ارتودنسی کودک

والدین امروزی بیش از گذشته به فرم دندان‌های کودک خود اهمیت می‌دهند. درمان مشکلات فرمیک دندان در سنین کودکی ساده‌تر و مفیدتر است. ارتودنسی کودکان امروزه در بین والدین و متخصصان ارتودنسی پرطرفدار است. علت این محبوبیت اثر بیشتر و درمان بهتر در این دوران است. ارتودنسی کودکان سبب درمان مشکلات فک و دندان در آن‌ها می‌شود. 

 

والدین با مشاهده علائم زیر می‌توانند نیاز کودک خود به ارتودنسی را متوجه شوند. در صورتی که هر یک از علائم زیر را در کودک خود مشاهده نمودید به متخصص ارتودنسی مراجعه نمایید. 

 

• افتادن زود و یا دیر هنگام دندان‌های شیری 
• مشکل در جویدن و گاز گرفتن 
• تنفس دهانی 
• جابه‌جایی فک و یا فشار آن‌ها روی یکدیگر 
• گاز گرفتن گونه‌ها 
• عدم تعادل چهره

 

برخی از والدین با تصور این نکته که دندان‌های شیری نیازی به ارتودنسی ندارند، از مراجعه به دندانپزشک خودداری می‌کنند. غافل از آنکه ارتودنسی در این سنین زودتر پاسخ می‌دهد و درمان سریع‌تر اتفاق می‌افتد. علاوه بر آن کودک درمان را بهتر می‌پذیرد و بدن وی پاسخ بهتری به درمان می‌دهد. از سوی دیگر افزایش سن می‌تواند مشکلات دندان را در این کودکان افزایش دهد و شدت آن را بیشتر کند. 

 

 

انواع ارتودنسی کودکان 

ارتودنسی اطفال بسته به میزان مشکل انواع مختلفی دارد. پزشک متخصص پس از بررسی آزمایشات و عمس‌ها می‌تواند با توجه به شرایط کودک شما روش درمانی را انتخاب کند. در واقع روش درمانی به نوع پلاک ارتودنسی که استفاده می‌شود بستگی دارد. اکثر روش‌ها بین دو نوع ارتودنسی متحرک کودک و ارتودنسی ثابت کودک قرار می‌گیرند. 

ارتودنسی از طریق بریس‌ها

این نوع متشکل از براکت‌هایی است که روی دندان‌ها فیکس می‌شوند و سیم‌هایی دارند که به شکاف براکت‌ها پیچ می‌شوند. این روش به ارتودنسی ثابت کودک نیز موسم است. 

سیم‌های کمانی شکل 

سیم‌هایی به شکل کمان که در بین شکاف بریس‌ها قرار می‌گیرند. این سیم‌ها دندان‌ها را حرکت می‌دهند. این روش در دسته ارتودنسی ثابت کودکان قرار دارد.

ارتودنسی الاستیک

زمانی که نوارهای لاستیکی کوک در بین شکاف بریس‌ها قرار گیرند، می‌توانند نیروی اضافه به دندان‌ها وارد کنند. بریس‌ها به تنهایی قادر به اعمال این نرو نیستند. از سوی دیگر این نیروی اضافه جهت حرکت دندان‌ها جهت رسیدن به جایگاه ایده‌آل خود کمک کننده است. این روش نوعی ارتودنسی ثابت کودکان است.

ارتودنسی سرامیکی 

این روش که به دلیل رنگ و ظاهری که دارد در بین کودکان بسیار محبوب شده است. نوارهایی که در بین براکت‌ها قرار می‌گیرند در این روش از جنس سرامیک و هم رنگ دندان‌ها هستند. در واقع ظاهر زشتی به دهان و دندان کودک نمی‌دهند. این روش نیز جز روش‌های ثابت می‌باشد. 

ارتودنسی نامرئی یا لینگوال

بسیاری از کودکان به دلیل وجود سیم روی دندان‌های خود در مقابل ارتودنسی مقاومت می‌کنند. برخی کودکان نیز با داشتن ارتودنسی دچار مشکلات اجتماعی و رفتارهای اجتماعی می‌شوند. ارتودنسی لینگوال روشی است محل چسباندن براکت‌ها در آن متفاوت در نظر گرفته شده. در این روش براکت‌ها به پشت دندان‌ها چسبانده می‌شوند و از نمای بیرونی دهان قابل مشاهده نیستند. به همین دلیل این روش محبوبیت بسیاری در بین بیماران دارد.

تراز کننده‌های دندان یا ارتودنسی شفاف

صفحات شفاف و پلاستیکی با ضخامت کم هستند. این صفحات به صورت اختصاصی و با توجه به فک و دهان فرد ساخته می‌شوند. بیمار می‌تواند آن را خود از دهان خارج کرده و مجدد قرار دهد. با توجه به این نکته می‌توان گفت این روش در دسته ارتودنسی متحرک قرار می‌گیرد. 

نگهدارنده‌ها

نگهدارنده‌ها از جنس پلاستیک و با توجه به شکل دهان و دندان و محل دقیق قرارگیری دندان‌ها ساخته می‌شوند. ضخامت کمی دارند، شفاف هستند و بیمار می‌تواند آن‌ها را جابه‌جا کند. این نگهدارنده‌های دندانی انعطاف‌پذیری کمی دارند. می‌توان این نوع ارتودنسی را در دسته متحرک قرار داد. عموما نگهدارنده‌ها پس از انجام ارتودنسی برای ثبات آن استفاده می‌شوند.

ارتودنسی متحرک کودک 

بهترین درمان برای کودکانی با دندان شیری است. در این روش پلاک ارتودنسی به صورت اختصاصی برای بیمار و توسط متخصص ارتودنسی ساخته می‌شود. این پلاک متحرک بوده و از ایجاد درد و فشار به فک و دهان کودک جلوگیری می‌کند. همچنین در این روش اکثر مشکلات دندان و فک کودکان با دندان‌های شیری قابل درمان است. 

جراحی ارتودنسی

درمان بسیار پیشرفته و سخت مشکلات دهان و دندان، جراحی ارتودنسی است. در واقع این جراحی جهت اصلاح موقعیت فک و رفع مشکلات اسکلتی انجام می‌شود. 

 

مراحل ارتودنسی کودکان 

ارتودنسی چه در کودکان و چه در بزرگسالان دارای مراحلی است که باید به ترتیب و پشت سر هم انجام شوند. این مراحل عبارتند از: 

 

1-   تشخیص

نیاز به ارتودنسی در کودک شما باید توسط متخصص ارتودنسی کودکان انجام شود. وی پس از تشخیص زمان و نوع ارتودنسی را برای شما شرح خواهد داد. بهتر است برای این کار به یک متخصص باتجربه و خوب مراجعه نمایید. تخسص از طریق عکس رادیولوژی و آزمایشات لازم انجام می‌شود. با توجه به شرایط متخصص روش و زمان شروع را به شما پیشنهاد می‌دهد. در صورتی که تردید دارید می‌توانید با چند متخصص مشورت نمایید. 

 

2-   پیش از انجام ارتودنسی

پزشک موظف است قبل از انجام ارتودنسی دندان‌ها را تمیز کند. در واقع وی باید دندان‌ها را پولیش بزند. در این پروسه پزشک نوعی اسید مخصوص جهت نصب پلاک ارتودنسی روی دندان‌ها می‌زند. 

 

3-   مراجعه منظم به متخصص

در طول دوره درمان ارتودنسی کودک شما باید تحت نظر باشد. مراجعات باید به صورت منظم و در زمان مققر شده انجام گیرند. تاخیر و یا عدم مراجعه در بازه مشخص شده توسط متخصص می‌تواند روند درمان را مختل کند. 

 

4-   استفاده از نگهدارنده‌ها

پس از اتمام ارتودنسی و خارج کردن پلاک آن از دهان کودک، فک تمایل به بازگشت به شرایط قبلی را از خود نشان خواهد داد. بسته به توصیه متخصص بین ۶ تا ۲۴ ماه باید از نگهدارنده‌ها جهت تثبیت شرایط دهان و دندان استفاده نمود. در این مدت نیز کودک شما باید همچنان تحت نظر متخصص ارتودنسی بماند. 

 

زمان مناسب برای ارتودنسی کودکان 

بهترین زمان برای ارتودنسی دندان کودکان در سنین ۱۰ تا ۱۴ سال است. این بدان معنا نیست که شما باید تا افتادن دندا‌ن‌های شیری صبر کنید. ممکن است بشنوید که ارتودنسی دندا‌ن‌ شیری بی‌اثر است. بهتر است تشخیص این مورد را به متخصص ارتودنسی کودکان بسپارید. بهترین سن برای ارتودنسی کودکان  بین ۶ تا ۸ سالگی است. در واقع زمانی که کودک در حال از دست دادن دندان‌ها شیری خود است بهترین زمان برای معاینه است. در این زمان می‌توان بهترین سن برای ارتودنسی کودکان را مشخص نمود. چنانچه مشکل کودک شما به فک مربوط باشد آغاز درمان از سنین پایین‌تر بهتر خواهد بود. هر چه زودتر بتوانید مشکل کودک خود را بفهمید، درمان موثرتری را پیگیری خواهید کرد. سن ارتودنسی کودکان به مشکل آن‌ها و میزان آن بستگی دارد. برای معاینه و تشخیص مشکل بهتر است در سنین کم به متخصص مراجعه نمایید. 

 

 

مزایای ارتودنسی کودکان 

چنانچه اوتودنسی کودک خوب انجام شده باشد، می‌توان برای آن مزایای بسیاری برشمرد. برخی از عمومی‌ترین این مزیت‌ها عبارتند از: 

 

•  فضای مناسب و کافی برای رشد و رویش دندان‌ها

عموما زمانی که فک فضای کافی برای رویش دندان‌ها ندارد، دندان‌های تازه روی هم و کج رشد می‌کنند. ارتودنسی در کودکان سبب می‌شود، دندان‌های دائمی جا و فضای کافی برای رشد داشته باشند و کج بیرون نیایند. 

 

•  بهبود گفتار

مشکلات فک و دندان می‌تواند در گفتار و کلام کودک اثر بگذارد. طبیعی است که ارتودنسی روشی جهت بهبود این مشکل خواهد بود. 

 

•  بهبود شکل فک

در کودکانی با مشکل دهان و دندان فک حالت نامتقارن و گاها کج دارد. درمان ارتودنسی می‌تواند این مشکل را برطرف نماید. 

 

•  افزایش اعتماد به نفس

کودک شما با بهبود شکل دندان‌های خود، لبخند زیباتری خواهد داشت. در واقع بهبود ظاهری صورت کودک تاثیر مستقیمی بر اعتماد به نفس وی خواهد گذاشت.

 

•  بهبود مشکلات تنفسی

در صورتی که به دلیل شکل فک و دندان‌ها کودک شما تنفس دهانی داشته باشد، با انجام ارتودنسی این مشکل برطرف خواهد شد. 

 

 

معایب ارتودنسی کودکان 

ارتودنسی کودک می‌تواند مانند همه روش‌های درمانی معایبی نیز داشته باشد. معمولا برتری مزایا بر معایب سبب پذیرش چنین درمان‌هایی می‌شود. بهتر است والدین از معایب این روش‌ نیز آگاه باشند. در نظر داشته باشید حتی ارتودنسی خوب کودکان نیز می‌تواند معایبی در پی داشته باشد. 

 

•  درد و ناراحتی

استفاده از پلاک‌های ارتودنسی می‌تواند در کودک شما احساس درد و ناراحتی ایجاد کند. معمولا این مشکلات با گذر زمان حل می‌شوند. 

 

•  مشکلات تغذیه

کودک شما به دلیل استفاده از پلاک‌های ارتودنسی احتمالا در مصرف برخی مواد غذایی دجار مشکل می‌شود. عموما پزشک رژیم غذایی متفاوتی برای کودک تحت درمان پیشنهاد می‌دهد. 

 

•  بهداشت دهان و دندان

رعایت اصول بهداشتی دهان و دندان با وجود پلاک‌های ارتودنسی در دهان برای کودکان دشوار خواهد بود. بهتر است والدین بر رعایت اصول بهداشتی نظارت کنند. 

 

•  محدودیت فعالیت ورزشی‌

اگر فرزند شما فعالیت ورزشی خاصی دارد، بهتر است در رابطه با ادامه آن در دوران درمان با پزشک متخصص ارتودنسی کودکان مشورت نمایید. 

 

•  تغییرات رفتاری و اجتماعی

کودک شما ممکن است به دلیل داشتن سیم‌کشی دندان ارتودنسی از حضور در جمع خودداری کند و یا رفتارهای متفاوتی از خود نشان دهد. بهتر است در این مورد با یک مشاور کودک صحبت کنید و از وی راهکار بخواهید.

 

مراقبت از ارتودنسی کودکان 

دوره درمان ارتودنسی کودکان معمولا بازه‌ای ۱ تا ۳ ساله دارد. در این مدت والدین باید مراقبت‌های لازم را انجام دهند و نظارت کافی بر شرایط کودک خود داشته باشند. عمده‌ترین مراقبت‌های ارتودنسی کودکان شامل موارد زیر است. 

 

• رعایت اصول بهداشت دهان و دندان
• تمیز کردن بریس و مسواک زدن دندان‌ها 
• استفاده مداوم از نخ دندان 
• شستشوی دهان به وسیله دهان شویه مناسب 
• رعایت رژیم غذایی مناسب 
• مراجعه منظم و در زمان تعیین شده به متخصص 

 

هزینه ارتودنسی کودکان 

با توجه به انواع مختلفی که ارتودنسی کودکان دارد، نمی‌توان قیمت مشخصی برای آن ذکر کرد. نکته مهم این است که قیمت ارتودنسی دندان کودک در مقایسه با بزرگسال بسیار کمتر است. در واقع هر چه زودتر درمان را شروع کنید هزینه کمتری پرداخت خواهید کرد. البته که نوع ارتودنسی نیز می‌تواند در قیمت آن اثر بگذارد. برای مثال هزینه ارتودنسی متحرک کودکان با ثابت متفاوت است. 

 

کلام آخر 

اگر در کودک خود یکی از علائم مشکل ساز دهانی و دندانی را مشاهده کرده‌اید، بهتر است زودتر به متخصص یا دندانپزشک کودک مراجعه کنید. تشخیص چنین مشکلاتی در سنین کودکی و آغاز درمان آن‌ها بسیار بهتر و مفیدتر خواهد بود. کودکان بهتر به درمان پاسخ می‌دهند. درمان در این سنین هزینه کمتری خواهد داشت و سریع‌تر اتفاق می‌افتد.