تاثیر رینوپلاستی بر ساختارهای بینی

رینوپلاستی به معنی جراحی زیبایی بینی است

تاثیر رینوپلاستی بر ساختارهای بینی

رینوپلاستی به معنی جراحی زیبایی بینی است. در این روش جراح پوست بینی را بالا می‌کشد و تغییرات زیادی را روی ساختار بینی اعمال می‌کند. این تغییرات در هر فرد متفاوت هستند، اما در نهایت منجر به زیباتر شدن بینی می‌شوند.
جراح در حین عمل غضروف‌ها را برمی‌دارد یا اینکه غضروف‌های اضافه برای بیمار پیوند می‌زند. همچنین استخوان روی بینی را تراش می‌دهد. جراح پره‌های بینی را هم در صورت نیاز باز کرده و آنها را جمع یا سربالاتر می‌کند. همین تغییرات کافی است تا اعصاب بینی تحت تاثیر قرار بگیرند. بعد از عمل، بینی متورم هم می‌شود و همین موضوع یکی از عواملی است که روی حس بویایی تاثیر می‌گذارد.
تورم بینی باعث گرفتگی بینی می‌شود. مثل زمانی که سرما می‌خورید و بینی به اصطلاح کیپ می‌شود و مزه غذاها را نمی‌فهمید. رینوپلاستی هم دقیقا چنین حالتی ایجاد می‌کند. البته توجه داشته باشید که این حالت کاملا موقتی است و بین سه الی شش هفته پس از عمل حس بویایی برمی‌گردد.
رینوپلاستی یک روش پیچیده است و نیاز به تغییرات شدید در بینی دارد. به همین دلیل طبیعی است که بدن برای بهبودی به زمان نیاز داشته باشد. متورم شدن بافت‌های بینی و تحت تاثیر قرار گرفتن اعصاب و مجاری هوا در طول این فرایند بهبودی کاملا طبیعی و رایج است.

انواع تکنیک‌های جراحی بینی (باز، بسته)

جراحی زیبایی بینی به دو صورت قابل انجام است. البته این روزها هر پزشک برای خودش روش‌های جدیدی ابداع کرده و متقاضیان را از این طریق جذب می‌کند. بااین‌حال باید بگوییم که جراحی بینی به دو روش باز و بسته انجام می‌شود. در ادامه این دو روش را به شما توضیح می‌دهیم.

روش باز 

جراحی بینی به روش باز برای افرادی که مشکلات زیادی در بینی خود دارند مناسب است. البته معمولا پزشکان این روش را انتخاب می‌کنند، زیرا آسان‌تر است و خیلی راحت می‌توانند داخل بینی را ببینند. همین موضوع باعث افزایش کیفیت جراحی می‌شود. جراحی باز برای تغییر یا ترمیم بینی انجام می‌شود و بین دو الی چهار ساعت طول می‌کشد. در این روش بیمار را بیهوش می‌کنند و پوست بینی را بالا می‌برند. سپس جراح تغییرات لازم را روی بینی اعمال می‌کند و آن را بخیه می‌زند. در آخرین مرحله هم بینی را گچ می‌گیرند تا تکان نخورد و بخیه‌ها بتوانند جوش بخورند. در جراحی باز پزشک می‌تواند غضروف‌ها، استخوان‌ها، پره‌ها و ساختار کلی بینی را تغییر دهد. بعد از عمل بیمار باید به هوش بیاید. بعد از اینکه حال عمومی بیمار بهبود پیدا کرد از بیمارستان مرخص می‌شود.

روش بسته

روش جراحی بسته بینی برای افرادی مناسب است که بینی آنها ایرادات زیادی ندارد. این روش هم با بیهوشی انجام می‌شود، اما جراح بینی را از پایین باز نمی‌کند. این جراحی امکان دسترسی به کل ساختار بینی از جمله نوک و پشت بینی را فراهم می‌کند. جراح با برش‌های ۱۸۰ درجه‌ای به فاصله چند میلی متر در پشت ورودی سوراخ‌های بینی این کار را انجام می‌دهد. در این روش هم امکان رفع عیوب زیبایی و هم مشکلات تنفسی وجود دارد.
در این روش تمام برش‌ها در داخل سوراخ‌های بینی ایجاد می‌شوند. هیچ برش خارجی روی بینی وجود ندارد. جراح از طریق این برش‌های داخلی به ساختارهای زیرین بینی دسترسی پیدا می‌کند. سپس با استفاده از ابزارهای تخصصی، شکل بینی را تغییر می‌دهد.
رینوپلاستی بسته کمتر تهاجمی است و بینی در این روش زودتر بهبود پیدا می‌کند. جای زخم کمتری هم در این روش وجود دارد. بااین‌حال، رینوپلاستی باز، دید و کنترل بهتری را در حین عمل برای جراح فراهم می‌کند.

تغییرات ایجاد شده در ساختارهای بینی در حین عمل

عمل جراحی بینی روی ساختارهای درونی و بیرونی بینی تغییر ایجاد می‌کند. این تغییرات بر روی قسمت‌های مختلفی از بینی تاثیر می‌گذارند که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم: 

تیغه بینی: تیغه یا همان استخوان روی بینی یکی از بخش‌هایی است که در عمل نقش مهمی دارد. بینی‌های استخوانی معمولا در این قسمت قوز دارند و جراح این قوز را تراش می‌دهد. برای افرادی هم که قوز ندارند می‌توان استخوان بینی را قوس داد.

غضروف‌ها: غضروف‌ها بخش دیگری از بینی هستند که می‌توان به آنها شکل داد. بینی‌های گوشتی غضروف ضعیفی دارند و جراح معمولا از پیوند استخوان در آنها استفاده می‌کند. بینی‌های استخوانی غضروف محکمی دارند و می‌توان به‌راحتی به آن شکل داد.

پره بینی: پره به کناره‌های سوراخ بینی اشاره دارد. این بخش در برخی افراد نیازمند تغییر است و در برخی دیگر نیازی به تغییر ندارد. جراح معمولا پره‌ها را از کنار بینی باز می‌کند و آنها را به شکل مناسب در می‌آورد.

مجرای بینی: جراح در طول عمل زیبایی بینی مشکلات تنفسی را هم رفع می‌کند. این کار از طریق ایجاد تغییر در مجرای بینی انجام می‌گیرد.

تاثیر این تغییرات بر عملکرد اپی‌تلیوم بویایی و عصب بویایی

در حین جراحی بینی رگ‌های خونی و عصب بویایی بینی هم تحت تاثیر قرار می‌گیرند. این موضوع اجتناب ناپذیر است و در بعضی بیماران منجر به تغییراتی در حس بویایی بعد از عمل بینی می‌شود.
اپی‌تلیوم بویایی بخشی از بینی است که در جراحی زیبایی بینی تحریک می‌شود. اپی‌تلیوم بویایی(OE)  روی قسمت بالایی حفره‌های بینی قرار دارد. این بافت مجموعه‌ای از سلول‌های بنیادی خاص در سیستم عصبی محیطی است و مسئولیت تشخیص بوها را بر عهده دارد. OE از انواع مختلفی از سلول‌ها تشکیل شده است. این بافت یک سری نورون‌ گیرنده های بویایی دارد که در اثر برخورد بو به آنها، بو را تشخیص می‌دهد. در حین عمل بینی این اپی‌تلیوم‌ها یا همان اعصاب بویایی که روی سقف سوراخ‌های بینی قرار دارند تحریک می‌شوند. همین موضوع باعث تغییر عملکرد این اعصاب می‌شود و شما نمی‌توانید مثل قبل بوها را تشخیص دهید. تاثیر رینوپلاستی بر حس بویایی هم به همین دلیل است.
البته یکی دیگر از عواملی که باعث از بین رفتن یا تغییر حس بویایی بعد از عمل بینی می‌شود، تورم بینی است. وقتی بافت‌های بینی برش می‌خورند، ملتهب می‌شوند و ورم می‌کنند. این تورم خودش باعث کم شدن یا تغییر حس بویایی می‌شود.

مقایسه روش‌های مختلف جراحی از نظر تاثیر بر حس بویایی

همان‌طور که گفتیم، دو روش اصلی برای جراحی زیبایی بینی وجود دارد. این دو روش هر کدام مزایا و معایبی دارند. پزشک با توجه به مهارت خودش و نیازهای شما یکی از این دو را انتخاب می‌کند.
عمل باز بیشتر بر روی حس بویایی بعد از عمل بینی تاثیر می‌گذارد. این روش اعصاب بویایی را بیشتر تحریک می‌کند و تورم بینی هم در این روش بیشتر است. به همین دلیل امکان از دست دادن حس بویایی یا تغییر آن در این روش بیشتر است.
عمل بسته خیلی اعصاب بینی را تحریک نمی‌کند. به همین علت هم حس بویایی ممکن است تغییر چندانی نکند. افرادی که در این مورد نگرانی دارند می‌توانند درباره انتخاب جراحی بسته با پزشک خود مشورت کنند. درصورتی‌که امکان داشته باشد، جراح می‌تواند عمل را به صورت بسته انجام دهد.

انواع تغییرات حس بویایی بعد از عمل (کاهش، افزایش، تحریف)

حس بویایی بعد از جراحی بینی ممکن است از بین برود یا دچار یک سری تغییرات شود. مثلا ممکن است شما حس بویایی داشته باشید، اما بوها را به یک شکل دیگر حس کنید. در ادامه انواع تغییرات حس بویایی را برای شما توضیح می‌دهیم تا در صورت مواجه شدن با آنها تعجب نکنید: 
پاروسمی یا بویایی پریشی به حالتی گفته می‌شود که فرد نمی‌تواند بوها را خوب تشخیص بدهد. در این حالت یا بوها خیلی کم یا خیلی شدید می‌شوند.

کاهش حس بویایی: اگر بعد از عمل بو حس نکنید یا اینکه خیلی ضعیف بوها را حس کنید، دچار کاهش حس بویایی شده‌اید که به آن هیپوسمی میگویند. آنوسمی یا از دست دادن بویایی زمانی است که شما نتوانید هیچ بویی را حس کنید. این حالت به‌ویژه در عمل‌های باز و زمانی که بینی تورم دارد رخ می‌دهد.

افزایش حس بویایی: در این حالت بوها را خیلی شدیدتر از قبل عمل حس خواهید کرد. گاهی  اوقات شما بوهایی را که دیگران حس نمی‌کنند حس می‌کنید. این حالت ممکن است در عمل‌های باز و بسته رخ دهد.

تحریف حس بویایی: تحریف به معنی تغییر حس بویایی است. دیسوسمی یا بوی تحریف شده هم ممکن است بعد از جراحی بینی رخ دهد. این حالت به این صورت است که شما بوها را یک جور دیگر حس می‌کنید. مثلا اگر ادکلن خوشبویی داشتید و از بوی آن لذت می‌بردید، ممکن است بعد از عمل دوست نداشته باشید از آن استفاده کنید. این موضوع به این دلیل رخ می‌دهد که شما دچار تحریف حس بویایی شده‌اید. شما بوها را تغییر یافته حس می‌کنید. مثلا بوی نارنگی را همه آدم‌ها یک جور حس می‌کنند. شما بعد از عمل ممکن است بوی نارنگی را به یک شکل دیگر حس کنید.
فانتوسمی یا بوی شبح هم در برخی افراد بعد از عمل زیبایی بینی ایجاد می‌شود. فانتوسمی یعنی شما بویی را حس کنید که در واقع وجود ندارد و هیچ‌کس آن را حس نمی‌کند.

مدت زمان تغییرات ایجاد شده در حس بویایی (موقتی، دائمی)

تغییرات حس بویایی بعد از عمل بینی معمولا موقتی هستند و بعد از سه الی شش هفته از بین می‌روند. با گذشت زمان تورم بینی بعد از عمل کمتر می‌شود و عوارض آن هم از بین می‌روند. یکی از عوارض تورم بینی از بین رفتن یا تغییر در حس بویایی است. بینی متورم نورون‌ها و گیرنده‌های بویایی را تحریک می‌کند و نمی‌گذارد بوها را تشخیص بدهند. بعد از اینکه تورم از بین برود، حس بویایی هم به حالت عادی برمی‌گردد.
در موارد نادر ممکن است حس بویایی فرد بعد از جراحی بینی به حالت اول برنگردد. درصد زیادی از این موضوع به مهارت و تجربه جراح بستگی دارد. اگر پزشک جراحی را درست انجام ندهد، ممکن است به اپی‌تلیوم آسیب وارد کند. آسیب به این بافت هم در نهایت منجر به از دست دادن حس بویایی یا تغییر دائمی در آن می‌شود.

راهکارهای کاهش عوارض

شما نمی‌توانید از تغییر حس بویایی بعد از عمل بینی جلوگیری کنید. البته ممکن است اصلا این اتفاق برای شما نیفتد. درصورتی‌که بعد از عمل حس بویایی خود را از دست دادید یا اینکه حستان تغییر کرد حتما به پزشکتان اطلاع دهید. یک سری راهکار هم برای کاهش و بهبود این عارضه وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم: 

• استراحت کردن
• به پشت یا همان طاق باز خوابیدن
• شستشو دادن مرتب داخل حفره‌ بینی و رعایت بهداشت
• نوشیدن مایعات فراوان
• خواب کافی
• استفاده به موقع از داروهای تجویزی پزشک
• استفاده از کمپرس یخ برای کاهش ورم بینی

 

تکنیک‌های جراحی محافظه‌کارانه

جراحی بسته: یکی از روش‌های جراحی بینی محافظه کارانه، جراحی بسته بینی است که عوارض عمل را به حداقل می‌رساند. در این روش جراح برشی روی بینی نمی‌زند و همین موضوع باعث می‌شود که بینی بعد از عمل خیلی تورم نکند. در این روش اعصاب بویایی بینی هم خیلی تحت تاثیر قرار نمی‌گیرند و بنابراین حس بویایی خیلی تغییر نمی‌کند.

سوهان کشی: روش محافظه کارانه دیگر برای جراحی بینی روشی است که بدون بیهوشی انجام می‌گیرد. این روش معمولا با بی‌حسی موضعی صورت می‌گیرد. افرادی که فقط می‌خواهند قوز بینی را از بین ببرند کاندید مناسبی برای این نوع عمل هستند. جراح در این روش قوز بینی را با سوهان کشی برطرف می‌کند و هیچ تغییری در حس بویایی ایجاد نمی‌شود.

چسب و آنزیم: روش‌های دیگری مانند تزریق آنزیم و استفاده از چسب‌های کوچک کننده بینی هم گاهی اوقات کاربرد دارند. این روش‌ها برای بینی‌های گوشتی بیشتر جواب می‌دهند و می‌توانند تا حدود ۳۰ درصد سایز بینی را کوچک کنند.

استفاده از روش‌های تصویربرداری پیشرفته برای برنامه‌ریزی عمل

با پیشرفت علم و تکنولوژی روش‌های عکس‌برداری بسیار پیشرفته‌ای معرفی شده‌اند که می‌توانند ساختار بینی را نشان دهند. جراح می‌تواند از این تصاویر برای برنامه ریزی دقیق عمل و کاهش عوارض استفاده کند.
بعد از تصویربرداری پزشک می‌تواند ساختار داخل بینی را مشاهده کند و در صورت امکان جراحی را به صورت بسته انجام دهد.

مراقبت‌های بعد از عمل برای بهبود سریع‌تر

اگر حس بویایی بعد از عمل بینی تغییر کند نباید بترسید. این موضوع عادی است. شما باید مراقبت‌های بعد از عمل را به‌درستی انجام دهید تا دچار عوارض نشوید و زودتر بهبود پیدا کنید. در ادامه یک سری نکات مراقبتی برای شما آورده‌ایم: 

از بالش بلند استفاده کنید تا سرتان بالاتر قرار بگیرد
بینی را به طور مرتب شستشو دهید
از آناناس برای کاهش تورم استفاده کنید
قرص آناهیل هم به کاهش تورم کمک می‌کند
نمک را برای حداقل دو هفته از غذا حذف کنید.

درمان‌های دارویی و غیردارویی برای بهبود حس بویایی

 

تمرین بویایی: در این روش باید طی چند روز در معرض بوهای مختلف قرار بگیرید تا بویایی بهبود پیدا کند.

درمان گیاهی: بو کردن گیاهانی که بوی تند دارند، مثل میخک خشک، می‌تواند تا حد زیادی بویایی شما را برگرداند. استفاده از دستگاه بخور همراه با روغن اکالیپتوس هم می‌تواند نتیجه بخش باشد.

دارو: اسپری سالین می‌تواند مجاری بینی را تمیز کند و حس بویایی را کم‌کم برگرداند. داروهای استروئیدی هم می‌توانند در درمان حس بویایی به شما کمک کنند.

تغییر حس بويايي بعد از عمل بينی؛ یک عارضه شایع

تاثیر رینوپلاستی بر حس بویایی بسیار شایع است.مخاط بینی، سینوس‌ها و تمام اجزای بینی ممکن است در طول این عمل دچار تغییر شوند. آنوسمی هم به همین دلیل رخ می‌دهد. 
وقتی عصب بویایی یا همان اپی‌تلیوم بویایی تحت تاثیر عمل قرار بگیرد، اختلالات بویایی رخ می‌دهند. این تغییرات موقتی هستند، اما اگر بعد از شش ماه برطرف نشوند، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک در چنین شرایطی روش‌های مختلف را برای تشخیص علت این موضوع تجویز می‌کند. یکی از این روش‌ها آندوسکوپی سینوس است. در این روش با دوربین داخل مجاری بینی و سینوس‌ها را می‌بینند.
برای درمان پاروسمی می‌توان از الکترواولفاکتوگرام یا اولفاکتومتری هم استفاده کرد. الکترواولفاکتوگرام یا اولفاکتومتری هم روش‌هایی برای آزمایش بویایی هستند که با استفاده از دستگاهی به نام بو سنج انجام می‌گیرند.