ارتودنسی کودک

والدین امروزی بیش از گذشته به فرم دندان‌های کودک خود اهمیت می‌دهند. درمان مشکلات فرمیک دندان در سنین کودکی ساده‌تر و مفیدتر است. ارتودنسی کودکان امروزه در بین والدین و متخصصان ارتودنسی پرطرفدار است. علت این محبوبیت اثر بیشتر و درمان بهتر در این دوران است. ارتودنسی کودکان سبب درمان مشکلات فک و دندان در آن‌ها می‌شود. 

والدین با مشاهده علائم زیر می‌توانند نیاز کودک خود به ارتودنسی را متوجه شوند. در صورتی که هر یک از علائم زیر را در کودک خود مشاهده نمودید به متخصص ارتودنسی مراجعه نمایید. 

• افتادن زود و یا دیر هنگام دندان‌های شیری 
• مشکل در جویدن و گاز گرفتن 
• تنفس دهانی 
• جابه‌جایی فک و یا فشار آن‌ها روی یکدیگر 
• گاز گرفتن گونه‌ها 
• عدم تعادل چهره

برخی از والدین با تصور این نکته که دندان‌های شیری نیازی به ارتودنسی ندارند، از مراجعه به دندانپزشک خودداری می‌کنند. غافل از آنکه ارتودنسی پیشگیرانه و در این سنین زودتر پاسخ می‌دهد علاوه بر آن کودک درمان را بهتر می‌پذیرد و بدن وی پاسخ بهتری به درمان می‌دهد. از سوی دیگر افزایش سن می‌تواند مشکلات دندان را در این کودکان افزایش دهد و شدت آن را بیشتر کند. 

انواع ارتودنسی کودکان 

ارتودنسی اطفال بسته به میزان مشکل انواع مختلفی دارد. پزشک متخصص پس از بررسی آزمایشات و عکس‌ها می‌تواند با توجه به شرایط کودک شما روش درمانی را انتخاب کند. در واقع روش درمانی به نوع پلاک ارتودنسی که استفاده می‌شود بستگی دارد. اکثر روش‌ها بین دو نوع ارتودنسی متحرک کودک و ارتودنسی ثابت کودک قرار می‌گیرند. 

ارتودنسی ثابت کودک

ارتودنسی ثابت که اصولا به آن ارتودنسی از طریق بریس‌ها گفته می شود به این صورت است که با استفاده از دستگاه های مخصوص، اجزای ارتودنسی به صورت نگین بر روی دندان بیمار چسبانده می شود و بیمار دیگر قادر به حرکت دادن آن ها نیست. در این روش براکت ها به دندان ها چسبانده می شود و از طریق سیم‌هایی به شکل کمان که در بین شکاف بریس‌ها قرار می‌گیرند و نوارهای لاستیکی در بین شکاف بریس‌ها به دندان ها فشار وارد می شود تا در جای مناسب خود قرار گیرند.

 

این نوع درمان برخلاف ارتودنسی متحرک به صورتی است که نمی توان دستگاه ارتودنسی را از دهان خارج کرد. تنها کاری که بیمار باید در طی درمان انجام دهد این است که بهداشت دهان و دندان در زمان ارتودنسی را رعایت کند تا دندان ها تغییر رنگ ندهند و پوسیده نشوند و در صورتی که متخصص ارتودنسی تجویز کند بیمار باید الاستیک نیز استفاده کند. ارتودنسی ثابت خود دارای انواع مختلفی است که به نام‌های لینگوال، دیمون، فلزی و سرامیکی و رنگی شناخته می‌شوند. 

ارتودنسی نامرئی یا لینگوال

بسیاری از کودکان به دلیل وجود سیم روی دندان‌های خود در مقابل ارتودنسی مقاومت می‌کنند. برخی کودکان نیز با داشتن ارتودنسی دچار مشکلات اجتماعی و رفتارهای اجتماعی می‌شوند. ارتودنسی لینگوال روشی است محل چسباندن براکت‌ها در آن متفاوت در نظر گرفته شده. در این روش براکت‌ها به پشت دندان‌ها چسبانده می‌شوند و از نمای بیرونی دهان قابل مشاهده نیستند. به همین دلیل این روش محبوبیت بسیاری در بین بیماران دارد.

ارتودنسی دیمون

 این روش نیز در دسته ارتودنسی‌های ثابت قرار دارد، با این تفاوت که حرکت دندان‌ها سریع‌تر و طول درمان کوتاه‌تر است. با کمک ارتودنسی دیمون می‌توانید در کمترین زمان ممکن به دندان‌هایی مرتب و لبخندی زیبا برسید.روش قرارگیری لوازم در این ارتودنسی به صورتی است که از مکانیزم کشویی استفاده می‌کند. در این روش، براکت‌ها به کمک سیم‌ها در دندان قرار گرفته اما به صورت کاملا محکم و سفت قرار نمی‌گیرند، به این صورت دارای لغزش کمی بوده تا در جای مناسب فیکس شوند.

 

در صورتی که در روش ثابت، لغزش و جابجایی توسط دندانپزشک انجام می‌شود. 

برای انجام این ارتودنسی می‌توان از انواع مختلف براکت فلزی، شفاف یا رنگی استفاده نمود.

هزینه این نوع ارتودنسی به دلیل استفاده از فناوری خود کنترلی یا خود لیگاچور، بیشتر از روش‌های دیگر است.

ارتودنسی سرامیکی 

این روش که به دلیل رنگ و ظاهری که دارد در بین کودکان بسیار محبوب شده است. نوارهایی که در بین براکت‌ها قرار می‌گیرند در این روش از جنس سرامیک و هم رنگ دندان‌ها هستند. در واقع ظاهر زشتی به دهان و دندان کودک نمی‌دهند. این روش نیز جز روش‌های ثابت می‌باشد. 

ارتودنسی رنگی

در این نوع ارتودنسی از کش‌ها یا همان بریس‌های رنگی برای استحکام و شکل‌دهی مناسب به دندان‌ها استفاده می‌شود. همچنین می‌توان از نگین‌های رنگی بر روی ارتودنسی استفاده نمود.

 

در این مدل زمانی که فرد لبخند زده یا صحبت می‌کند، ظاهری جذاب و فانتزی با رنگ‌های مختلف دیده می‌شود.معمولا از این روش برای کودکان و نوجوانان استفاده می‌شود و بزرگسالان کمتر به ارتودنسی رنگی علاقه دارند. انتخاب نوع رنگ نیز می‌تواند با توجه به سلیقه فرد و رنگ پوست او تعیین شود.

 ارتودنسی متحرک کودک

بهترین درمان برای کودکانی با دندان شیری است. در این روش پلاک ارتودنسی به صورت اختصاصی برای بیمار و توسط متخصص ارتودنسی ساخته می‌شود. این پلاک متحرک بوده و از ایجاد درد و فشار به فک و دهان کودک جلوگیری می‌کند.

 

روش ارتودنسی متحرک معمولا برای بهم ریختگی‌ها و نامنظمی‌های خفیف استفاده می‌شود. در این نوع ارتودنسی از صفحه‌ای پلاستیکی در کنار سیم‌های مخصوص استفاده می‌شود.

 

نحوه قرارگیری این ارتودنسی به صورتی است که به راحتی می‌توانید آن را از دهان خارج کنید. البته توجه داشته باشید برای اثرگذاری بهتر لازم است تا زمان زیادی این ارتودنسی درون دهان باقی بماند و تنها هنگام غذا خوردن آن را خارج کنید.

 

معمولا از روش ارتودنسی متحرک در سنین پایین حدود 7 تا 9 سال استفاده می‌شود. در این زمان استخوان‌ها در حال شکل گرفتن هستند. طول درمان این نوع ارتودنسی هم با توجه به خفیف بودن ناهنجاری‌ها بین 3 تا 12 ماه است. این میزان ممکن است با توجه به شدت ناهنجاری‌ها بیشتر شود.

دو نوع اصلی دستگاه های ارتودنسی متحرک

الاینرها ( تراز کننده‌های دندان ) یا ارتودنسی شفاف یا نامرئی: صفحات شفاف و پلاستیکی با ضخامت کم هستند. این صفحات به صورت اختصاصی و با توجه به فک و دهان فرد ساخته می‌شوند. بیمار می‌تواند آن را خود از دهان خارج کرده و مجدد قرار دهد. به این ترتیب سیم کشی دندان شما از دور قابل رویت نیست.ارتودنسی نامرئی برای افرادی که دیده نشدن سیم‌های ارتودنسی برای آن‌ها اهمیت دارد، یک روش ایده‌آل محسوب می‌شود.

 

ریتینر ها (نگهدارنده‌ها): نگهدارنده‌ها از جنس پلاستیک و با توجه به شکل دهان و دندان و محل دقیق قرارگیری دندان‌ها ساخته می‌شوند. ضخامت کمی دارند، شفاف هستند و بیمار می‌تواند آن‌ها را جابه‌جا کند. این نگهدارنده‌های دندانی انعطاف‌پذیری کمی دارند. می‌توان این نوع ارتودنسی را در دسته متحرک قرار داد. عموما نگهدارنده‌ها پس از انجام ارتودنسی برای ثبات آن استفاده می‌شوند.

جراحی ارتودنسی

درمان بسیار پیشرفته و سخت مشکلات دهان و دندان، جراحی ارتودنسی است. در واقع این جراحی جهت اصلاح موقعیت فک و رفع مشکلات اسکلتی انجام می‌شود. 

مراحل ارتودنسی کودکان 

ارتودنسی چه در کودکان و چه در بزرگسالان دارای مراحلی است که باید به ترتیب و پشت سر هم انجام شوند. این مراحل عبارتند از: 

 

1. تشخیص: نیاز به ارتودنسی در کودک شما باید توسط متخصص ارتودنسی کودکان انجام شود. تشخیص از طریق عکس رادیولوژی و بررسی های کلینیکی لازم انجام می‌شود. با توجه به شرایط ،متخصص روش و زمان شروع را به شما پیشنهاد می‌دهد. در صورتی که تردید دارید می‌توانید با چند متخصص مشورت نمایید. 
2. پیش از انجام ارتودنسی: پزشک موظف است قبل از انجام ارتودنسی دندان‌ها را تمیز کند. در واقع وی باید دندان‌ها را پولیش بزند. در این پروسه پزشک نوعی اسید مخصوص جهت نصب پلاک ارتودنسی روی دندان‌ها می‌زند. 
3. مراجعه منظم به متخصص: در طول دوره درمان ارتودنسی کودک شما باید تحت نظر باشد. مراجعات باید به صورت منظم و در زمان مقرر شده انجام گیرند. تاخیر و یا عدم مراجعه در بازه مشخص شده توسط متخصص می‌تواند روند درمان را مختل کند. 
4. استفاده از نگهدارنده‌ها: پس از اتمام ارتودنسی و خارج کردن پلاک آن از دهان کودک، فک تمایل به بازگشت به شرایط قبلی را از خود نشان خواهد داد. بسته به توصیه متخصص بین ۶ تا ۲۴ ماه باید از نگهدارنده‌ها جهت تثبیت شرایط دهان و دندان استفاده نمود. در این مدت نیز کودک شما باید همچنان تحت نظر متخصص ارتودنسی بماند. 

زمان مناسب برای ارتودنسی کودکان 

بهترین زمان برای ارتودنسی دندان کودکان در سنین 7تا9 سال است. این بدان معنا نیست که شما باید تا افتادن دندا‌ن‌های شیری صبر کنید. ممکن است بشنوید که ارتودنسی دندا‌ن‌ شیری بی‌اثر است. بهتر است تشخیص این مورد را به متخصص ارتودنسی کودکان بسپارید. در واقع زمانی که کودک در حال از دست دادن دندان‌ها شیری خود است بهترین زمان برای معاینه است. در این زمان می‌توان بهترین سن برای ارتودنسی کودکان را مشخص نمود. چنانچه مشکل کودک شما به فک مربوط باشد آغاز درمان از سنین پایین‌تر بهتر خواهد بود. هر چه زودتر بتوانید مشکل کودک خود را بفهمید، درمان موثرتری را پیگیری خواهید کرد. سن ارتودنسی کودکان به مشکل آن‌ها و میزان آن بستگی دارد.

مزایا ارتودنسی کودکان 

چنانچه ارتودنسی کودک خوب انجام شده باشد، می‌توان برای آن مزایای بسیاری برشمرد. برخی از عمومی‌ترین این مزیت‌ها عبارتند از: 

 

فضای مناسب و کافی برای رشد و رویش دندان‌ها: عموما زمانی که فک فضای کافی برای رویش دندان‌ها ندارد، دندان‌های تازه روی هم و کج رشد می‌کنند. ارتودنسی در کودکان سبب می‌شود، دندان‌های دائمی جا و فضای کافی برای رشد داشته باشند و کج بیرون نیایند. 

 

بهبود گفتار: مشکلات فک و دندان می‌تواند در گفتار و کلام کودک اثر بگذارد. طبیعی است که ارتودنسی روشی جهت بهبود این مشکل خواهد بود. 

 

بهبود شکل فک: در کودکانی با مشکل دهان و دندان فک حالت نامتقارن و گاها کج دارد. درمان ارتودنسی می‌تواند این مشکل را برطرف نماید. 

 

افزایش اعتماد به نفس: کودک شما با بهبود شکل دندان‌های خود، لبخند زیباتری خواهد داشت. در واقع بهبود ظاهری صورت کودک تاثیر مستقیمی بر اعتماد به نفس وی خواهد گذاشت.

 

بهبود مشکلات تنفسی: در صورتی که به دلیل شکل فک و دندان‌ها کودک شما تنفس دهانی داشته باشد، با انجام ارتودنسی این مشکل برطرف خواهد شد. 

معایب ارتودنسی کودکان 

ارتودنسی کودک می‌تواند مانند همه روش‌های درمانی معایبی نیز داشته باشد. معمولا برتری مزایا بر معایب سبب پذیرش چنین درمان‌هایی می‌شود. بهتر است والدین از معایب این روش‌ نیز آگاه باشند.

 

درد و ناراحتی: استفاده از پلاک‌های ارتودنسی می‌تواند در کودک شما احساس درد و ناراحتی ایجاد کند. معمولا این مشکلات با گذر زمان حل می‌شوند. 

 

مشکلات تغذیه: کودک شما به دلیل استفاده از پلاک‌های ارتودنسی احتمالا در مصرف برخی مواد غذایی دچار مشکل می‌شود. عموما پزشک رژیم غذایی متفاوتی برای کودک تحت درمان پیشنهاد می‌دهد. 

 

بهداشت دهان و دندان: رعایت اصول بهداشتی دهان و دندان با وجود پلاک‌های ارتودنسی در دهان برای کودکان دشوار خواهد بود. بهتر است والدین بر رعایت اصول بهداشتی نظارت کنند. 

 

محدودیت فعالیت ورزشی‌: اگر فرزند شما فعالیت ورزشی خاصی دارد، بهتر است در رابطه با ادامه آن در دوران درمان با پزشک متخصص ارتودنسی کودکان مشورت نمایید. 

 

تغییرات رفتاری و اجتماعی: کودک شما ممکن است به دلیل داشتن سیم‌کشی دندان ارتودنسی از حضور در جمع خودداری کند و یا رفتارهای متفاوتی از خود نشان دهد. بهتر است در این مورد با یک مشاور کودک صحبت کنید و از وی راهکار بخواهید.

مراقبت از ارتودنسی کودکان 

دوره درمان ارتودنسی کودکان معمولا بازه‌ای ۱ تا ۳ ساله دارد. در این مدت والدین باید مراقبت‌های لازم را انجام دهند و نظارت کافی بر شرایط کودک خود داشته باشند. عمده‌ترین مراقبت‌های ارتودنسی کودکان شامل موارد زیر است. 

• رعایت اصول بهداشت دهان و دندان
• تمیز کردن بریس و مسواک زدن دندانها 
• استفاده مداوم از نخ دندان 
• شستشوی دهان به وسیله دهان شویه مناسب 
• رعایت رژیم غذایی مناسب 
• مراجعه منظم و در زمان تعیین شده به متخصص 

هزینه ارتودنسی کودکان 

با توجه به انواع مختلفی که ارتودنسی کودکان دارد، نمی‌توان قیمت مشخصی برای آن ذکر کرد. نکته مهم این است که قیمت ارتودنسی دندان کودک در مقایسه با بزرگسال بسیار کمتر است. در واقع هر چه زودتر درمان را شروع کنید هزینه کمتری پرداخت خواهید کرد. البته که نوع ارتودنسی نیز می‌تواند در قیمت آن اثر بگذارد. برای مثال هزینه ارتودنسی متحرک کودکان با ثابت متفاوت است.