دنیای سلامتی

بررسی پزشکی توسط

بوتاکس میگرن

دوره نقاهت

1 روز

میانگین زمان عمل

مدت زمان

45 دقیقه

مدت ماندگاری

4

4 ماه

اثر بخشی

Bottom ImageMiddle ImageTop Image

معمولی

معرفی تکنیک

در بوتاکس میگرن تزریق در نقاط خاصی از سر و گردن انجام می‌شود. این کار با مسدود کردن سیگنال‌های عصبی درد و کاهش فعالیت عضلات، به بهبود میگرن کمک می‌کند.

مــراحـل عمــل بوتاکس میگرن

آماده‌سازی ناحیه تزریق

1

2 دقیقه

تزریق بوتاکس به چندین نقطه

2

20 دقیقه

فشردن ناحیه

3

2 دقیقه

نظارت بر عوارض جانبی

4

10 دقیقه

مراقبت های بعد از بوتاکس میگرن

عـــوارض بوتاکس میگرن

  • اجتناب از عوامل آسیب‌زا
  • استفاده از یخ یا کمپرس سرد
  • عدم مصرف دخانیات
  • عدم انجام فعالیت سنگین
  • ضعف عضلانی
  • خشکی یا آبریزش چشم
  • سردرد
  • کبودی، درد، تورم

استفاده از سم بوتولینوم برای درمان میگرن، به دلایل گوناگونی ممکن است برای افرادی که با این نوع درد سر مواجه هستند، توصیه شود. میگرن می‌تواند یک مشکل مزمن باشد که باعث اختلالات زندگی شخصی می‌شود و در صورت عدم کنترل مناسب، می‌تواند به شدت زندگی روزمره را تحت تأثیر قرار دهد.
سردردهای میگرنی می‌توانند عوارضی مانند درد طاقت‌فرسا، تهوع و حساسیت به نور و صدا ایجاد کنند. این اختلالات می‌توانند بسیار ناراحت‌کننده باشند و گاهاً توان فعالیت روزمره را کاهش دهند. هر چند که انواع مختلفی از درمان‌ها برای میگرن وجود دارد، تزریق بوتاکس به عنوان یک روش نسبتاً جدید و امیدبخش در درمان میگرن مطرح شده است.

 

بوتاکس یا نوروتوکسین که توسط باکتری کلستریدیوم بوتولینوم تولید می‌شود، با مهار استیل کولین، یک انتقال‌دهنده عصبی که در انتقال سیگنال بین سلول‌های عصبی نقش دارد، عمل می‌کند. این تزریق می‌تواند با کمک به کاهش انقباضات عضلات صورت، گردن و سر، تعداد و شدت حملات میگرن را کاهش دهد.
در این مقاله به روش تزریق، مزایا و معایب این روش درمانی و همچنین نکات مراقبتی و اطلاعات مفید دیگری پرداخته‌ایم.

 

سردرد میگرنی چیست؟ 

بررسی و تشخیص میگرن نسبت به سردرد عادی اغلب به وجود داشتن علائم و نشانه‌های خاصی که قبل از حمله سردرد ایجاد می‌شود، بستگی دارد. میگرن معمولاً با درد شدید و ضربانی در یک طرف سر همراه است، اما ممکن است در بعضی از افراد این درد به هر دو طرف سر گسترش یابد.

 

علاوه بر این، قبل از حمله سردرد میگرن، ممکن است شخص علائمی مانند احساس خستگی زیاد، تغییرات در خلق و خو، هوس خوردن خاصیت غذا یا تغییرات در ادرار کردن تجربه کند. همچنین، علائم هشداردهنده مانند هاله قبل از سردرد میگرن نشان می‌دهد که شخص در حال تجربه حمله میگرن است.
در نتیجه، تشخیص میگرن به وجود داشتن این علائم و نشانه‌های قبل از حمله سردرد، همراه با درد شدید و نوع درد طرفینه سر و علائم هاله مرتبط است. توصیه می‌شود که در صورت تجربه این نوع علائم و تکرار حملات سردرد شدید، با پزشک مشاوره کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب ارائه شود.
در ادامه انواع سردرد میگرن را آورده‌ایم.

 

  • بدون علائم هشدار دهنده: 

بدون وجود علائم خاص قبل از شروع سردرد میگرن    

 

  • میگرن بدون هاله: 

سردرد میگرن با درد شدید در یک یا هر دو طرف سر

    

  • میگرن با هاله: 

مشکلات بینایی مانند دیدن خطوط زیگزاگ، بی حسی، سوزش یا سوزن سوزن شدن، احساس سرگیجه یا مشکلات در صحبت کردن

 

  • هاله میگرنی بدون سردرد: 

ظاهر هاله بدون حضور سردرد میگرن (میگرن خاموش)     

 

بوتاکس میگرن چیست؟ 

بوتاکس (Onabotulinum toxin A) یکی از راه‌های درمان سردرد میگرنی مورد استفاده برای سردردهای میگرن مزمن است. درمان با بوتاکس به واسطه تزریقات در نقاط مختلف اطراف سر و گردن انجام می‌شود و به عنوان یکی از راه‌های پیشگیری و کاهش حدت سردردهای میگرن به کار می‌رود. 
بوتاکس از نوعی سم بوتولینوم استفاده می‌کند که به طور موقت عضلات را فلج می‌کند و می‌تواند از سردردهای مزمن میگرنی در برخی افراد جلوگیری کند. این روش درمان سردرد میگرنی معمولاً برای افرادی توصیه می‌شود که در ماه بیش از 15 روز با سردرد میگرنی روبرو می‌شوند.

 

عملکرد دقیق بوتاکس برای جلوگیری از سردردهای میگرن هنوز کاملاً مشخص نیست، اما احتمالاً این دارو توسط گیرنده‌های درد در اعصاب جذب می‌شود و با غیرفعال کردن گیرنده‌های درد، از ارسال سیگنال‌های درد به مغز جلوگیری می‌کند.
استفاده از بوتاکس به تنهایی برای کنترل سردردهای میگرنی در برخی از افراد کافی باشد، اما برخی دیگر به دارو نیز مانند از جمله داروهای قلبی، داروهای ضدافسردگی، و داروهای ضدتشنج نیاز دارند.

 

تاثیر بوتاکس برمیگرن 

سم بوتولینوم (Botulinum Toxin) به عنوان یکی از درمان‌های موثر برای کاهش دردهای میگرن شناخته شده است. مکانیسم عمل این سم در کمک به تسکین درد میگرن به این صورت است که عصب‌ها و انتقال دهنده‌های عصبی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. وقتی میگرن دارید، بدنتان مواد شیمیایی به نام انتقال‌دهنده‌های عصبی و دیگر مولکول‌هایی را آزاد می‌کند که با درد ارتباط دارند.

 

تاثیر بوتاکس روی میگرن این گونه است که سم بوتولینوم با دخالت در این فرآیند و تثبیت این مواد، معمولاً در مناطقی که اعصاب و عضلات به هم متصل می‌شوند، اثر می‌گذارد. محققان فرض می‌کنند که وقتی این دارو به عضلات اطراف صورت، سر، و گردن تزریق می‌شود، به وسیله اعصاب جذب می‌شود و در فرآیند انتقال عصبی مرتبط با درد، مشکل ایجاد می‌کند.
این مکانیسم اثر بوتولینوم به نحوی است که می‌تواند به کاهش فعالیت عصبی و انتقال پیام‌های درد زا کمک کرده و در نتیجه، از درد و سردردهای میگرنی کاسته یا آنها را کنترل کند. این روش به عنوان یک گزینه درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما همچنین نیازمند توجه و نظارت پزشک متخصص است تا از استفاده صحیح و اثربخشی آن برای هر فرد مطمئن شوند.

 

نحوه تزریق بوتاکس برای میگرن 

نحوه بوتاکس برای میگرن با تزریق سم بوتولینوم به نواحی مختلف اطراف صورت، سر و گردن، با هدف کاهش شدت و تعداد حملات میگرن، انجام می‌شود. این تزریقات با استفاده از سوزن‌های بسیار کوچک به ماهیچه‌های زیر پوست انجام می‌شود و ممکن است در نقاطی از پیشانی، شقیقه‌ها، پشت سر و گردن انجام شود. متخصص ممکن است نقاط خاصی به نام «نقاط ماشه‌ای» را تزریق کند که منبع درد سردردها هستند.

 

انتظار می‌رود که در روش بوتاکس برای میگرن مزمن، با توجه به ویژگی‌های آناتومی و نقاط منشأ درد هر بیمار، نتایج متفاوتی داشته باشند. علایم بهبود سردرد ممکن است بعد از چندین هفته و درمان‌های مکرر ظاهر شوند. برخی از افراد ممکن است بعد از مدتی احساس کنند که نیازی به تزریق دوباره ندارند، ولی برخی دیگر به درمان‌های منظم برای کنترل میگرن خود نیاز دارند.
اینکه بوتاکس میگرن چگونه است انتظار می‌رود که توانایی کاهش تعداد حملات میگرن مزمن را داشته باشند و همچنین بتوانند علائم ناراحت‌کننده مرتبط با این نوع میگرن را کاهش دهند. با این حال، واکنش‌ها و نتایج ممکن است در هر فرد متفاوت باشند و توصیه‌های پزشک متخصص برای استفاده از این روش‌ها باید حتماً رعایت شود.

 

نقاط بوتاکس میگرن 

درمان با بوتاکس برای کنترل سردردهای میگرن و پیشگیری از حملات میگرنی، تزریقات در نقاط مختلفی اطراف سر و گردن انجام می‌شود. این نقاط عبارتند از:

 

  • بین شانه و گردن در سمت راست و چپ.
  • پشت گردن، در پایه جمجمه در هر دو سمت راست و چپ.
  • پشت سر، پشت هر گوش.
  • وسط پیشانی، بالای هر چشم.
  • قسمت پایین پیشانی، درست بالای بینی.
  • قسمت پایین پیشانی، نزدیک لبه داخلی هر ابرو.
  • گیجگاه، بالای گوش.

 

هر جلسه درمانی با بوتاکس شامل تعداد مشخصی از تزریقات است که معمولاً 30 تا 40 تزریق در نقاط مختلف این نقاط تزریقی برای میگرن انجام می‌شود. برنامه درمانی معمولاً شامل چند جلسه است که ممکن است با فواصل زمانی منظم (به طور معمول 3 تا 4 ماه یکبار) انجام شود.

 

آیا درد در محل تزریق بوتاکس احساس می‌شود؟

ممکن است برخی از افراد در حین تزریق کمی درد یا سوزش را تجربه کنند، اما در اکثر موارد، این درد یا ناراحتی بسیار کم و مختصر است. معمولاً در طول تزریق بوتاکس فقط از یک سوزن کوچک استفاده می‌شود و فرآیند تزریق سریع انجام می‌شود که ممکن است فقط چند ثانیه طول بکشد.

 

برخی از متخصصان، قبل از تزریق ممکن است از روش‌هایی مانند استفاده از یخ یا داروهای بی حس موضعی برای کاهش هر گونه درد یا ناراحتی استفاده کنند. همچنین، استفاده از سوزن کوچکتر یا فشار بعد از تزریق می‌تواند کمک کند تا درد و ناراحتی کمتری رخ دهد و تورم کمتری ایجاد شود.
قبل از درمان خود با متخصص خود در مورد هرگونه نگرانی یا درد صحبت کنید تا مطمئن شود که اقدامات لازم برای کاهش هرگونه ناراحتی انجام شده است. به طور کلی، بیشتر افراد تزریق بوتاکس را به خوبی تحمل می‌کنند و درد یا ناراحتی آن به‌طور قابل توجهی نیست.

 

مراقبت بعد از بوتاکس میگرن 

پس از تزریق بوتاکس میگرن، معمولاً می‌توانید به فعالیت‌های عادی خود بلافاصله بازگردید. برخلاف برخی روش‌های جراحی، تزریق بوتاکس به زمان بهبودی نیاز ندارد و بیشتر افراد می‌توانند فعالیت‌های روزمره خود را بلافاصله ادامه دهند.
برای جلوگیری از انتشار بوتاکس به مناطق دیگر، توصیه می‌شود حداقل تا چهار ساعت پس از تزریق از فعالیت‌های شدید پرهز کنید و به پشت نیز نخوابید. همچنین، نباید ناحیه تحت درمان را مالش یا ماساژ دهید. زیرا می‌تواند بوتاکس را به سایر عضلات منتقل کند و عوارض جانبی ناخواسته‌ای ایجاد کند.

 

اگر در محل تزریق درد یا تورم احساس می‌کنید، ممکن است بخواهید برای مدت کوتاهی از یخ یا کمپرس سرد استفاده کنید. با این حال، بیشتر بیمارانی که بوتاکس را برای درمان میگرن دریافت می‌کنند، عارضه جانبی جدی را تجربه نمی‌کنند و معمولاً می‌توانند بلافاصله به فعالیت‌های روزانه خود بازگردند.
برای به‌دست آوردن بهترین نتیجه ممکن از درمان، حائز اهمیت است که از هر توصیه خاصی که توسط متخصص مراقبت‌های بهداشتی پس از درمان داده شده است، مثل خودداری از مصرف داروهای خاص یا شرکت در فعالیت‌های خاص، پیروی کنید.

 

فواید بوتاکس میگرن 

بوتاکس یک راهکار درمانی برای میگرن مزمن است. تحقیقات نشان داده که این درمان می‌تواند بهبود چشمگیری در فراوانی و شدت حملات میگرن ایجاد کند.
در پاسخ به سوال بوتاکس برای میگرن خوبه باید گفت که به طور معمول، درصدی از افراد (حدود 50 درصد) پس از 6 ماه درمان با دو سری تزریق بوتاکس به 50 درصدی بهبود می‌رسند. همچنین، برخی از بیماران (حدود 23 درصد) بهبود بیشتری را تجربه کرده و تا 75 درصد از شدت و تعداد حملات میگرن خود را کاهش می‌دهند.

 

اینکه آیا بوتاکس برای میگرن خوبه نکته مهم این است که واکنش هر فرد به درمان ممکن است متفاوت باشد. با این وجود، بوتاکس به عنوان یک روش مؤثر برای کاهش میگرن، به ویژه در افرادی که با میگرن مزمن مبارزه می‌کنند، شناخته شده است.


خواص بوتاکس میگرن مزایای متعددی ارائه می‌دهد که افراد ممکن است از آنها بهره‌مند شوند:

 

  • کاهش شدت حملات:

تزریق بوتاکس می‌تواند باعث کاهش شدت حملات میگرن شود و در نتیجه فرد کمترین میزان درد را تجربه می‌کند.

 

  • تسهیل در کنترل حملات با درمان‌های حاد:

افرادی که درمان بوتاکس را دریافت می‌کنند، ممکن است بهترین پاسخ را به درمان‌های حاد درمانی داشته باشند و احساس کنند که حملاتشان آسان‌تر کنترل می‌شود.

 

  • کاهش سردرد پایه:

سردردهای پایه (گردن درد پایه) معمولاً همراه با میگرن هستند. بوتاکس ممکن است باعث کاهش شدت این نوع سردرد و کمک به کاهش مزاحمت‌های آن شود.

 

  • افزایش تحمل به محرک‌ها:

با دریافت بوتاکس، شاید افراد به محرک‌هایی که ممکن است در گذشته باعث حملات میگرن شده‌اند، مقاومت بیشتری پیدا کنند و واکنش کمتری به آنها نشان دهند.

 

  • بهبود عملکرد کلی:

برخی افراد ممکن است با دریافت بوتاکس تغییرات مثبتی در کل عملکرد و فعالیت‌های روزمره خود احساس کنند. این ممکن است به دلیل کاهش درد و عوارض جانبی کمتر باشد که باعث بهبود کیفیت زندگی شود.

 

با این وجود، مهم است که هر فرد به عنوان بخشی از درمان خود با پزشک خود مشورت کند و مزایا و معایب بوتاکس را بررسی کند تا تصمیمی اطلاع‌رسانی و با توجه به شرایط خود بگیرد.

 

عوارض بوتاکس میگرن 

استفاده از داروهای تزریقی برای میگرن ممکن است همراه با خطرات و عوارض جانبی ناخواسته برخی از افراد باشد. در زیر، به سوال عوارض بوتاکس میگرن چیست پاسخ داده و عوارض جانبی و خطرات ممکن از استفاده از داروهای تزریقی برای میگرن آورده شده است:

 

حساسیت: زنان باردار، مادران شیرده و افرادی که حساسیت به پروتئین‌های موجود در شیر گاو دارند، باید از تزریق سم بوتولینوم خودداری کنند.

عوارض محل تزریق: از عوارض بوتاکس برای میگرن می‌توان به کبودی، درد، تورم و یا احساس ناراحتی موقت در محل تزریق اشاره کرد.

عوارض جانبی شایع: از جمله سردرد، علائم شبیه آنفولانزا، خشکی یا آبریزش چشم، افتادگی پلک، ابرو یا کنار دهان، و آب دهان.

عوارض جانبی نادر و جدی: اگر سم به طور تصادفی به بدن سرایت کند، عوارض جدی‌تری نظیر مشکلات بینایی، ضعف عضلانی، مشکلات در صحبت کردن یا بلعیدن، ناتوانی در کنترل مثانه و دشواری در تنفس ممکن است رخ دهد. این عوارض نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارند.

 

استفاده از داروهای تزریقی برای درمان میگرن معمولاً توسط متخصصان مراقبت بهداشتی با تجربه انجام می‌شود. اما اینکه آیا بوتاکس برای میگرن ضرر دارد یا خیر، باید توجه داشت که هرگز نباید این داروها را بدون مشورت و نظارت پزشک تجویز کنید یا مصرف کنید و در صورت بروز هرگونه عوارض جانبی ناخواسته، باید به پزشک خود مراجعه کرده و وضعیت خود را گزارش دهید.

 

سردرد بعد از بوتاکس 

سردرد پس از تزریق بوتاکس ممکن است به دلایل گوناگونی ایجاد شود. یکی از دلایل ممکن این است که هنگامی که بوتاکس به عضله تزریق می‌شود، ابتدا اسپاسم (تنش) در عضله ایجاد می‌شود و در نهایت آرام می‌شود و فلج می‌گردد. این اسپاسم عضلانی ممکن است باعث بروز سردرد شود.
همچنین، اگر رگ خونی در طول تزریق بوتاکس آسیب ببیند و هماتوم (حوضچه خون) ایجاد شود، ممکن است سردرد ایجاد شود. این موضوع ممکن است به همراه یک توده حساس و کبود روی پوست همراه باشد.


همچنین، خوردن تصادفی سوزن به استخوان جمجمه یا استرس و اضطراب ناشی از تزریق بوتاکس نیز ممکن است در بروز سردرد نقش داشته باشد.
اما خبر خوب این است که سردردهای مرتبط با تزریق بوتاکس به طور عمومی خفیف به نظر می‌رسند و معمولاً در یک تا سه روز پس از درمان بهبود می‌یابند.
گزارش‌های بسیار کمی نیز از سردردهای شدید و یا به مدت طولانی‌تر پس از تزریق بوتاکس وجود دارد. در این موارد نادر، احتمالاً به علت تکنیک نادرست یا استفاده از نوعی بوتاکس آلوده، سردرد شدید تر و یا برای مدت زمان بیشتری ادامه می‌یابد.

 

قیمت بوتاکس برای میگرن 

عوامل مختلفی وجود دارند که می‌توانند بر هزینه تزریق بوتاکس برای میگرن تأثیر بگذارند. برخی از این عوامل عبارتند از:

 

  • محل زندگی و مکان کلینیک یا مرکز درمانی.
  • تخصص و تجربه پزشک.
  • تعداد و میزان دوز بوتاکس مصرفی برای هر جلسه تزریق براساس نیاز و شدت سردرد میگرن.
  • تعداد جلسات مورد نیاز.
  • مارک و نوع بوتاکس.

 

برای فردی که روزانه بیش از سه بار سردرد دارد و مقدار بیشتری بوتاکس نیاز دارد، هزینه ممکن است بین ۳ تا ۵ میلیون تومان باشد. اما برای کسانی که روزانه یک الی دو بار سردرد دارند و نیاز به مقدار کمتری دارند، هزینه ممکن است بین ۲ تا ۳ میلیون تومان باشد.
اینکه آیا بیمه‌های درمانی هزینه درمان میگرن با بوتاکس را پرداخت می‌کنند یا خیر، می‌تواند متغیر باشد. به عنوان مثال، برخی بیمه‌ها ممکن است هزینه تزریق بوتاکس برای درمان میگرن را پوشش دهند در حالی که بیمه‌های دیگر ممکن است این هزینه را شامل پوشش خود ندانند.

 

بهترین نوع بوتاکس برای میگرن 

بوتاکس زئومین به عنوان یکی از بهترین انواع بوتاکس برای میگرن شناخته می‌شود. این نوع بوتاکس محصول کشور آلمان است و در بسیاری از کلینیک‌ها و بیمارستان‌های معتبر درمانی بوتاکس برای میگرن در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ماده موجود در بوتاکس زئومین با نام سم بوتولینوم، با تزریق به عضلات رگ‌های سر و پیشانی و همچنین شانه‌ها، باعث فلج شدن آنها می‌شود، مانند بوتاکس و دیسپورت. با این وجود، ماندگاری بوتاکس زئومین کمتر از موارد دیگر است.


از آنجایی که بوتاکس زئومین مواد افزودنی ندارد، بسیاری از پزشکان ماهر و معتبر از این محصول به دلیل عملکرد بسیار خوب آن در کاهش حملات میگرن استفاده می‌کنند. این بوتاکس به دلیل عدم حاوی مواد افزودنی، برای افرادی که به موادی حساسیت دارند، هیچگونه آلرژی ایجاد نمی‌کند.
با تزریق بوتاکس زئومین به سر و پیشانی، مقدار پادتن تولیدی در بدن کمتر از دیگر انواع بوتاکس‌های مخصوص میگرن است. در حدود ۱۰ روز پس از تزریق، می‌توان نتایج زئومین را مشاهده کرد.


با توجه به اینکه ممکن است علائم میگرن پس از چند ماه ظاهر شوند، لازم است هر سه تا شش ماه یکبار به تشخیص پزشک، اقدام به تزریق بوتاکس نمایید.
با استفاده از بوتاکس زئومین می‌توانید هزینه تزریق بوتاکس برای میگرن را بهبود بخشیده و از طریق آن اقدام به بهبود و کاهش شدت بیماری می‌کنید.
 

سوالات متداول بوتاکس میگرن

  • نظرات بیماران با سردرد میگرنی نشان داده است که ۲۰ روز در ماه دچار میگرن می‌شدند توانستند با این روش ۵۰ درصد از این مدت را به فعالیت‌های عادی خود ادامه دهند. نزدیک به نیمی از بیماران پس از 6 ماه درمان با دو سری تزریق به این هدف دست یافتند.

  • درمان‌های متعددی برای میگرن در دوران بارداری به طور کلی به‌طور ایمن و موثر محسوب می‌شوند، از جمله بوتاکس. این تزریق‌های آرایشی برای کاهش ظاهر چین و چروک می‌توانند انواع خاصی از میگرن را تسکین دهند. اگر قبل یا در اوایل دوران بارداری، شما با میگرن روبرو شده‌اید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.

  • سم بوتولینوم در آزمایش‌های بالینی در درمان میگرن مؤثر بوده و یکی از راه‌های درمان میگرن مزمن است. سایر داروها و تغییر شیوه زندگی ممکن است توصیه شود. اگر پزشک تشخیص دهد که شما مبتلا به میگرن مزمن هستید، ممکن است کاندیدای این درمان باشید.

  • سم Onabotulinum A یا بوتاکس در سال 2010 توسط سازمان غذا و دارو FDA برای درمان سردردهای مزمن میگرنی تایید شد. این روش یک درمان نیست، بلکه افرادی که برای سردرد، بوتاکس تزریق می‌شود، معمولاً هر سه ماه یک بار تحت درمان قرار می‌گیرند.

  • حدود یک درصد از بیماران پس از تزریق بوتاکس ممکن است به سردرد دچار شوند. عموماً، با کاهش تأثیرات مواد شیمیایی، سردرد ناشی از تزریق بوتاکس ممکن است برطرف شود و همچنین می‌تواند با مصرف برخی از داروهای مسکن که نیاز به نسخه ندارد یا داروهای ضد درد تسکین پیدا کند.

به اشتــراک بگذاریــد!

نظـــرات مخاطبـــان

    تلفــن پشتیبــانی

    | 7 روز هفته، 24 ساعت شبانه روز پاسخگوی شما هستیم

    بــــا هیلیـــفا

    راهنمــای هیلیــفا

    ما را در شبــکه های اجتمــاعی دنبــال کنید.

      خبـرنامــه

      برای به‌روزرسانی در خبرنامه مشترک شوید، تا از جدیدترین اخبار شما را آگاه سازیم.

      رسانه پزشکی و سلامتی هیلیـــفا

      بــه مــا اعتمــاد کنیــد.

        کپی بخش یا کل هر کدام از مطالب مدیـــفا تنها با کسب مجوز مکتوب امکان پذیر است.