تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک؛ کدام مناسب‌تر است؟

یکی از راهکار‌های مؤثر برای درمان ناهنجاری‌های دندان و فک، استفاده از یکی از راهکار‌های مؤثر برای درمان ناهنجاری‌های دندان و فک، استفاده از ارتودنسی است. ارتودنسی ثابت و متحرک دو روش مفید برای درمان این نوع از ناهنجاری محسوب شده و با کمک آن‌ها، علاوه بر بهبود شرایط سلامت دهان و دندان، زیبایی صورت نیز تضمین می‌شود.

یکی از سؤالاتی که برای افراد متقاضی استفاده از این درمان پیش می‌آید، وجود تفاوت‌های بین ارتودنسی ثابت و متحرک و اینکه ارتودنسی ثابت بهتر است یا متحرک؟ با آگاهی از این موضوع می‌توان روش مناسب را برای حل مشکل به هم ریختگی دندان انتخاب کرد. در ادامه به مزایا، تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک و معایب این دو روش خواهیم پرداخت.

نحوه عملکرد ارتودنسی ثابت

ارتودنسی ثابت شامل براکت‌های فلزی همراه با سیم برای قرارگیری روی دندان‌ها در یک فک یا هر دو فک است که توسط دندانپزشک متخصص ارتودنسی برای درمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. بریس‌های ثابت در طول دوره درمان غیر قابل حرکت بوده و امکان جابجایی آن‌ها وجود ندارد. در اطراف براکت نوعی کش‌ های رنگی به نام اورینگ قرار داده می‌شوند که در زمان چکاپ ماهانه تعویض خواهند شد. 

در زمان استفاده از درمان ارتودنسی ثابت، افراد باید به طور ماهانه به دندانپزشک مراجعه کرده و میزان حرکت دندان‌ ها را بررسی کنند. در طول دوره درمان نیز توجه به بهداشت دهان و دندان بسیار اهمیت دارد. اغلب دندانپزشک متخصص ارتودنسی از این روش درمانی برای دندان‌های دارای به هم ریختگی شدید و مرتب کردن آن‌ها از ریشه استفاده می‌کند. از طرفی در این روش اختیار بیشتری برای ارائه راهکار‌های درمانی توسط دندانپزشک وجود داشته و به همین دلیل نتیجه مطلوب‌تری نیز حاصل می‌شود.

 در این روش اجزای ارتودنسی با کمک دستگاه‌های مخصوص به شکل نگین روی دندان بیمار چسبانده شده و دیگر امکان حرکت آن‌ها وجود ندارد. از طریق فشار سیم و اجزای دیگر به دندان به هم ریختگی آن‌ها نیز در طول دوره، درمان خواهد شد.

 

مزایای ارتودنسی ثابت

 

• بریس‌های ثابت به راحتی می‌توانند حتی پیچیده‌ ترین و شدیدترین به هم ریختگی دندان را اصلاح کنند.

 

• بهترین راهکار برای دستیابی به نتایج عالی استفاده از ارتودنسی ثابت است.

 

• این نوع درمان برای همه سنین از جمله کودکان، نوجوانان و بزرگسالان مناسب خواهد بود.

 

• براکت‌ های ارتودنسی ثابت نسبت به گذشته کوچک‌ تر شده و نحوه استفاده از آن‌ها نیز راحت‌ تر است.

 

• امکان سفارشی‌ سازی بریس‌ های رنگی یا تغییر جنس آن‌ها وجود دارد.

 

• با توجه به عدم حرکت براکت‌ ها روی دندان به عنوان تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک، امکان خارج کردن از آن از دهان وجود نداشته و درمان حتی با میزان اندک همکاری شخص نیز ادامه پیدا خواهد کرد.

 

• به دلیل مراجعات منظم در روند درمان، میزان حرکت دندان‌ها در ارتودنسی ثابت به صورت مرحله به مرحله زیر نظر پزشک انجام می‌شود.

 

• مدت زمان درمان طی فرایند استفاده از ارتودنسی ثابت به دلیل فشار مداوم به دندان‌ها کمتر است.

 

معایب ارتودنسی ثابت

 

• در این نوع درمان، براکت‌ ها و سیم‌ ها قابل مشاهده بوده و ممکن است از نظر زیبایی برای فرد چندان دلپذیر نباشد.

 

• در طول درمان و در زمان استفاده از بریس‌های ثابت باید به طور مرتب به متخصص ارتودنسی مراجعه شده و تنظیم‌های لازم انجام شود.

 

• در برخی موارد سفت شدن بریس‌ ها می‌تواند باعث بروز احساس ناراحتی در فرد شود.

 

• براکت‌ها در ارتودنسی ثابت نیازمند تمیز کردن مداوم بوده و باید در این امر کوشا بود.

 

• امکان خوردن غذا‌های ترد، جویدنی یا چسبناک در طول دوره درمان وجود ندارد.

 

• امکان ایجاد آسیب بافت دهان یا آفت به دلیل استفاده از براکت‌ها و سیم‌ها وجود دارد.

 

نحوه عملکرد ارتودنسی متحرک

همانطور که از نام ارتودنسی متحرک پیداست، در این نوع درمان از بریس‌های متحرک استفاده می‌شود. متخصص دندانپزشکی پس از بررسی دندان‌ها و شرایط به هم ریختگی، از ارتودنسی متحرک برای ایجاد نظم و هماهنگی بین آن‌ها استفاده خواهد کرد. متحرک بودن بریس به معنی خارج کردن آن از دهان و استفاده از آن در زمان دلخواه نیست. این بریس‌ها باید به صورت ۲۴ ساعته درون دهان قرار گرفته و تنها در هنگام خوردن غذا می‌توان آن‌ ها را خارج کرد. در غیر این صورت تأثیر بسزایی نخواهند داشت.

 ارتودنسی متحرک با وارد کردن فشار به دندان آن‌ها را به محل ‌ایده‌ آل خود منتقل خواهد کرد که تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک محسوب می‌شود. هر کدام از سینی‌ های مربوط به دندان باید به طور مرتب و هر چند هفته یک بار تعویض شوند. سینی‌های مربوط به اول دوره درمان با اواخر دوره  با یکدیگر متفاوت خواهند بود. زیرا قالب آن‌ها بر حسب موقعیت دندان‌ها در طول روند درمان ساخته می‌شوند.

 

مزایای ارتودنسی متحرک

 

• امکان خارج کردن پلاک متحرک وجود دارد. برای خوردن، نوشیدن و تمیز کردن بین دندان‌ها می‌توان آن‌ها را خارج کرد.

 

• در زمان استفاده از این نوع درمان نیاز به ویزیت یا مشاوره کمتری با متخصص ارتودنسی وجود دارد.

 

• در صورتی که فرد دچار مشکلات خفیف تا متوسط دندانی باشد، می‌توان از بریس‌های متحرک به جای ثابت استفاده کرد.

 

• استفاده از ارتودنسی متحرک به دلیل عدم تکامل ساختار فک و دندان در کودکان، تأثیر بیشتری دارد.

 

• رعایت بهداشت دهان و دندان و تمیز کردن پلاک در ارتودنسی متحرک آسان‌تر است.

 

• در زمان درد و ناراحتی شدید می‌توان به طور موقت آن‌ها را از دهان خارج کرد.

 

• در صورت نیاز به حضور در مراسم‌های خاص و بر حسب تمایل می‌توان آن‌ها را از دهان بیرون آورد.

 

• نسبت به ارتودنسی ثابت کمتر برای اطرافیان قابل مشاهده است.

 

• مدت زمان درمان در ارتودنسی متحرک کوتاه‌تر است.

 

• احتمال آسیب به دندان‌ها در این نوع درمان نسبت به ارتودنسی ثابت کمتر است.

 

• برای درمان‌های جزئی و ناهنجاری‌های کوچک این روش بسیار کارآمد خواهد بود.

 

معایب ارتودنسی متحرک

 

• بریس‌های ارتودنسی متحرک می‌توانند تا حدودی روی صحبت کردن افراد تأثیر بگذارند.

 

• قرار دادن و تحمل پلاک ارتودنسی متحرک برای دندان‌های پایین بسیار دشوار است.

 

• امکان استفاده از این روش درمانی در تمامی شرایط وجود نداشته و تنها برای ناهنجاری‌های جزئی می‌توان از ارتودنسی متحرک استفاده کرد. این مورد اصلی‌ترین تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک است.

 

• در برخی موارد درمان با ارتودنسی متحرک هزینه بالاتری نسبت به پلاک ثابت دارد.

 

• قرارگیری پلاک در دهان باید طبق برنامه و به طور منظم انجام گیرد. در غیر این صورت چندان کارایی نخواهد داشت.

 

• دریافت نتیجه به استفاده مداوم و صحیح فرد بستگی داشته و به همکاری شخص وابسته خواهد بود.

 

• امکان شکستگی یا گم کردن سینی‌های تراز در زمان خارج کردن از دهان وجود دارد.

 

• در برخی موارد بریس متحرک دستیابی به نتایج مطلوب یا اثربخشی در درمان را کاهش می‌دهد.

 

مقایسه ارتودنسی ثابت و متحرک

مهم‌ترین فرق ارتودنسی متحرک و ثابت توانایی یا عدم توانایی جابجایی بریس‌ ها یا خارج کردن آن از دهان است. در ادامه به تفاوت‌های بیشتر این دو نوع روش درمانی خواهیم پرداخت.

موارد استفاده

یکی از موارد بارز در تفاوت ارتودنسی ثابت با متحرک، میزان تأثیر آن‌ ها در اصلاح بهم ریختگی دندان است. ارتودنسی متحرک اغلب برای اصلاح جزئی موقعیت دندان‌ ها و هماهنگی بین آن‌ها به کار می‌رود. در حالی که ارتودنسی ثابت علاوه بر رفع مشکلات عمده، ناهنجاری‌ های شدید دندانی را درمان خواهد کرد.

نحوه انجام

در ارتودنسی ثابت از سیم‌های فولادی یا طلایی همراه با براکت‌های سرامیکی یا فلزی برای حرکت دادن دندان‌ها استفاده می‌شود. استفاده در حالی که ارتودنسی متحرک از نوعی پلاستیک منعطف ساخته شده و قابلیت خارج کردن براکت‌ ها از دهان وجود دارد. دندانپزشک متخصص در ارتودنسی متحرک نیاز به قالب‌گیری تمام دندان‌ها داشته و براکت‌ ها نیز بر اساس این اندازه‌گیری ساخته می‌شوند.

 

مدت زمان درمان

طول دوره درمان در زمان استفاده از ارتودنسی ثابت، از قبل مشخص بوده و یک بازه زمانی یک الی دو ساله است. در حالیکه طول درمان در زمان استفاده از ارتودنسی متحرک به تعهد فرد برای استفاده منظم از اینویزلاین‌ ها بستگی داشته و ممکن است نسبت به روش ثابت بیشتر باشد.

میزان کنترل بر درمان

دیگر تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک، مدیریت درمان است. دندانپزشک متخصص در زمان استفاده از ارتودنسی ثابت، کنترل بیشتری بر روند درمان خواهد داشت. اما در زمان استفاده از براکت‌های متحرک، کنترل درمان به دلیل وابسته بودن به تعهد شخص و استفاده منظم از براکت‌ها ممکن است دشوارتر شود.

 

شرایط بیمار

شرایط دندان بیمار نیز می‌تواند روی انتخاب درمان مؤثر باشد. ارتودنسی ثابت برای تمامی شرایط از قبیل ناهماهنگی شدید، ازدحام دندان‌ها و مشکلات بایت کاربرد دارد. در حالی که ارتودنسی متحرک برای شرایط خفیف تا متوسط دندانی مانند بی‌ نظمی جزئی در بایت و یا شکاف‌های دندانی ‌ایده‌ آل است.

میزان تأثیر بخشی

به دلیل فشار مداوم براکت‌ ها در ارتودنسی ثابت، اثربخشی این نوع درمان نیز بیشتر است. در حالی که میزان اثرگذاری در ارتودنسی متحرک به نحوه استفاده و پوشیدن مداوم فرد وابسته است.

مراقبت

در ارتودنسی ثابت فرد باید وقت زیادی صرف نگهداری مراقبت از براکت‌ها و تمیز کردن آن از غذا‌های گیرکرده کند. در حالی که براکت‌های متحرک را می‌توان در زمان خوردن یا آشامیدن برداشت. همچنین شستن و تمیز کردن آن‌ها نیز آسان‌تر است.

 

ظاهر

اغلب براکت‌های ارتودنسی ثابت با سیم به دندان‌ها متصل هستند. تنها مدل اینگونیال به صورت نامرئی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما ارتودنسی متحرک کاملاً به صورت نامرئی ساخته خواهند شد.

هزینه

هزینه ساخت بریس‌ها در مورد ارتودنسی ثابت با توجه به مواد به کار رفته متفاوت بوده و در اغلب موارد از ارتودنسی متحرک بیشتر می‌شود. ساخت براکت در ارتودنسی متحرک نیز به جنس براکت‌ها بستگی داشته و هزینه آن ممکن است با هزینه ارتودنسی ثابت یکسان باشد.