اگر بخواهید بدانید آیا ارتودنسی یک فک امکان‌ پذیر است یا خیر؟ پاسخ بله است! ارتودنسی یک فک یعنی اینکه بریس‌ها را فقط برای دندان‌های بالا یا پایین قرار دهیم

اگر بخواهید بدانید آیا ارتودنسی یک فک امکان‌ پذیر است یا خیر؟ پاسخ بله است! ارتودنسی یک فک یعنی اینکه بریس‌ها را فقط برای دندان‌های بالا یا پایین قرار دهیم. این روش تنها برای تعداد کمی از بیماران مناسب است، زیرا ممکن است منجر به پیامدهای نامطلوبی، مانند بدتر شدن بایت یا سایر مشکلات دندانی شود. 

بر اساس تجربه من، از هر 10 بیمار، تنها 1 نفر واجد شرایط استفاده از ارتودنسی تک فکی است. بریس‌ هایی که روی یک فک یا هر دو فک قرار می‌ گیرند، بر اساس نیازهای ارتودنسی فرد و مشکلات خاص تراز فک و دندان او خواهد بود. به خاطر داشته باشید که فک‌ های ما به صورت همزمان حرکت می‌ کنند، حرکت یک فک بر حرکت فک دیگر تأثیر می‌گذارد. 

چنانچه بخواهید بدانید ارتودنسی یک فک به چه صورت انجام می‌ شود، مراقبت‌ های بعد از آن چیست و چه مزایا و معایبی دارد، توصیه می‌ کنم تا پایان این مطلب با من همراه باشید. 

موارد انجام ارتودنسی تک فک

ناهنجاری‌ های موضعی دندان : بیمار برخی از دندان‌ های یک فک را از دست داده است که باعث جابه‌ جایی دندان‌ های باقی‌ مانده می‌ شود، درحالی‌ که فک دیگر مشکل خاصی ندارد و دندان‌ های آن هماهنگ هستند.

ناهنجاری‌ های فک جزئی : بیماران ارتودنسی فقط با ناهماهنگی یک فک مشکل دارند. ناهماهنگی‌ ها (مانند اوربایت، آندربایت یا کج‌شدن دندان‌ ها) بیشتر در دندان‌ های جلو هستند و دندا ن‌های عقب مشکلی ندارند.

دلایل زیبایی : فک بالا یا پایین باید یکدست و زیبا باشد، بدون دندان‌ های بیرون زده یا نوک به سمت داخل. دندان‌ ها و قوس‌ های دندانی نیز باید روی فک متقارن باشند.

آماده‌ سازی برای درمان‌ های دیگر : اگر ناهماهنگی‌ های شدید یا مشکلات ساختاری وجود داشته باشد، ممکن است برای رفع مسائل مهم، ابتدا بریس‌ هایی روی یک فک اعمال شود. سپس مشکلات دیگر هر دو فک درمان شوند.

چه افرادی کاندیدای مناسبی برای ارتودنسی یک فکی نیستند؟

مال اکلوژن شدید : بیماران مبتلا به مشکلات پیچیده بایت، مانند اوربایت شدید، آندربایت یا کراس بایت، ممکن است برای دستیابی به تراز و عملکرد مناسب نیاز به درمان روی هر دو فک داشته باشند.

ناهماهنگی‌ های اسکلتی : افرادی که دارای ناهماهنگی‌ های اسکلتی قابل‌ توجهی هستند، مانند مواردی که شامل اندازه و موقعیت فک است (به‌عنوان‌مثال، روابط اسکلتی کلاس II یا کلاس III)، اغلب برای نتایج مطلوب به درمان ترکیبی نیاز دارند.

رشد مداوم : برای بیماران جوان‌ تری که فک آنها هنوز در حال رشد است، ارتودنسی یک فک می‌ تواند منجر به رشد ناهماهنگ صورت و فک آنها شود. 

مشکلات پریودنتال : بیماران مبتلا به بیماری لثه یا سلامت پریودنتال ضعیف کاندیدای ایده‌آلی برای این روش درمانی نیستند، زیرا ارتودنسی می‌ تواند مشکلات قبلی را تشدید کند.

از دست دادن گسترده دندان : کسانی که چندین دندان از دست داده‌ اند یا پوسیدگی قابل‌ توجهی دارند، برای درمان تک فک مناسب نیستند، زیرا اساس درمان موفقیت‌ آمیز ارتودنسی به خطر می‌ افتد.

مشکلات سلامت دندان یا دهان : شرایطی مانند اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)، دندان‌ قروچه یا سایر مسائل مربوط به سلامت دندان ممکن است درمان تک فک را غیرممکن کند.

نیازهای درمان پیچیده : برخی از بیماران ممکن است درمان پیچیده دندانی بیشتری نیاز داشته باشند، مانند نیاز به کشیدن دندان، توان‌ بخشی کامل دهان یا پروتز، که به درمان جامع ارتودنسی نیاز دارد.

عدم رضایت بیمار : درمان موفقیت‌ آمیز ارتودنسی اغلب به همکاری بیمار بستگی دارد، مانند استفاده از دستگاه‌ های تجویز شده. افرادی که پروتکل‌ های درمانی را رعایت نکنند، کاندیدای خوبی برای درمان‌ های تک فک نیستند.

اهداف زیبایی خاص : اگر بیمار نگرانی‌ های زیبایی خاصی داشته باشد که نیاز به تنظیمات متناسب فک بالا و پایین داشته باشد، ارتودنسی تک فک یا ارتودنسی نیم فک به او کمک نخواهد کرد.

انواع روش‌های ارتودنسی تک فکی

ارتودنسی متحرک

چنانچه بیمار مشکلات کمی در دندان و یک فک داشته باشد، از این نوع ارتودنسی استفاده می‌شود. ارتودنسی متحرک برای از بین بردن فاصله دندانی یا رشد نامناسب فک در کودکان و افرادی که در سنین رشد هستند، مناسب است.

ارتودنسی ثابت

اگر بیمار مشکلات بسیاری در فک خود داشته باشد، مانند شلوغی زیاد دندان، دندان‌ های چرخیده و یا جابه‌ جا شده، باید از ارتودنسی ثابت برای یک فک استفاده کند. این نوع ارتودنسی شامل براکت و سیم‌ های ثابت روی دندان‌ های یک فک است.

اینویزیلاین (ارتودنسی شفاف)

درصورتی که بیمار مشکلات ناچیزی در فک و دندان خود داشته باشد و نخواهد ارتودنسی او دیده شود، می‌تواند از این نوع ارتودنسی شفاف استفاده کند. این بریس متحرک است و استفاده از آن سخت نیست.

مینی ارتودنسی

نوعی ارتودنسی جدید وارد بازار شده است که بریس‌ های کوچک و سایز مینی دارد. این نوع درمان برای کسانی مناسب است که نیاز به تغییرات موضعی کوچک در دندان‌ های یک فک دارند و به نام ارتودنسی نیم فک شناخته می‌ شود. 

ارتودنسی فانکشنال

این نوع درمان برای کسانی که رشد فک‌ ها (بیشتر در سنین رشد) دچار ناهماهنگی است، به کار می‌ رود. در این نوع درمان دستگاه‌ هایی مانند "Twin Block" یا "Activator" برای هماهنگ کردن رشد فک بالا و پایین استفاده می‌ شوند.

نحوه انجام ارتودنسی یک فک

ارتودنسی فک بالا

1. معاینه و تشخیص : ابتدا جراح وضعیت دندان‌ های فک بالا و ارتباط آن با فک پایین را بررسی می‌ کند. مشکلات فک بالا بیشتر شامل فاصله دندانی یا جلو بودن فک است. برای ارزیابی احتیاج به تهیه عکس‌ های رادیوگرافی، مانند OPG و سفالومتری دارید.  سپس متخصص برای طراحی دقیق ارتودنسی، از دندان‌ ها قالب می‌ گیرد.

2. برنامه‌ریزی درمان : اگر مشکل تنها به فک بالا محدود باشد و فک پایین تراز و هماهنگ باشد، درمان فقط روی فک بالا انجام می‌ شود. سپس براساس نیاز بیمار و سطح مشکلات نوع ارتودنسی انتخاب می‌ شود. اگر از ارتودنسی ثابت استفاده کنید، در این مرحله پزشک آن را روی فک شما نصب می‌کند. 

3. نصب دستگاه ارتودنسی (در صورت ثابت بودن) : متخصص ابتدا دندان‌ ها را تمیز کرده و سطح آن‌ ها را آماده نصب می‌ کند. سپس براکت‌ ها با چسب مخصوص وصل شده و براکت‌ ها با سیم ارتودنسی به دندان متصل می‌شوند. گاهی از کش‌ های بین دندانی برای اصلاح فاصله یا تنظیم موقعیت استفاده می‌ شود.

4. مراحل درمانی : شما در طی دوره ارتودنسی به تنظیمات دوره‌ ای (معمولاً هر 4 تا 6 هفته) نیاز دارید تا سیم‌ ها سفت شوند و پیشرفت درمان. بررسی شود. ممکن است در طول درمان از ابزارهایی مانند اکسپندر (وسیع‌ کننده فک) برای باز کردن فضای فک بالا استفاده شود.

5. اتمام درمان و نگهداری : پس از اینکه به نتیجه مطلوب رسیدید، دستگاه‌ های ثابت برداشته می‌ شوند. در این زمان باید از ریتینر (نگهدارنده) برای جلوگیری از بازگشت دندان‌ ها به حالت اولیه استفاده کنید.

ارتودنسی فک پایین

1. معاینه و تشخیص : در این مرحله همانطور که برای فک بالا گفته شد، پزشک ابتدا ارزیابی کاملی از مشکلات دندان‌ های فک پایین و ارتباط آن با فک بالا انجام می‌دهد. در این مرحله نیاز به عکس‌ های رادیوگرافی و قالب‌ گیری دندان دارید. فک پایین معمولاً دچار شلوغی دندان یا عقب بودن فک می‌ شود.

2. برنامه‌ریزی درمان : در این مرحله نیز مشابه با فک بالا، نوع ارتودنسی و مدت زمان مورد نیاز برای آن تعیین می‌ شود. 

3. نصب دستگاه : چنانچه از دستگاه ثابت برای ارتودنسی یک فک استفاده کنید، در این مرحله متخصص آن را نصب می‌ کند. ممکن است در این مرحله به ابزارهای دیگری، مانند چین کپ یا هدر و یا لاستیک‌ های بین فکی نیاز داشته باشید تا فک پایین در جهت مطلوبی حرکت کند. 

4. مراحل درمانی : در این مرحله نیز مشابه با فک بالا، نیاز به تنظیمات دوره‌ ای بریس، سیم‌ ها و کش‌ ها دارید و دندانپزشک باید پپیشرفت درمان را بررسی نماید. 

5. اتمام درمان و نگهداری : هنگامی که مدت درمان با ارتودنسی به پایان رسید، باید بریس و سیم‌ ها را خارج کنید و ریتینر را در فک پایین خود قرار دهید. با این کار از برگشت دندان‌ ها به حالت اولیه خود جلوگیری می‌ نمایید.  

مزایای ارتودنسی تک فکی

هزینه : اگر فقط نیمی از دهان خود را ارتودنسی کنید، می‌توانید در هزینه درمان صرفه‌ جویی نمایید.

ظاهر : بسیاری از بیماران نسبت به نصب براکت‌ های فلزی روی دندان‌ های خود احساس ناراحتی دارند و می‌ خواهند این مشکل را به حداقل برسانند.

بهداشت : مسواک زدن و نخ دندان کشیدن در اطراف بریس‌ ها چالش برانگیز است، بنابراین کاهش تعداد براکت‌ ها این روند را ساده می‌کند.

معایب و عوارض ارتودنسی تک فکی

• ایجاد ناهماهنگی بین دندان‌ های یک فک با فک دیگر

• اختلال مفصل گیجگاهی فکی TMJ

• ناتوانی در باز کردن کامل دهان

• شدیدتر شدن مشکلات بایت و جویدن

• ضعیف‌ تر شدن دندان‌ های فکی که تحت درمان نیست

• بروز مشکلات در استخوان فک

مراقبت‌های بعد از انجام ارتودنسی یک فک

• بعد از هر وعده غذایی دندان های خود را مسواک بزنید. هنگام مسواک زدن، به نواحی اطراف براکت‌ ها و سیم‌ ها توجه ویژه‌ای داشته باشید، زیرا بقایای مواد غذایی می‌ توانند در آنجا جمع شوند و باعث ناراحتی گردند.

• به طور مرتب دندان‌ های خود را نخ دندان بکشید. بهتر است از نخ یا ابزارهای نخ دندان مخصوصی که برای بریس‌ ها طراحی شده‌ اند استفاده کنید.

• از خوردن غذاهای چسبنده، سفت و جویدنی مانند آدامس، کارامل و ذرت بو داده خودداری کنید. اینها می‌ توانند باعث شکستن یا شل شدن بریس‌ های شما شوند.

• هنگام خوردن غذاهایی مانند سیب، هویج و ذرت احتیاط کنید، زیرا ممکن است در بریس‌ های شما گیر کند.

• همیشه هنگام انجام ورزش‌ های تماسی از محافظ دهان استفاده کنید.

• قرار ملاقات‌ های برنامه‌ ریزی شده خود را با متخصص ارتودنسی ادامه دهید. زیرا کمک می‌ کند تا مطمئن شوید که درمان شما به آرامی پیشرفت می‌ نماید.

مقایسه ارتودنسی تک فک با ارتودنسی کامل

تفاوت بین ارتودنسی یک فک و ارتودنسی هر دو فک یکی از سؤالات رایج در درمان‌های ارتودنسی است که انتخاب روش مناسب آن به شرایط خاص هر بیمار بستگی دارد. در ادامه به بررسی این تفاوت‌ها و نکات مهمی که باید بدانید، می‌پردازم:

1. نوع ناهنجاری دندانی یا فکی : گاهی اوقات، ناهنجاری‌ های دندانی فقط در یکی از فک‌ ها وجود دارد؛ به عنوان مثال، شلوغی یا بهم‌ ریختگی دندان‌ های فک بالا یا پایین. در چنین مواردی، ممکن است درمان ارتودنسی تنها برای همان فک کافی باشد و نیازی به اصلاح فک دیگر نباشد.

اما اگر مشکل بیمار شامل ناهماهنگی بین دو فک باشد، مانند جلو بودن فک بالا یا عقب بودن فک پایین، معمولاً درمان هر دو فک به صورت همزمان انجام می‌شود تا موقعیت و عملکرد صحیح بایت را تضمین کنیم. 

2. اهمیت هماهنگی و تناسب بین فک‌ها : یکی از اهداف اصلی درمان ارتودنسی، ایجاد یک هماهنگی کامل بین دندان‌ ها و فک‌ ها است. حتی اگر مشکل فقط در یک فک باشد، ممکن است ارتودنتیست تصمیم بگیرد فک مقابل نیز تحت درمان باشد. این تصمیم به دلیل تضمین تراز بودن بایت و جلوگیری از مشکلات آینده گرفته می‌ شود.

3. زمان و هزینه درمان : درمان ارتودنسی یک فک معمولاً زمان کوتاه‌ تری نیاز دارد و هزینه کمتری نسبت به درمان هر دو فک خواهد داشت. با این حال، درمان هر دو فک به دلیل پیچیدگی بیشتر و نیاز به تجهیزات بیشتر، زمان‌ بر و گران‌ تر است. البته این هزینه و زمان اضافه معمولاً به دلیل نتیجه پایدارتر و بهبود عملکرد کلی دندان‌ ها ارزشمند است.

4. ثبات و پایداری نتیجه درمان : در مواردی که درمان فقط برای یک فک انجام می‌ شود، ممکن است نتیجه به اندازه درمان کامل (هر دو فک) پایدار نباشد. برای اطمینان از اینکه وضعیت دندان‌ ها و فک‌ ها در طول زمان ثابت بماند، ارتودنتیست ممکن است هر دو فک را درمان کند، حتی اگر مشکل اصلی فقط در یک فک باشد.

هزینه ارتودنسی تک فکی

در حال حاضر، کلینیک‌ های دندانپزشکی معمولاً قیمت بریس‌ های ارتودنسی را به‌عنوان بسته‌ ای برای هر دو فک اعلام می‌ کنند که تعیین هزینه فقط برای یک فک را دشوار می‌ کند. شما نمی‌ توانید به‌سادگی هزینه بریس‌ های دو فک را بر دو تقسیم کنید؛ زیرا هزینه درمان فقط یک فک به عوامل مختلفی بستگی دارد که عبارتند از روش‌ های ارتودنسی، مهارت پزشک و پیچیدگی مشکلات دندانی. با این حال، هزینه ارتودنسی یک فک کمتر از هر دو فک خواهد بود.