شکستگی بینی یکی از شایع‌ ترین آسیب‌ های صورت است که در اثر ضربه مستقیم یا غیرمستقیم ایجاد می‌ شود

شکستگی بینی یکی از شایع‌ ترین آسیب‌ های صورت است که در اثر ضربه مستقیم یا غیرمستقیم ایجاد می‌ شود. این وضعیت می‌ تواند باعث بروز مشکلاتی مانند درد شدید، تغییر شکل بینی و اختلال در تنفس شود. شناخت علل شکستگی بینی و آگاهی از علائم شکستگی بینی می‌ تواند به تشخیص زودهنگام و درمان مناسب کمک کند. 

در این مقاله، به بررسی علمی این موضوع و ارائه راهکارهای پیشگیری و درمان آن می پردازیم. برای کسب اطلاعات بیشتر تا آخر مقاله همراه ما باشید.

علل شکستگی بینی

 
ضربه مستقیم به بینی : یکی از مهم‌ ترین علل شکستگی بینی، ضربه مستقیم به ساختار ظریف و استخوانی بینی است. این ضربه می‌ تواند به دلیل افتادن از ارتفاع، برخورد تصادفی با اشیاء سخت یا برخورد هنگام دویدن رخ دهد. چنین ضرباتی معمولا با درد ناگهانی، تورم و احتمال خونریزی همراه هستند. اگر شدت ضربه بالا باشد، ممکن است شکستگی‌های پیچیده‌ تر به وجود آید.

آسیب‌های ورزشی : ورزش‌ های تماسی و پرخطر یکی دیگر از عوامل اصلی شکستگی بینی محسوب می‌ شوند. فعالیت‌ هایی مانند بوکس، فوتبال، بسکتبال و هاکی خطر برخورد با اجسام سخت یا افراد دیگر را افزایش می‌ دهند. ورزشکارانی که از محافظ بینی یا کلاه ایمنی استفاده نمی‌ کنند، بیشتر در معرض شکستگی بینی قرار دارند. همچنین، برخورد غیرعمدی با آرنج، توپ یا زمین می‌ تواند آسیب‌ های جدی به بینی وارد کند.

تصادفات رانندگی : تصادفات رانندگی از جمله علل رایج شکستگی بینی هستند، به‌ خصوص زمانی که راننده یا سرنشین از کمربند ایمنی استفاده نکند. در این شرایط، برخورد سر به فرمان، داشبورد یا شیشه جلو می‌ تواند باعث آسیب به بینی شود. شدت ضربه در این نوع حوادث معمولا بالا است و ممکن است علاوه بر شکستگی بینی، سایر نواحی صورت را نیز درگیر کند.

مشاجرات و نزاع ها : درگیری‌ های فیزیکی، به‌ ویژه در مواقعی که از مشت یا اشیای سخت استفاده شود، از علل قابل‌ توجه شکستگی بینی هستند. ضربه به بینی در این شرایط می‌ تواند تغییر شکل فوری یا خونریزی را به دنبال داشته باشد. آسیب‌ های ناشی از درگیری اغلب به مداخله پزشکی نیاز دارند، زیرا ممکن است علاوه بر شکستگی، غضروف و بافت نرم بینی نیز آسیب ببینند.

علائم شکستگی بینی  

درد و حساسیت در ناحیه بینی  : احساس درد شدید در ناحیه بینی، یکی از بارزترین علائم شکستگی بینی است. این درد اغلب هنگام لمس یا حرکت بینی تشدید می‌ شود. در موارد شدیدتر، درد ممکن است به نواحی اطراف از جمله پیشانی یا گونه‌ ها سرایت کند و باعث ناراحتی بیشتر شود.

تورم و کبودی اطراف بینی و چشم‌ ها : تورم معمولا بلافاصله پس از آسیب در ناحیه بینی و اطراف چشم‌ ها ظاهر می‌ شود. کبودی نیز ممکن است طی چند ساعت گسترش یابد و به‌ ویژه در زیر چشم‌ ها (ظاهر شبیه چشم پاندا) نمایان شود. در برخی موارد، تورم شدید می‌ تواند به انسداد مجاری تنفسی منجر شود.

خونریزی از بینی : یکی از علائم بارز شکستگی بینی، خونریزی از سوراخ‌ های بینی است. این خونریزی ممکن است به صورت قطره‌ ای یا جریان مداوم باشد. در برخی موارد، لخته‌ های خون می‌ توانند درون بینی جمع شده و باعث انسداد و دشواری در تنفس شوند.

تغییر شکل ظاهری بینی : تغییر شکل بینی یکی از شاخص‌ ترین علائم شکستگی‌ های شدید است. بینی ممکن است دچار انحراف به یک سمت شود یا شکل کلی آن به دلیل جابجایی استخوان‌ ها و غضروف‌ ها تغییر کند. در موارد حاد، این تغییرات می‌ توانند به صورت دائمی باقی بمانند اگر درمان مناسبی انجام نشود.

مشکل در تنفس از طریق بینی : شکستگی بینی اغلب با اختلال در تنفس همراه است. این مشکل معمولا ناشی از تورم داخلی، تجمع خون یا جابجایی تیغه بینی است. تنفس دشوار یا صدادار (مانند صدای سوت) از علائمی است که نیاز به بررسی پزشکی فوری دارد.

ترشح مخاط از بینی : در مواردی که آسیب به سر نیز وارد شده باشد، ممکن است مایع شفاف (احتمالا مایع مغزی - نخاعی) از بینی ترشح شود. این وضعیت بسیار جدی است و می‌تواند نشان‌دهنده شکستگی قاعده جمجمه باشد.

روش‌های تشخیص شکستگی بینی  

تشخیص شکستگی بینی معمولا از طریق ارزیابی دقیق علائم و بررسی‌ های بالینی انجام می‌ شود. این فرایند شامل مراحل زیر است:

معاینه فیزیکی توسط پزشک : اولین گام در تشخیص شکستگی بینی، معاینه فیزیکی دقیق توسط پزشک است. پزشک ساختار بینی را از نظر تغییر شکل، حساسیت به لمس و وجود تورم یا کبودی بررسی می‌ کند. همچنین، بررسی داخل بینی با استفاده از چراغ قوه یا اسپکولوم برای ارزیابی خونریزی، انسداد، یا انحراف تیغه بینی انجام می‌ شود.

تصویربرداری پزشکی( رادیوگرافی، سی تی اسکن) : برای تایید تشخیص یا شناسایی آسیب‌ های پیچیده‌تر، از روش‌ های تصویربرداری استفاده می‌ شود.

این روش‌ها شامل:

رادیوگرافی (اشعه ایکس) : برای مشاهده استخوان‌ های بینی و تشخیص شکستگی‌ های ساده.

سی‌تی اسکن : برای شناسایی شکستگی‌ های پیچیده، بررسی آسیب به تیغه بینی یا استخوان‌ های اطراف مانند گونه یا پیشانی. این روش به‌ویژه در مواردی که ضربه شدید بوده یا علائمی مانند خروج مایع شفاف وجود دارد، توصیه می‌شود.

اندوسکوپی بینی : در موارد خاص که پزشک نیاز به بررسی دقیق‌ تر داخلی بینی دارد، از اندوسکوپی بینی استفاده می‌شود. این روش با کمک یک لوله باریک و دوربین کوچک انجام می‌شود و به شناسایی آسیب به بافت نرم، غضروف یا انسداد داخلی کمک می‌ کند.

انواع شکستگی بینی  

شکستگی بینی می‌ تواند در بخش‌ های مختلف ساختار بینی رخ دهد و شدت و نوع آسیب بر اساس محل ضربه و میزان نیروی واردشده متفاوت باشد. در ادامه به انواع شکستگی بینی می پردازیم.

شکستگی استخوان بینی : این نوع شکستگی شایع‌ ترین حالت است که شامل آسیب به استخوان‌های بالایی بینی می‌ شود. استخوان بینی به دلیل قرار گرفتن در قسمت برجسته صورت در معرض خطر بالایی قرار دارد. شکستگی استخوان بینی می‌ تواند به صورت ساده یا پیچیده (همراه با جابجایی) باشد.

شکستگی پل بینی : پل بینی، بخش مرکزی و برجسته بینی است که شکستگی آن معمولا به دلیل ضربات مستقیم به این ناحیه ایجاد می‌شود. این نوع آسیب می‌ تواند باعث تغییر شکل ظاهری بینی و مشکلاتی در تنفس شود.

شکستگی تیغه بینی : تیغه بینی یا سپتوم ساختاری غضروفی- استخوانی است که دو حفره بینی را از یکدیگر جدا می‌ کند. شکستگی این قسمت می‌ تواند منجر به انحراف تیغه بینی و مشکلات تنفسی جدی شود. همچنین، این نوع شکستگی ممکن است با خونریزی داخلی و انسداد مجاری تنفسی همراه باشد.

شکستگی غضروف بینی : غضروف بینی معمولا در اثر ضربات شدید دچار آسیب می‌ شود. این نوع شکستگی ممکن است به تغییر شکل دائمی بینی منجر شود و معمولا برای اصلاح نیاز به جراحی دارد. غضروف به دلیل خاصیت انعطاف‌ پذیری، کمتر از استخوان دچار شکستگی می‌ شود، اما در صورت آسیب، ترمیم آن چالش‌ برانگیز است.

عوارض و خطرات شکستگی بینی

 
شکستگی بینی، علاوه بر ایجاد درد و تغییر شکل ظاهری، می‌ تواند منجر به عوارض جدی‌ تری شود. شدت این عوارض به میزان آسیب، محل شکستگی و تاخیر در درمان بستگی دارد. در ادامه به عوارض شایع و خطرات احتمالی شکستگی بینی می پردازیم.

انحراف تیغه بینی

 
یکی از رایج‌ ترین عوارض شکستگی بینی، انحراف تیغه بینی است. این مشکل زمانی رخ می‌دهد که تیغه غضروفی-استخوانی بینی به دلیل آسیب جابجا شود. انحراف تیغه بینی می‌ تواند به مشکلات زیر منجر شود:

• دشواری در تنفس از یک یا هر دو سوراخ بینی  

• عفونت‌ های مکرر سینوسی  

• صدای تنفس غیرعادی یا خرناس در خواب  

• خونریزی مداوم یا هماتوم سپتوم  

در برخی موارد، شکستگی بینی باعث خونریزی مداوم یا تشکیل هماتوم (تجمع خون) در تیغه بینی می‌ شود. اگر این هماتوم به موقع تخلیه نشود، ممکن است به:

• آسیب غضروف و تخریب تیغه بینی  

• انسداد کامل مجاری تنفسی بینی

• بروز عفونت منجر شود

تغییر شکل دائمی بینی  

شکستگی شدید بینی ممکن است باعث تغییر شکل دائمی ظاهر بینی شود. این تغییرات شامل کج شدن، فرورفتگی، یا عدم تقارن در ساختار بینی است. در چنین مواردی، جراحی اصلاحی (رینوپلاستی) برای بازگرداندن ظاهر طبیعی بینی ضروری است.

مشکلات تنفسی طولانی‌مدت

 
انسداد مجاری تنفسی به دلیل تورم، هماتوم، یا انحراف تیغه بینی می‌ تواند منجر به مشکلات تنفسی طولانی‌ مدت شود. این مشکلات ممکن است در فعالیت‌ های روزمره یا هنگام خواب اختلال ایجاد کنند.

عفونت و آبسه  

شکستگی باز یا آسیب شدید به غضروف و تیغه بینی خطر عفونت را افزایش می‌ دهد. اگر عفونت به موقع درمان نشود، ممکن است آبسه (تجمع چرک) ایجاد شود که نیازمند مداخله فوری پزشکی است.

راههای درمان شکستگی بینی  

درمان شکستگی بینی به شدت آسیب، نوع شکستگی و وجود یا عدم وجود عوارض وابسته است. هدف اصلی از درمان، بازگرداندن ساختار و عملکرد طبیعی بینی و پیشگیری از عوارض بلندمدت است.

روش‌های درمانی شامل موارد زیر هستند:

درمان‌های اولیه  

کنترل خونریزی : اولین اقدام در شکستگی بینی، متوقف کردن خونریزی است. بیمار باید سر خود را به جلو خم کند تا از ورود خون به حلق جلوگیری شود. فشار ملایم به طرفین بینی می‌تواند به کاهش خونریزی کمک کند.

کمپرس سرد: استفاده از کمپرس سرد بر روی بینی و اطراف آن می‌ تواند تورم و درد را کاهش دهد.

ارزیابی پزشکی  

بلافاصله پس از آسیب، مراجعه به پزشک برای ارزیابی شدت آسیب ضروری است. پزشک با معاینه فیزیکی و در صورت نیاز، استفاده از تصویربرداری (مانند اشعه ایکس یا سی‌تی اسکن)، نوع و میزان شکستگی را تشخیص می‌ دهد.

جا اندازی شکستگی 

برای شکستگی‌ هایی که با جابجایی استخوان‌ ها همراه هستند، جا اندازی دستی انجام می‌ شود. این روش معمولا تحت بی‌حسی موضعی یا بیهوشی انجام می‌شود. در این فرایند، پزشک قطعات شکسته را به محل اصلی خود بازمی‌گرداند.

استفاده از اسپلینت یا گچ بینی  

پس از جا اندازی، از اسپلینت یا گچ بینی برای حفظ موقعیت استخوان‌ ها و جلوگیری از جابجایی مجدد استفاده می‌ شود. این ابزارها معمولا به مدت 7 تا 10 روز روی بینی باقی می‌ مانند.

درمان‌های دارویی

 
مسکن‌ها : برای کاهش درد و التهاب از داروهای مسکن مانند ایبوپروفن استفاده می‌ شود.

آنتی‌بیوتیک‌ها : در صورت وجود شکستگی باز یا هماتوم سپتوم، آنتی‌بیوتیک‌ ها برای پیشگیری از عفونت تجویز می‌ شوند.

جراحی اصلاحی  

در مواردی که شکستگی پیچیده است یا تغییر شکل ظاهری بینی شدید است، جراحی لازم است. این روش شامل بازسازی غضروف، استخوان، یا تیغه بینی است. جراحی معمولا تحت بیهوشی عمومی انجام می‌ شود و هدف آن اصلاح ساختار بینی و بازگرداندن تقارن است.