ارتودنسی ثابت وسیله‌ای است که به طور دائم به دندان شما متصل می‌شود و نمی‌توانید آن را خارج کنید. اصطلاح رایج برای ارتودنسی ثابت بریس است. بریس‌ها یکی از رایج‌ترین انواع لوازم ثابت هستند و معمولاً از براکت‌ها، سیم‌ها و نوارهای فلزی تشکیل شده‌اند که برای جابه‌جایی تدریجی دندان‌ها به موقعیت موردنظر استفاده می‌شوند.

 
ارتودنسی ثابت اغلب برای مشکلات پیچیده‌تر دندان و فک استفاده می‌شود و ممکن است زمان درمان بیشتری برای دستیابی به نتایج داشته باشد، اما به‌طورکلی مؤثرتر از ارتودنسی متحرک است. در ادامه معرفی کاملی از این نوع ارتودنسی شرح داده‌ام که دانستن آن باعث می‌شود از این درمان نتیجه بهتری بگیرید.

 

 

انواع ارتودنسی ثابت

پیشتر تنها نوع شناخته شده بریس ارتودنسی نوع فلزی آن بود. اما با اینکه این نوع هنوز هم بسیار محبوب است، دیگر تنها نوع بریس مورداستفاده در ارتودنسی ثابت نخواهد بود! در حال‌ حاضر انواع ارتودنسی‌های ثابت موجود عبارتند از:

بریس‌های فلزی

بریس‌های فلزی سنتی معمولاً از فولاد ضدزنگ با درجه بالا ساخته می‌شوند. آنها رایج‌ترین نوع دستگاه‌های ارتودنسی ثابت هستند و از نوارهای فلزی تشکیل شده‌اند که در پشت دندان‌های آسیاب می‌پیچند. براکت‌های فلزی کوچک‌تر نیز روی سطوح جلوی دندان‌های دیگر چسبانده می‌شوند. یک سیم فلزی نازک و فنری که از میان براکت‌ها می‌گذرد، دندان‌ها را به‌آرامی به موقعیت مناسب هدایت می‌کند. این سیم کمانی ممکن است توسط کش‌های انعطاف‌پذیر، بند فلزی یا انواع دیگر گیره‌ها به براکت‌ها ثابت شود.

 

دلایل زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد چرا بریس‌های فلزی هنوز محبوب هستند؛ می‌توان آنها را یک گزینه درمانی قابل‌اعتماد، مؤثر و اقتصادی دانست. برخلاف گذشته، بریس‌های امروزی در واقع کوچک‌تر، سبک‌تر و راحت‌تر هستند. اگر می‌خواهید ظاهر ارتودنسی ثابت شما زیباتر باشد، می‌توانید از لاستیک‌های رنگارنگ برای براکت‌ها استفاده نمایید.

 

بریس‌های سرامیکی

بریس‌های سرامیکی شفاف نوعی ارتودنسی ثابت جدید است که ویژگی‌های بهتری نسبت به بریس فلزی دارد. آنها از همان اجزای بریس‌های سنتی استفاده می‌کنند؛ با این تفاوت که براکت‌های سمت جلوی دندان‌ها از یک ماده سرامیکی شفاف ساخته شده است که با رنگ طبیعی دندان ترکیب می‌شود. این نوع ارتودنسی برای بزرگسالان، از جمله برخی از افراد مشهور، بیشتر به کار می‌رود، زیرا، تا زمانی که به‌دقت به آنها توجه نشود، به‌سختی دیده خواهند شد.

در حال حاضر انواع مختلفی از بریس‌های سرامیکی موجود بوده و این فناوری به طور مداوم در حال بهبود است. زیبایی این نوع ارتودنسی غیرقابل انکار است، اما نسبت به همتایان فلزی خود دوام کمتری دارند. به‌علاوه، درحالی‌که خود براکت‌ها دیده نمی‌شوند، نوارهای لاستیکی که آنها را به سیم کمانی متصل می‌کنند، تغییر رنگ می‌دهند. خبر خوب اینست که هر ماه می‌توانید این نوارها را تعوض کنید. بریس‌های سرامیکی قیمت بیشتری نسبت به نوع فلزی دارند، اما برای بسیاری از افراد، داشتن ارتودنسی نامحسوس از هزینه‌های آن مهمتر است.

 

بریس‌های پشت دندانی

اگرچه بریس‌های سرامیکی در ظاهر کمتر دیده می‌شوند، اما نوع دیگری از ارتودنسی ثابت وجود دارد که دندان‌های ارتودنسی شده شما را واقعاً نامرئی می‌کند. آنها بریس پشت دندانی نامیده می‌شوند و مانند سایر بریس‌های فلزی کار می‌کنند؛ باوجوداینکه این نوع ارتودنسی از فلز ساخته شده‌، اما چون پشت دندان‌ها قرار می‌گیرند، واقعاً دیده نمی‌شوند!

بریس‌های لینگوال یا پشت دندانی درمان مناسبی برای هر بیماری ارتودنسی نیستند. متخصص ارتودنسی باید برای نصب آنها آموزش خاصی دیده باشد. همچنین این بریس ثابت به طور قابل‌توجهی گران‌تر از بریس‌های استاندارد است و برای عادت کردن به آنها باید زمان زیادی صبر کنید. اما اگر نمی‌خواهید کسی متوجه ارتودنسی شما شود و شرایط استفاده از بریس پشت دندانی را دارید، بهترین گزینه برای شما خواهد بود.

 

بریس خودتنظیم

بریس‌های خودتنظیم مانند بریس‌های فلزی و سرامیکی عمل می‌کنند و در دو نوع فلزی و سرامیکی موجود هستند. این ارتودنسی ثابت نیز برای حرکت دادن دندان‌ها به بریس و سیم متکی است. تفاوت بین بریس‌های خودتنظیم در مقایسه با بریس‌های فلزی یا سرامیکی در این است که بریس‌های خودتنظیم از گیره برای نگه‌داشتن سیم در جای خود استفاده می‌کنند، نه از اتصالات لاستیکی. 
استفاده از این نوع ارتودنسی ثابت باعث می‌شود مدت زمان ویزیت دندانپزشک کوتاه‌تر شود. همچنین برای کسانی مناسب است که حساسیت زیادی به نوارهای لاستیکی دارند. اگر نمی‌توانید برای مدت زمان زیادی روی صندلی ارتودنسی بنشینید، این نوع بریس برای شما مناسب است.

 

 

اجزاء ارتودنسی ثابت

 

براکت‌ها: براکت‌ها مربع‌های فلزی یا سرامیکی کوچکی هستند که به سطح جلویی هر دندان متصل می‌شوند. این دستگاه‌ها به‌عنوان دسته‌ای برای کنترل حرکت و موقعیت هر دندان عمل می‌کنند. ارتودنتیست‌ها با استفاده از یک چسب مخصوص هر براکت را به مینای دندان می‌چسبانند.

 

سیم کمانی: آرچ وایر سیم فلزی نازکی است که براکت‌ها و جزء حیاتی بریس‌ها را به هم متصل می‌کند. متخصصین ارتودنسی برای تغییر جهت دندان‌های شما از خم‌های کوچکی در سیم استفاده می‌کنند و فشار ملایمی به دندان می‌آورند تا مطمئن شوند به‌صورت مناسب در جای خود قرار گرفته‌اند.

 

لیگاتورها: لیگاتورها نوارهای لاستیکی کوچکی هستند که برای ثابت نگه‌داشتن سیم کمانی در هر براکت استفاده می‌شوند. آنها نقش مهمی در حفظ سطح موردنظر فشار روی دندان‌ها و نگه‌داشتن آرچ وایر در موقعیت صحیح دارند. ارتودنتیست برای جلوگیری از پارگی لاستیک هر 4 تا 6 هفته یکبار لیگاتورها را تعویض می‌کند.

 

فنرها: فنرها سیم‌پیچ‌های فلزی کوچکی هستند که روی سیم کمانی قرار می‌گیرند تا نیروی اضافی را به دندان‌های خاص وارد کنند و به حرکت آنها در موقعیت صحیح کمک کنند. معمولاً برای موارد پیچیده‌تر مال اکلوژن استفاده می‌شود و تنها به مدت 3 تا 8 ماه در دهان شما قرار می‌گیرند. مال اکلوژن به ناهم‌ترازی دندان‌های بالا و پایین گفته می‌شود که موجب ساییدگی دندان و عدم تناسب و زیبایی آنها می‌گردد.

 

نوار مولر: این نوار فلزی به‌عنوان لنگر برای بریس‌ها عمل می‌کند و حلقه‌های فلزی هستند که در اطراف دندان‌های آسیاب یا عقب قرار می‌گیرند. در بیشتر مواقع نوارهای مولر محکم‌تر از براکت‌ها هستند و پشتیبانی و پایداری بیشتری را ارائه می‌دهند. 

 

لاستیک: لاستیک‌ها نوارهای لاستیکی کشسانی هستند که با اعمال نیروی اضافی برای اصلاح هم‌ترازی بایت استفاده می‌شوند. این باندها به قلاب‌هایی که روی براکت‌ها قرار دارند متصل می‌شوند و می‌توانند به روش‌های مختلفی برای رفع نیازهای فردی پیکربندی شوند. متخصص ارتودنسی توصیه می‌کند که لاستیک‌ها را 3-4 بار در روز تعویض کرده و 24 ساعت شبانه‌روز از آن استفاده نمایید تا حداکثر قدرت و اثربخشی را داشته باشند.

 

وسیع کننده کام: وسیع کننده کام یک وسیله سفارشی است که به‌آرامی فک بالا را پهن می‌کند تا فضای بیشتری برای دندان‌ها ایجاد نماید. این قطعه به دندان‌های آسیاب متصل می‌شود و به‌مرورزمان کام را بزرگتر می‌کند. وسیع کنننده‌های کام اغلب در مراحل اولیه درمان ارتودنسی ثابت برای ایجاد فضایی برای بریس‌ها استفاده می‌شوند. 

 

 

کاندیدای استفاده از ارتودنسی ثابت

 

کودکانی که دندان‌های شیری دارند و دندان‌های دائمی آنها درنیامده‌اند یا کودکانی که مشکل رویش دندان‌های دائمی دارند.

 

بزرگسالانی که دندان‌های کج، روی هم افتاده یا بافاصله و ناهم‌تراز دارند.

 

بزرگسالانی که دارای مشکلات فک و دندان هستند، مانند جلو زدگی فک بالا (اوربایت)، جلوزدگی دندان‌هایی جلویی در فک پایین (آندربایت)، فرو رفتن برخی دندان‌های بالایی در دندان‌های پایینی (کراس بایت) و روی هم قرار نگرفتن دندان‌های بالا و پایین در هنگام بسته بودن دهان (اپن بایت). 

 

بزرگسالانی که به‌دلیل ناهماهنگی در دندان‌های خود دچار بیماری در دهان خود می‌شوند، مانند مشکل در تمیز کردن بین دندان‌ها، بیماری‌های لثه، یا سایش بیش از حد دندان‌ها.

 

بزرگسالانی که به دلیل ناهماهنگی‌های دندانی از ظاهر لبخند خود ناراضی هستند و اعتماد به نفس کافی برای حضور در جامعه ندارند.

 

کسانی‌که از سلامت عمومی دهان و دندان برخوردار هستند و فقط ظاهر دندان‌های آنها نامناسب است. 

 

 

چه کسانی نباید از ارتودنسی ثابت استفاده کنند؟

 

کسانی‌که تعداد زیادی از دندان‌های خود را از دست داده‌اند و بریس‌ها فضای مناسبی برای قرار گرفتن در دهان ندارند.

 

کسانی‌که دارای بیماری‌های لثه هستند؛ در صورت استفاده از ارتودنسی ثابت احتمال عود بیشتر این بیماری‌ها وجود دارد.

 

کسانی‌که بیماری‌های روحی دارند نمی‌توانند بریس‌های خود را تحمل کنند و ممکن است دچار آسیب روحی بیشتری شوند.

 

کسانی‌که دچار بیماری‌های غدد درون‌ریز و سیستم ایمنی هستند؛ این بیماری‌ها مانع انجام صحیح ارتودنسی ثابت می‌شوند.

 

کسانی‌که بیماری‌های خونی دارند. در این افراد خطر خون‌ریزی کنترل نشده وجود دارد.

 

کسانی‌که به فلز آلرژی دارند؛ برخی افراد به فلزاتی مانند نیکل حساسیت دارند و نمی‌توانند بریس‌ها را تحمل کنند.

 

 

مراحل انجام ارتودنسی ثابت

1. براکت‌ها با چسب مخصوص به هر دندان چسبانده می‌شوند.

 

2. هنگامی که براکت‌ها در جای خود قرار گرفتند، نوبت به قرار دادن سیم در براکت‌ها می‌رسد. متخصصین ارتودنسی کار خود را با نیم‌دایره‌ای از سیم شروع می‌کنند، آن را به طول مناسب برش می‌دهند و گاهی اوقات خم‌ها یا پیچ‌خوردگی‌هایی را در سیم ایجاد می‌کنند تا اهرمی روی دندان درست شود که به آن کمک می‌کند سریع‌تر به موقعیت صحیح برسد. سپس سیم در براکت‌ها قرار می‌گیرد و براکت بسته می‌شود.

3. پس از قرار دادن سیم، معمولاً یک دوره سه تا چهار هفته‌ای قبل از تنظیم بعدی استراحت خواهید کرد. متخصص ارتودنسی برای تنظیم سیم را برمی‌دارد، دوباره آن را خم می‌کند یا یک سیم جدید را وارد می‌کند؛ اغلب از سیم قدیمی به‌عنوان راهنما استفاده می‌شود. این سیم جدید قوی‌تر است و پیکربندی متفاوتی نسبت به سیم قبلی دارد و به حرکت صحیح دندان کمک می‌کند.

4. بسته به شرایط بالینی و مرحله درمان، بیماران باید هر 5 تا 12 هفته یک بار برای معاینه مراجعه کنند. بریس‌ها با سفت کردن سیم و جابه‌جایی براکت‌ها در هر معاینه تنظیم می‌شوند، دندان‌ها را به تدریج حرکت می‌دهند تا در نهایت دندان‌ها کاملاً صاف شوند.

5. متخصص پس از پایان یافتن درمان با ارتودنسی ثابت، برای مدت زمان معین یک سیم نازک نگهدارنده پشت دندان‌های شما قرار می‌دهد تا از حرکت مجدد دندان و برگشت مشکلات فک جلوگیری کند. این سیم ریتینر ارتودنسی ثابت نام دارد.  

 

 

مزایای ارتودنسی ثابت

 

بادوام‌تر: اجزای فلزی مورداستفاده در دستگاه‌های ثابت ارتودنسی به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که در برابر سایش و پارگی در استفاده روزمره مقاومت کنند.

 

تمیز کردن آسان‌تر: تمیز نگه‌داشتن اجزاء ثابت آسان‌تر است، زیرا نمی‌توان آنها را جدا کرد و ذرات غذا و باکتری‌ها نمی‌توانند در بین دندان‌ها جمع شوند.

 

مؤثرتر: دستگاه‌های ارتودنسی ثابت می‌توانند فشار بیشتری بر روی دندان‌ها وارد کنند و باعث می‌شوند آنها سریع‌تر و مؤثرتر به حالت دلخواه شما برسند.

 

 

معایب و عوارض جانبی ارتودنسی ثابت

 

ناراحت‌کننده: اجزای فلزی مورداستفاده در ارتودنسی ثابت می‌تواند باعث تحریک و ناراحتی بیمار شود.

 

تنظیم مشکل: دستگاه‌های ثابت به‌سختی تنظیم می‌شوند. به همین دلیل زمانی که بیمار مشکلات پیچیده‌اری در فک و دهان خود دارد، باید مدت زمان بیشتری برای درمان صبر کند.

 

گران‌تر: لوازمی که برای ارتودنسی ثابت استفاده می‌شوند نیاز به مواد اولیه گران‌تر دارند و نصب آنها سخت‌تر است. به همین جهت از ارتودنسی متحرک پرهزینه‌تر خواهد بود.

 

 

اقدامات قبل از انجام ارتودنسی ثابت

 

یکی از بهترین کارهایی که می‌توانید قبل از ارتودنسی ثابت انجام دهید، رزرو یک قرار ملاقات با دندانپزشک عمومی برای معاینه و تمیز کردن معمولی دندان است. ارتودنتیست شما نیاز دارد تا قبل از نصب بریس‌ها، دندان‌ها و لثه‌های خوب و سالم شما را تحویل بگیرد. 

 

همچنین باید قبل از قرار ملاقات، دندان‌های خود را کاملاً مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید تا دندان‌ها و لثه‌هایتان در بهترین وضعیت ممکن خود باشند.

 

اطمینان حاصل کنید که قبل از اولین ویزیت نیازی به پر کردن یا ترمیم دندان ندارید.

 

بهتر است قبل از ارتودنسی از وضعیت دندان‌ها و فک خود عکس بگیرید.

 

 

مراقبت‌های بعد از ارتودنسی

 

هنگامی که اجزاء ارتودنسی ثابت روی دندان شما قرار گرفت، باید از دستورالعمل‌ها و توصیه‌های پزشکی که توسط متخصص ارتودنسی شما بیان شده است، پیروی کنید. 

 

اگرچه گرفتن این نوع ارتودنسی به‌طورکلی بدون درد است، اما ممکن است در روزهای اولیه احساس ناراحتی جزئی داشته باشید. برای کاهش سردرد یا درد فک، می‌توانید از داروهای مسکن بدون نسخه مانند ایبوپروفن استفاده کنید. 

 

اگر متوجه شدید که گونه‌های شما در اثر تماس با فلز زخم شده است، می‌توانید از موم ارتودنسی برای محافظت از نواحی حساس استفاده کنید.

 

برای تمیز نگه‌داشتن دندان‌ها و مراقبت از بریس‌ها، رعایت یک برنامه منظم و کامل بهداشت دندان ضروری است؛ زیرا گیرکردن ذرات غذا در بین بریس‌ها و دندان‌ها آسان‌تر است. دو بار در روز به مدت دو دقیقه به‌آرامی مسواک بزنید و با نخ دندان فاصله بین دندان‌ها و اجزاء را تمیز کنید. 

 

روزی یکبار از دهان‌شویه استفاده کنید تا غذا در هر قسمتی که دسترسی به آن مشکل است، از بین برود.

 

هنگامی که بریس دارید، به‌شدت توصیه می‌کنم از مصرف برخی غذاها، به‌ویژه غذاهایی که ترد، چسبناک یا سفت هستند، اجتناب کنید. گاز زدن سیب، جویدن آدامس و خوردن بلال اکیداً ممنوع است. غذاهای شیرین نیز می‌توانند مشکلاتی برای شما ایجاد کنند؛ زیرا منجر به تشکیل پلاک و پوسیدگی دندان می‌شوند.

 

 

مقایسه ارتودنسی ثابت و متحرک

وقتی صحبت از انتخاب بین ارتودنسی ثابت یا متحرک می‌شود، من نمی‌توانم یکی را انتخاب کنم. به این دلیل که هر دو نوع روش ارتودنسی مزایا و معایب خاص خود را دارند. اینکه بخواهیم یکی از روش‌ها را انتخاب کنیم، به هر بیمار و نیازهای او بستگی دارد. 

به‌طورکلی، دستگاه‌های ثابت مؤثرتر از دستگاه‌های متحرک هستند، اما ممکن است گران‌تر باشند و باعث ناراحتی بیشتری در دهان شوند. برعکس، دستگاه‌های متحرک معمولاً ارزان‌تر هستند و استفاده راحت‌تری دارند، اما برای رسیدن به نتیجه دلخواه باید بیشتر صبر کنید. 

در نهایت، این تصمیم باید توسط یک متخصص ارتودنسی باتجربه گرفته شود که بتواند نیازهای بیمار را ارزیابی کند و بهترین روش درمانی را توصیه نماید. شما فقط خواسته‌هایتان را به او بگویید.

 

هزینه ارتودنسی ثابت

هزینه ارتودنسی ثابت به عوامل متعددی بستگی دارد. به عنوان مثال، نوع بریسی که استفاده می‌کنید، تعداد جلساتی که باید برای معاینه بروید، مشکلات و ناهنجاری‌هایی که در دهان و فک خود دارید، تخصص ارتودنتیست و مدت زمان درمان مورد نیاز شما تأثیر به‌سزایی بر قیمت تمام شده این روش درمانی دارند. 

بااین‌حال، زیبایی و هماهنگی دندان‌ها برای داشتن یک دهان سالم و لبخند زیبا اهمیت زیادی دارد. به همین جهت هزینه باید آخرین معیار شما برای انتخاب روش درمان و دندان‌پزشک متخصص باشد. لازم به ذکر است، برخی از ارتودنتیست‌ها شرایط پرداخت منعطفی دارند و نیازی نیست تمامی هزینه‌ها را یک‌جا پرداخت نمایید.