌ها که توسط پزشک متخصص انجام می‌شود، شامل مراحل زیر است:

طبق گفته انجمن ارتودنتیست‌های آمریکا، کودکان باید اولین ویزیت ارتودنسی خود را حداکثر تا سن 7 سالگی داشته باشند. در حالی که بسیاری از کودکان در این سن نیازی به درمان ندارند، این زمان خوبی است تا متوجه شوید آیا مشکلی وجود دارد که باید به آن توجه کنید. اغلب، کودکانی که به درمان ارتودنسی زودهنگام نیاز دارند، می‌توانند نیاز خود به روش‌های گسترده دندانپزشکی در آینده را کاهش دهند.

 

• مشاوره:

در این مرحله، پزشک ارتودنتیست با شما ملاقات کرده و وضعیت دندان‌ها و فک‌ها را بررسی می‌کند. او شما را درباره مراحل ارتودنسی، نوع درمان مناسب و گزینه‌های درمانی مختلف آگاه می‌کند.

 

• بررسی و تشخیص:

پزشک با استفاده از تصاویر رادیوگرافی، عکس‌های دهانی و اسکن سه بعدی دندان‌ها، وضعیت دقیق دندان‌ها و فک‌ها را تشخیص می‌دهد. او مشکلات موجود را شناسایی کرده و نقشه درمان دندان را برای شما تعیین می‌کند.

 

• نحوه گذاشتن ارتودنسی:

در این مرحله، پلاکت‌های نامرئی یا پلاکت‌های شفاف بر روی دندان‌ها قرار می‌گیرند. این پلاکت‌ها معمولاً از مواد شفافی ساخته شده‌اند تا به صورت نامرئی درون دهان قرار بگیرند.

 

• استفاده از سیم ارتودنسی:

سیم ارتودنسی به پلاکت‌ها متصل شده و با استفاده از فشار و کشش، به تدریج دندان‌ها را به جایگاه صحیح هدایت می‌کنند.

 

• تعویض سیم‌ ارتودنسی:

در طول درمان، سیم‌های ارتودنسی ممکن است به صورت دوره‌ای تعویض شوند. این تعویضات به تنظیم و تغییر شکل دندان‌ها کمک می‌کنند.

 

• بررسی:

در طول درمان، پزشک ارتودنتیست شما را منظماً بررسی می‌کند و تنظیمات لازم را انجام می‌دهد تا به نتایج مطلوب برسید.

 

• پایان درمان:

پس از رسیدن به نتایج مطلوب، پلاکت‌ها و سیم ارتودنسی برداشته می‌شوند. در این مرحله، ممکن است از رتینرها استفاده شود تا دندان‌ها در جایگاه صحیح خود حفظ شوند. مدت زمان درمان ارتودنسی معمولاً بین 12 تا 36 ماه است و ممکن است نیاز به نگهداری مداوم داشته باشید تا نتایج درمان دندان برای همیشه حفظ شوند.

 

 

عوارض ارتودنسی دندان

ارتودنسی در حال حاضر بهترین روش درمانی برای ناهنجاری‌های فک و دندان است که مانند هر عمل زیبایی دیگر ممکن است عوارضی داشته باشد که در طول درمان یا پس از آن رخ می‌دهد. برخی از عوارض شایع و معایب ارتودنسی عبارتند از:

 

درد و تورم

در ابتدای درمان، ممکن است دندان‌ها و بافت‌های اطراف آنها دچار درد و تورم شوند. این عوارض معمولاً به مدت چند روز پس از نصب پلاکت‌ها و سیم‌های ارتودنسی ادامه دارد و با مصرف داروهای ضد التهابی کاهش می‌یابد.

تقریباً همه می‌توانند از ارتودنسی بهره‌مند شوند. اما برخی از افراد بیش از دیگران به درمان نیاز دارند. بسیاری از افراد به درمان ارتودنسی روی می‌آورند زیرا می‌خواهند ظاهر لبخند خود را بهبود بخشند. اما علاوه بر مزایای زیبایی، ارتودنسی عملکرد جویدن بهبود یافته و سلامت دهان و دندان بهتر را ارائه می‌دهد.

تغییر در قدرت جویدن مواد

استفاده از پلاکت‌ها و سیم‌های ارتودنسی ممکن است باعث تغییر در قدرت فک برای جویدن مواد غذایی شود. برخی افراد ممکن است در ابتدای درمان دچار مشکلات نفخ شوند، اما این عوارض معمولاً به مدت کوتاهی است و با رعایت نکات پزشکی مناسب رفع می‌شوند.

 

خطر عفونت

پلاکت‌ها و سیم‌های ارتودنسی ممکن است باعث ایجاد محل‌هایی در دندان شوند که تمیز کردن آن‌ها سخت است و احتمال عفونت‌های دهانی را افزایش می‌دهند. به همین دلیل، حفظ بهداشت دهان و دندان‌ها در طول درمان بسیار مهم است.

 

خطر شکستگی پلاکت ارتودنسی

برخی افراد ممکن است در طول درمان دچار شکستگی پلاکت ارتودنسی شوند. این مشکل معمولاً به علت خوردن غذاهای سفت یا استفاده نادرست از دهانشویه‌ها رخ می‌دهد. در صورت شکستگی پلاکت ارتودنسی، باید به پزشک ارتودنتیست مراجعه کرده و پلاکت جدیدی تعویض شود.

 

تغییر در حساسیت دندان‌ها

استفاده از پلاکت‌ها و سیم‌های ارتودنسی ممکن است باعث افزایش حساسیت دندان‌ها به سرما، گرما و فشار شود. این عوارض معمولاً به مدت کوتاهی است و با استفاده از محافظ دندانی مناسب کاهش می‌یابد.
با این حال، عوارض ارتودنسی در بیشتر موارد قابل مدیریت هستند و با رعایت دقیق توصیه‌های پزشک ارتودنتیست و همچنین حفظ بهداشت دهان و دندان‌ها می‌توان آنها را کاهش داد.

 

نکات و مراقبت‌های بعد از ارتودنسی

درصورتیکه شما نیز قصد کاندید ارتودنسی دندان هستید و قصد دارید برای ناهنجاری‌های فک و دندان خود به پزشک ارتودنتیست مراجعه کنید، باید با نکات و مراقبت‌های بعد از ارتودنسی نیز آشنا باشید.

 

استفاده از رتاینر

پس از اتمام درمان ارتودنسی، پزشک ممکن است به شما رتاینر (دستگاه نگهدارنده) تجویز کند. رتاینر باید به طور منظم و در طول شب استفاده شود تا دندان‌ها در مکان جدید خود حفظ شوند. عدم استفاده منظم از رتاینر می‌تواند منجر به بازگشت دندان‌ها به وضعیت قبلی شود.

 

رعایت تمیزی دهان

برای حفظ سلامت دندان‌ها و لثه‌ها بعد از گذاشتن قالب ارتودنسی، باید به دقت به تمیزی دهان توجه کنید. مسواک زدن دو بار در روز با مسواک نرم و خمیردندان حاوی فلوراید می‌تواند به حفظ سلامت دهان کمک کند.

 

رعایت رژیم غذایی

در روزهای اول پس از ارتودنسی، ممکن است دندان‌ها حساسیت بیشتری نسبت به فشار و ضربه‌ها داشته باشند. بنابراین، مصرف غذاهای نرم و جویدن غذاها با دندان‌های عقبی به جای دندان‌های جلویی توصیه می‌شود. 

ارتودنسی برای اصلاح شلوغی دندان، صاف کردن دندان ها و بهبود همترازی بایت استفاده می شود. می تواند خطر آسیب دندان را کاهش دهد و ظاهر صورت را بهبود بخشد. همچنین می توان از آن برای درمان مشکلات سلامتی مانند شکاف کام و لب استفاده کرد. درمان ارتودنسی معمولاً پس از بیرون آمدن بیشتر دندان‌های بزرگسالان یعنی حدود 12 سالگی شروع می‌شود. بزرگسالان نیز می توانند تحت درمان ارتودنسی قرار گیرند.

جلوگیری از ضربه و تروما

برای جلوگیری از شکستگی قالب ارتودنسی، پلاکت یا سیم‌ها، باید از فعالیت‌های خطرناک مانند ورزش‌های رزمی خودداری کنید.

 

 

تعرفه ارتودنسی

هزینه‌ها و تعرفه‌ی ارتودنسی دندان ممکن است به عوامل متعددی بستگی داشته باشد که برخی از این عوامل به شرح زیر می‌باشند.

 

نوع دندان‌ها

در صورتی که نیاز به تغییرات بزرگتری در ترتیب و جایگاه دندان‌ها وجود داشته باشد، هزینه ارتودنسی دندان معمولاً بیشتر است. مثلاً در صورتی که دندان‌ها بسیار فشرده باشند و نیاز به جابجایی بیشتری داشته باشند، هزینه بیشتر خواهد بود.

 

نوع درمان

هزینه ارتودنسی دندان به نوع درمان و استفاده از قالب ارتودنسی، پلاکت‌ها و سیم‌های فلزی یا شفاف نیز بستگی دارد. پلاکت‌های شفاف معمولاً هزینه بیشتری نسبت به پلاکت‌های فلزی دارند.

 

تخصص و تبحر پزشک

هزینه و تعرفه ارتودنسی دندان ممکن است بستگی به تخصص پزشک داشته باشد. در مناطق شهری بالاتر و پزشک‌های مجرب و متخصص، تعرفه ارتودنسی معمولاً بیشتر است.

 

مدت زمان درمان

هزینه ارتودنسی دندان به مدت زمان درمان نیز بستگی دارد. درمان‌های طولانی‌تر هزینه بیشتری نسبت به درمان‌های کوتاه‌تر دارند.

 

بیماری‌های همراه

در برخی موارد، بیماری‌های همراه مانند بیماری‌های لثه و فک و صورت ممکن است نیاز به درمان همزمان با ارتودنسی داشته باشند که می‌تواند هزینه دریافتی پزشک را افزایش دهد.

 

ارتودنسی دندان‌های پوسیده

دندان‌های پوسیده قابلیت ارتودنسی را ندارند؛ زیرا پوسیدگی به معنای تخریب و ضعف ساختار دندان است. درمان ارتودنسی بر روی دندان‌های سالم و قابل اصلاح انجام می‌شود تا بهبود و آرایش دندان‌ها را فراهم کند. اما در صورتی که دندان‌ها پوسیده باشند، ابتدا باید پوسیدگی درمان شود و سپس می‌توان به درمان ارتودنسی پرداخت. مراحل ارتودنسی دندان‌ پوسیده به شرح زیر است:

 

• تشخیص

در ابتدا، دندان‌پزشک، دندان‌های شما را معاینه و بررسی می‌کند و با استفاده از ابزارهای مختلف، پوسیدگی و خرابی‌های موجود را تشخیص می‌دهد.

 

• درمان پوسیدگی

در صورتی که دندان‌ها پوسیده باشند، درمان پوسیدگی اولویت دارد. این درمان ممکن است شامل حفاری و پر کردن پوسیدگی با مواد قابل جوش یا نصب ترمیم‌های دندانی مانند ترمیم کامپوزیت یا ترمیم پروتزی باشد.

بهداشت دهان و دندان قبل و در طول درمان ارتودنسی ضروری است. بریس ها ابزار اصلی مورد استفاده در درمان ارتودنسی هستند. در برخی موارد ممکن است از وسایل دیگری مانند هدگیر یا پیچ استفاده شود. طول درمان از 6 تا 30 ماه متغیر است.

• حذف عفونت

در بعضی موارد، عفونت ممکن است در اطراف دندان پوسیده ایجاد شود. برای درمان عفونت، ممکن است لازم باشد به دندانپزشک متخصص مراجعه کنید و داروهای ضد عفونتی یا آنتی‌بیوتیک مصرف کنید.

 

• درمان با جایگزینی دندان

در بعضی موارد، پوسیدگی و خرابی دندان به حدی است که نیاز به جایگزینی دارد. در این روش، دندان پوسیده یا خراب برداشته شده و جایگزین آن با ترمیم‌های دندانی مانند پل و ایمپلنت می‌شود.

 

• درمان ارتودنسی

پس از درمان پوسیدگی و خرابی دندان در کلینیک دندانپزشکی، می‌توان به درمان ارتودنسی پرداخت. این درمان شامل استفاده از آپشن‌هایی مانند قالب ارتودنسی، پلاکت‌ها و سیم‌های فلزی یا شفاف است که به منظور تغییر موقعیت و آرایش دندان‌ها استفاده می‌شود.

 

 

مراقبت و نگهداری

بعد از اصلاح دندان‌ها، نگهداری و مراقبت منظم از دندان‌ها بسیار مهم است که شامل مراقبت دهانی منظم، مسواک زدن و استفاده از نخ دندان، مصرف غذاهای سالم و برخوردار از ویتامین‌ها و مواد معدنی است.

به طور کلی، ارتودنسی دندان خراب ممکن نیست مگر اینکه اصلاح صورت گیرد. درمان اصلاح دندان‌های پوسیده و خراب نیازمند تشخیص صحیح، درمان پوسیدگی، حذف عفونت ودرمان ارتودنسی در دندانپزشکی است. همچنین، مراقبت و نگهداری منظم از دندان‌ها بعد از درمان بسیار مهم است.

 

ارتودنسی دندان ایمپلنت شده

ردیف کردن دندان‌های ایمپلنت شده ممکن است در مواردی که دندان‌های ایمپلنت شده در موقعیت نامناسب قرار دارند بسیار حساس باشد. در برخی موارد، ایمپلنت‌ها ممکن است به دلیل فشار یا نیروهای نامناسبی که در طول فرآیند ارتودنسی به آنها وارد می‌شود، آسیب ببینند.

 

در نتیجه، دندانپزشک در تمامی مراحل ارتودنسی باید نهایت دقت را به خرج دهد؛ چراکه ایمپلنت، آسیب پذیری بیشتری نسبت به دندان‌های طبیعی دارد. برای درمان ارتودنسی دندان‌های ایمپلنت شده، ممکن است از پلاکت‌ها و سیم‌های ارتودنسی استفاده شود تا دندان‌ها به موقعیت مناسب منتقل شوند. در بعضی موارد، نیاز به تعویض یا تغییر ایمپلنت‌ها نیز ممکن است وجود داشته باشد.

 

ناهنجاری‌های رایج قابل درمان با ارتودنسی

همانطور که گفتیم، ارتودنسی بیشتر برای مشکلات نامرتبی دندان، بهبود مشکلات فک و ایجاد لبخندی زیباتر در همه سنین انجام می‌شود. ناهنجاری‌های رایج دیگری نیز وجود دارند که با ارتودنسی قابل درمان هستند که ازجمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: 

 

• تراکم دندان‌ها

در برخی موارد، دندان‌ها به طور غیرمتناسب در دهان قرار می‌گیرند و باعث تراکم و تنگی در فضای دهان می‌شوند. با استفاده از پلاکت‌ها و سیم‌های ارتودنسی، دندان‌ها به موقعیت مناسب منتقل می‌شوند و ترتیب دندان‌ها متناسب با فضای دهان می‌شود.

درمان ارتودنسی خصوصی برای بزرگسالان در دسترس است اما ممکن است گران باشد.

• جابجایی دندان‌ها

گاهی دندان‌ها در دوران کودکی به دست دستکاری یا بازی کردن با دندان با زبان، جابجا می‌شوند و باعث اختلال در قفل شدن فک‌ها می‌شوند. با استفاده از ارتودنسی که موثرترین روش برای ردیف کردن دندان است، دندان‌ها به موقعیت مناسب منتقل می‌شوند و این مشکلات حل می‌شوند.

 

• روی هم افتادن دندان‌ها

برخی افراد دندان‌های بسیار پیچیده و نارمرتبی دارند که باعث مشکلات در تمیزکاری دهان و بهداشت دهانی می‌شود. ارتودنسی موجب می‌شود که در طول درمان، هر دندان به موقعیت درست حرکت کند و مشکل روی هم افتادگی دندان‌ها برطرف شود.

 

• عقب رفتن فک

در بعضی افراد، فک بالا یا پایین به طور نامناسب عقب رفته است که باعث اختلال در غذا خوردن و صحبت کردن می‌شود. با استفاده از ارتودنسی، علاوه بر ردیف کردن دندان‌ها، فک به موقعیت مناسب منتقل می‌شود. بنابراین، ارتودنسی فقط برای ردیف کردن دندان نیست؛ بلکه ناهنجاری‌های فک را نیز برطرف خواهد کرد.

با توجه به این ناهنجاری‌ها، ارتودنسی می‌تواند به عنوان راهکاری موثر برای درمان این مشکلات استفاده شود.