تغذیه و زیبایی
۱۵ آذر ۱۴۰۴
تضاد بیولوژیک عسل و رژیم کتو؛ آنچه باید درباره متابولیسم قندها بدانید
اساس رژیم کتوژنیک بر پایه تغییر سوخت بدن است
تضاد بیولوژیک عسل و رژیم کتو؛ آنچه باید درباره متابولیسم قندها بدانید
اساس رژیم کتوژنیک بر پایه تغییر سوخت بدن است.
در حالت عادی، بدن از گلوکز برای انرژی استفاده میکند.
اما در کتو، هدف رسیدن به وضعیت «کتوزیس» است.
در این وضعیت، کبد چربیها را به مولکولهایی به نام کتون تبدیل میکند.
ورود هرگونه قند ساده، این چرخه را مختل میکند.
عسل، اگرچه یک شیرینکننده طبیعی است، اما از نظر مولکولی تفاوت چندانی با شکر ندارد.
به محض مصرف عسل، سطح قند خون به سرعت بالا میرود.
پانکراس برای مقابله با این قند، انسولین ترشح میکند.
انسولین هورمونی است که دستور «ذخیره چربی» را صادر میکند.
با افزایش انسولین، دروازههای سلولهای چربی بسته میشود.
در نتیجه، کبد تولید کتون را متوقف کرده و دوباره به سوزاندن قند روی میآورد.
این تضاد بیولوژیک به این معناست:
شما نمیتوانید همزمان هم انسولین بالا داشته باشید و هم چربی بسوزانید.
بنابراین، عسل مانند یک ترمز اضطراری برای موتور چربیسوزی عمل میکند.
حتی مقادیر کم آن میتواند تلاشهای چند روزه شما برای تخلیه ذخایر گلیکوژن را هدر دهد.

برای درک بهتر فاجعهای که عسل در رژیم کتو ایجاد میکند، کافیست به اعداد نگاه کنیم.
در رژیم کتوژنیک استاندارد، کل سهمیه کربوهیدرات روزانه بین ۲۰ تا ۵۰ گرم است.
جدول زیر آنالیز یک قاشق غذاخوری عسل طبیعی است:
|
ماده مغذی |
مقدار در ۱ قاشق غذاخوری (۲۱ گرم) |
|
کربوهیدرات کل |
۱۷.۳ گرم |
|
قند (فروکتوز + گلوکز) |
۱۷.۲ گرم |
|
فیبر رژیمی |
۰ گرم |
|
چربی |
۰ گرم |
|
پروتئین |
۰.۰۶ گرم |
همانطور که میبینید، تنها یک قاشق عسل میتواند تمام یا بخش بزرگی از سهمیه کربوهیدرات روزانه شما را ببلعد.
این یعنی هیچ فضایی برای سبزیجات یا مغزیجات باقی نمیماند.
عسل ترکیبی از گلوکز و فروکتوز است.
گلوکز وارد خون شده و انسولین را تحریک میکند.
اما فروکتوز داستان پیچیدهتری دارد که برای کتوژنیک خطرناکتر است.
فروکتوز مستقیماً و منحصراً توسط کبد پردازش میشود.
کبد همان کارخانهای است که باید کتونسازی کند.
وقتی فروکتوز وارد کبد میشود، اولویت کبد تغییر میکند.
کبد به جای شکستن چربیها، مشغول تبدیل فروکتوز به گلیکوژن کبد و تریگلیسیرید میشود.
این فرآیند دقیقاً در همان مسیری رخ میدهد که کتوژنیک سعی در معکوس کردن آن دارد.
بنابراین، فروکتوز موجود در عسل، سریعتر از گلوکز، فرآیند تولید کتون را در نطفه خفه میکند.
بسیاری از افراد گول شاخص گلیسمی (GI) متوسط عسل (حدود ۵۸) را میخورند.
این عدد کمی پایینتر از شکر سفید است.
اما در رژیم کتو، فاکتور مهمتر «بار گلیسمی» (GL) است.
بار گلیسمی، مقدار کربوهیدرات در هر وعده را نیز در نظر میگیرد.
چون عسل یک مایع غلیظ و متراکم از قند است، بار گلیسمی بسیار بالایی دارد.
حتی عسل خام و پاستوریزه نشده نیز قند خون را به شدت افزایش میدهد.
بنابراین، پایین بودن نسبی شاخص گلیسمی عسل، مجوزی برای مصرف آن در کتو نیست.
تاثیر نهایی آن بر انسولین، همچنان مخرب است.
شکی در خواص دارویی عسل، به ویژه عسل مانوکا برای سیستم ایمنی نیست.
اما آیا این خواص ارزش خروج از کتوز را دارد؟
تجربه کاربران:
بسیاری از افرادی که در دوران سرماخوردگی «فقط یک قاشق» عسل خوردهاند، گزارش دادهاند که علائم «آنفولانزای کتو» (Keto Flu) در آنها بازگشته است.
این نشاندهنده شوک انسولینی به بدن است.
از نظر پزشکی، خواص آنتیباکتریال عسل بیشتر در مصارف موضعی (روی زخم) تایید شده است تا خوراکی.
برای تقویت سیستم ایمنی در کتو، بهتر است روی ویتامین C، روی (Zinc) و دمنوشهای مجاز تمرکز کنید.
اگر اصرار به مصرف دارید، حتماً با پزشک مشورت کنید، زیرا احتمالا رژیم شما را مختل میکند.
افسانه "عسل طبیعی" در کتوژنیک؛ آیا نوع عسل تفاوت ایجاد میکند؟
یک باور غلط و بسیار رایج در بین طرفداران سبک زندگی سالم وجود دارد.
این باور میگوید: «اگر عسل کاملاً طبیعی و ارگانیک باشد، در کتوژنیک مجاز است.»
باید با صراحت بگوییم که متابولیسم بدن شما اهمیتی به برچسب «ارگانیک» نمیدهد.
برای کبد، مولکول قند، همان مولکول قند است.
چه این قند از کندوی زنبورهای وحشی کوهستان آمده باشد، چه از چغندر قند کارخانه.
تفاوت اصلی عسل طبیعی با شکر سفید، در وجود آنزیمها، ویتامینها و آنتیاکسیدانهاست.
اما این ریزمغذیها (Micronutrients) ساختار اصلی قند (Macronutrients) را تغییر نمیدهند.
بدن انسان برای ورود به فاز کتوزیس، نیاز به تخلیه ذخایر گلیکوژن دارد.
عسل طبیعی همچنان حاوی حدود ۸۰ درصد قند خالص (فروکتوز و گلوکز) است.
بنابراین، کیفیت عسل و طبیعی بودن آن، هیچ "مجوز عبوری" برای دور زدن قوانین بیوشیمیایی کتو صادر نمیکند.
حتی اگر عسل مستقیماً از کندو برداشت شود، باز هم بمب انسولین است.
مصرف آن به امید خواص طبیعی، دقیقاً مانند مصرف "سیگار ارگانیک" به امید سلامت ریه است؛ ماهیت آسیبزای اصلی (در اینجا قند) همچنان پابرجاست.
بسیاری از افراد هزینه زیادی برای خرید عسل مانوکا یا خام میپردازند.
اما آیا این تفاوت قیمت، تاثیری در وضعیت کتوز دارد؟
جدول زیر واقعیت تلخ قندی این محصولات را نشان میدهد:
|
نوع عسل |
کربوهیدرات (در ۱ قاشق) |
وضعیت در کتو |
|
عسل خام (Raw) |
۱۷ گرم |
ممنوع |
|
عسل پاستوریزه |
۱۷.۳ گرم |
ممنوع |
|
عسل مانوکا |
۱۷ گرم |
ممنوع |
اگرچه عسل خام آنزیمهای دیاستاز و اینورتاز دارد که در پاستوریزه از بین میرود، اما بار گلیسمی همه آنها یکسان است.
حتی عسل مانوکا که خاصیت درمانی قوی دارد، از نظر کبد صرفاً یک منبع غلیظ فروکتوز است که چربیسوزی را متوقف میکند.
خطر بزرگتر زمانی است که عسل مصرفی، اصلاً عسل نباشد.
بسیاری از محصولات تجاری، مخلوطی از عسل و شربت ذرت با فروکتوز بالا (HFCS) هستند.
یا زنبوردار به جای شهد گل، به زنبورها آبشکر داده است.
تجربه کاربران:
بسیاری از افراد در فرومهای کتوژنیک گزارش دادهاند که با مصرف عسلهای ارزانقیمت سوپرمارکتی، دچار افت شدید انرژی (Crash) شدهاند.
این نشانه جهش ناگهانی انسولین است.
عسلهای تقلبی شاخص گلیسمی بسیار بالاتری نسبت به عسل طبیعی دارند.
این یعنی سرعت خروج شما از کتوز با مصرف این محصولات، دوچندان میشود و ولع شیرینی (Cravings) شدیدتری سراغتان میآید.
برخلاف خود عسل، سایر فرآوردههای کندو داستان متفاوتی دارند.
مرز باریک مصرف؛ چه زمانی و چه مقدار عسل مجاز است؟
در رژیم کتوژنیک استاندارد (SKD)، پاسخ به مصرف عسل تقریباً همیشه یک «خیر» قاطع است.
اما در فیزیولوژی بدن و دنیای تغذیه ورزشی، هیچ قانون صفر و صدی وجود ندارد.
مرز بین خروج از وضعیت کتوز و حفظ چربیسوزی، به دو عامل بستگی دارد:
«حساسیت به انسولین» فرد و «زمانبندی مصرف» (Nutrient Timing).
برای یک فرد با سبک زندگی کمتحرک که هدفش کاهش وزن سریع است، عسل ممنوع است.
حتی مقدار ناچیز آن میتواند سطوح انسولین را تحریک کرده و تولید کتون را متوقف کند.
اما اگر شما یک ورزشکار حرفهای هستید یا سالهاست در کتوژنیک به سر میبرید، بدنتان انعطافپذیرتر است.
در این شرایط خاص، عسل دیگر یک سم متابولیک نیست، بلکه میتواند یک ابزار استراتژیک باشد.
نکته کلیدی اینجاست: آیا بدن شما بلافاصله قند را میسوزاند یا آن را ذخیره میکند؟
اگر بتوانید قند عسل را قبل از اینکه کبد را درگیر کند مصرف کنید، شانس ماندن در کتوز را دارید.
اینجاست که پای استراتژیهای پیشرفته کتو به میان میآید.
اگر اصرار دارید در کتوژنیک استاندارد عسل بخورید، باید ریاضیدان دقیقی باشید.
سقف کربوهیدرات روزانه شما حدود ۲۰ تا نهایتاً ۵۰ گرم است.
یک قاشق چایخوری عسل (حدود ۷ گرم)، حاوی ۶ گرم کربوهیدرات خالص است.
این یعنی یک قاشق کوچک، ۳۰ درصد از کل بودجه ۲۰ گرمی شما را میبلعد.
طبق قانون ماکروها، کربوهیدرات باید زیر ۵٪ کالری روزانه باشد.
اگر عسل میخورید، عملاً باید سبزیجات، آجیل و پنیر را در آن روز حذف کنید.
این یک معامله نابرابر است؛ حذف فیبر و مواد مغذی ضروری، فقط برای چند ثانیه شیرینی.
این روش مخصوص ورزشکارانی است که تمرینات سنگین بیهوازی (مثل کراسفیت یا وزنه برداری) انجام میدهند.
در TKD، قانون این است: «مصرف کربوهیدرات فقط دورِ زمان تمرین».
شما مجازید ۱۵ تا ۳۰ گرم کربوهیدرات زودجذب (مثل عسل) را ۳۰ دقیقه قبل از تمرین مصرف کنید.
منطق علمی این است که گلوکز عسل، فوراً توسط عضلات به عنوان سوخت انفجاری مصرف میشود.
چون این قند سریع میسوزد، سطح انسولین برای مدت طولانی بالا نمیماند.
در نتیجه، شما عملکرد ورزشی بهتری دارید و بعد از تمرین دوباره به فاز کتوز باز میگردید.
رژیم CKD شامل ۵ روز کتوی سخت و ۲ روز «بارگیری کربوهیدرات» (Refeed Days) است.
هدف این روزها، پر کردن دوباره ذخایر گلیکوژن خالی شده در عضلات است.
در این دو روز، مصرف عسل کاملاً مجاز و حتی گاهی مفید است.
البته بدنسازان حرفهای معمولاً منابع نشاستهای (مثل برنج یا سیبزمینی) را ترجیح میدهند.
زیرا فروکتوز بالای عسل تمایل دارد گلیکوژن کبد را پر کند نه عضلات را.
با این حال، اگر دلتان برای عسل تنگ شده است، روزهای بارگیری در CKD تنها زمانی است که میتوانید بدون عذاب وجدان از آن لذت ببرید.
مدیریت بحران؛ اگر ناخواسته عسل خوردیم چگونه سریع به کتوزیس برگردیم؟
گاهی اوقات این اتفاق ناخواسته رخ میدهد.
ممکن است سس سالاد رستوران حاوی عسل باشد یا ناآگاهانه محصولی بخورید.
اولین و مهمترین قانون این است: «وحشت نکنید».
استرس باعث ترشح کورتیزول میشود که خود قند خون را بالا میبرد.
یک لغزش کوچک، کل مسیر کاهش وزن شما را نابود نمیکند.
مهمترین اتفاقی که در بدن افتاده، پر شدن موقت ذخایر گلیکوژن کبد است.
بدن بلافاصله تولید کتون (Ketogenesis) را متوقف کرده تا این قند جدید را بسوزاند.
هدف ما در مدیریت بحران، تخلیه سریع این قند و بازگشت عقربه سوخت بدن به سمت چربی است.
این فرآیند بسته به میزان مصرف و متابولیسم شما، ممکن است از ۱۲ تا ۲۴ ساعت طول بکشد.
اما با تکنیکهای خاص، میتوان این زمان را به شدت کاهش داد.
بهترین پادزهر برای قند، تحرک عضلانی است.
بلافاصله پس از مصرف، انجام تمرینات با شدت بالا (HIIT) یا وزنهبرداری سنگین معجزه میکند.
عضلات فعال مانند اسفنج عمل کرده و گلوکز موجود در خون را میمکند.
حتی ۲۰ دقیقه پیادهروی سریع هم موثر است.
راهکار دوم، تمدید بازه روزهداری (Fasting) است.
اگر شب عسل خوردهاید، صبحانه فردا را حذف کنید.
ترکیب ورزش در حالت ناشتا (Fasted Cardio) با یک فست ۱۶ تا ۱۸ ساعته، سریعترین روش برای خالی کردن مجدد کبد و بازگشت به کتوز است.
خطر واقعی عسل، خودِ قند نیست، بلکه «اثر بازگشتی» آن است.
پس از اوج گرفتن قند خون، انسولین به شدت ترشح میشود.
این باعث سقوط ناگهانی قند (Hypoglycemia) و گرسنگی شدید بعد از ۲ ساعت میشود.
تجربه کاربران:
بسیاری گزارش میدهند که پس از یک تقلب شیرین، ولع آنها برای کربوهیدرات بیشتر میشود.
برای مقابله، از سرکه سیب (ACV) و الکترولیتها استفاده کنید.
مصرف آب و نمک دریا یا یک وعده پرچرب و پروتئینی خالص، سیگنالهای سیری را به مغز میفرستد و چرخه معیوب گرسنگی را قطع میکند.
جایگزینهای عسل در رژیم کتوژنیک؛ از بهترینها تا گزینههای مشکوک
دلتنگی برای عسل در رژیم کتو، اغلب دلتنگی برای آن بافت چسبناک و روان است، نه فقط شیرینی.
خوشبختانه، علم صنایع غذایی جایگزینهایی خلق کرده که هم از نظر رئولوژی (جریانپذیری) و هم طعم، کپی برابر اصل هستند.
تفاوت اصلی اینجاست که این مواد از سد کبد عبور کرده و بدون تحریک انسولین دفع میشوند.
انتخاب جایگزین مناسب به هدف شما بستگی دارد.
آیا میخواهید روی پنکیک کتوژنیک چیزی بریزید؟
یا فقط میخواهید دمنوش خود را شیرین کنید؟
باید بدانید که هر «شیرینکننده بدون قند» لزوماً کتوپسند نیست.
برخی از آنها میتوانند قند خون را حتی بیشتر از شکر معمولی بالا ببرند.
در ادامه، بهترین گزینههای تایید شده توسط جامعه کتو و سازمانهای بهداشتی را بررسی میکنیم.

برای شبیهسازی دقیق حس دهانی (Mouthfeel) عسل، نیاز به حجمدهندههایی داریم که کربوهیدرات خالص نباشند.
«آلولوز» بهترین گزینه حال حاضر است. قندی کمیاب که جذب نمیشود. کاراملی میشود و بافتی کاملاً شبیه عسل دارد.
معمولاً با صمغ زانتان (Xanthan Gum) غلیظ میشوند. طعم خوبی دارند اما ممکن است کمی حس خنکی در دهان ایجاد کنند.
شیرینکننده طبیعی با پریبیوتیک بالا. شاخص گلیسمی پایینی دارد اما صفر نیست. مصرف زیاد آن کتو را میشکند.
اگر فقط به دنبال طعم شیرین هستید و بافت مهم نیست، این گزینهها سالمترین انتخابها هستند.
شیرینی بدون کالری و بدون تلخی. بهترین گزینه برای چای و قهوه. انسولین را اصلا تحریک نمیکند.
گیاهی و بدون کالری. مراقب مدلهای مخلوط با دکستروز باشید. ممکن است ته مزه تلخ (Aftertaste) داشته باشد.
فریب برچسبهای «بدون شکر» یا «طبیعی» را نخورید. اینها دشمنان خاموش کتوژنیک هستند.
آموزش عملی: چگونه "عسل کتوژنیک" خانگی و ارزان درست کنیم؟
اگر قیمت شربتهای تجاری کتوژنیک برایتان سنگین است، نگران نباشید.
شما میتوانید با هزینهای بسیار کمتر، یک شبیهساز عسل در آشپزخانه بسازید.
این محصول دستساز، نه تنها فاقد کربوهیدرات خالص است، بلکه بافت آن نیز شما را شگفتزده خواهد کرد.
راز اصلی در مهندسی معکوس ساختار عسل نهفته است.
عسل واقعی ترکیبی از قندهای محلول و آب با ویسکوزیته (غلظت) بالاست.
ما قند را با شیرینکنندههای الکلی یا آلولوز جایگزین میکنیم.
و برای ایجاد آن کشسانی و غلظت خاص، از صمغهای خوراکی استفاده خواهیم کرد.
این "عسل کتو" نه تنها قند خون را بالا نمیبرد، بلکه به دلیل نداشتن کالری، برای دورههای فستینگ هم (در صورت عدم تحریک انسولین توسط شیرینکننده) مناسب است.
فرآیند ساخت آن کمتر از ۱۵ دقیقه زمان میبرد و ماندگاری بالایی در یخچال دارد.
برای خلق نزدیکترین تجربه به عسل واقعی، به ترکیبات زیر نیاز دارید:

جمعبندی نهایی و توصیه متخصصان تغذیه
در نهایت، پاسخ به سوال «آیا عسل در کتو مجاز است؟» برای اکثر افراد یک «نه» قاطع است.
بیایید با واقعیت بیوشیمیایی بدن روبرو شویم.
کتوژنیک یک رژیم متابولیک است، نه یک رژیم کالریشماری ساده.
هدف اصلی، تغییر سوخت بدن از قند به چربی است.
عسل، چه خام و چه پاستوریزه، یک بمب فروکتوز است.
مصرف آن مانند ریختن آب در باک بنزین ماشین است؛ موتور چربیسوزی را خاموش میکند.
برای ۹۰ درصد افرادی که کتو را برای کاهش وزن یا درمان دیابت نوع ۲ انتخاب کردهاند، حتی یک قاشق عسل هم ریسک بزرگی است.
زیرا نه تنها کتوز را متوقف میکند، بلکه ولع شیرینی را دوباره بیدار میکند.
اما متخصصان تغذیه ورزشی، یک تبصره کوچک قائل هستند.
اگر شما ورزشکار حرفهای هستید و تمرینات سنگین (High-Intensity) انجام میدهید، میتوانید از مقادیر بسیار کم عسل (TKD) استفاده کنید.
در این حالت، عسل نه به عنوان غذا، بلکه به عنوان یک مکمل سوختی قبل از تمرین دیده میشود.
توصیه نهایی ما این است:
به جای جنگیدن با هوس عسل و به خطر انداختن نتایج، از جایگزینها استفاده کنید.
آلولوز و زانتان گام میتوانند همان تجربه لذتبخش را بدون هیچ هزینه متابولیکی برایتان بسازند.
سلامتی شما در گرو ثبات سطح انسولین است، آن را فدای چند لحظه شیرینی نکنید.
رژیم کتوژنیک مسیر انضباط است و عسل، متاسفانه در این مسیر جایی ندارد مگر اینکه خودتان آن را با قوانین کتو بازسازی کنید.
دسته بندی نشده
۱۲ آبان ۱۴۰۴
کلوملا، بخش میانی بینی، به شکلها و ویژگیهای مختلفی تقسیم میشود و تغییرات ...
نفر این مقاله را مطالعه کردند.
دسته بندی نشده
۲۸ فروردین ۱۴۰۴
هماتوم سپتوم بینی: تجمع خون بین تیغه و مخاط بینی در اثر ضربه، جراحی یا بیما ...
نفر این مقاله را مطالعه کردند.
خیر. عسل طبیعی بار گلیسمی بالایی دارد و قند خون را به شدت افزایش میدهد. برای دیابتیها، "طبیعی بودن" عسل تفاوتی در پاسخ خطرناک انسولین ایجاد نمیکند.
عسل معمولی حاوی فروکتوز و گلوکز است که جذب خون میشود. عسل کتوژنیک از شیرینکنندههای دفعشونده (مثل آلولوز) و فیبرهای محلول ساخته شده که بدون تغییر قند خون، فقط طعم و بافت را تقلید میکنند.
بله، قطعاً. این مقدار حاوی حدود ۶ گرم قند خالص است که در حالت ناشتا باعث جهش فوری انسولین شده و کبد را از فاز چربیسوزی به قندسوزی تغییر میدهد.
نظـــرات مخاطبـــان
امتیـــاز دهیـــد!
0